باید مشخص شود دولت در ایران تغییر کرده است

علی باقری، معاون سیاسی وزارت خارجه در گفت‌وگویی که اخیرا با روزنامه گاردین داشته، اهداف و مشی ایران در دور جدید مذاکرات وین را تشریح کرده است. در گفت‌وگویی که با رضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل داشته‌ایم، این اهداف مورد ارزیابی قرار گرفته است.

صدرالحسینی معتقد است باتوجه به اینکه هیچ چشم‌اندازی از نوع مذاکرات اروپایی‌ها وجود ندارد، فعلا در جلسه اول و دوم باید تفهمیم شود که دولت در جمهوری اسلامی تغییر کرده و تعاملات جمهوری اسلامی در دولت جدید در حوزه سیاست خارجی با دولت قبلی متفاوت است. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

در مذاکرات پیش‌رو در وین طرف ایرانی سه شرط اصلی دارد؛ لغو تحریم‌ها، تضمین و راستی‌آزمایی. برخی معتقدند این شروط به‌گونه‌ای است که طرف غربی آنها را نمی‌پذیرد. نظر شما راجع به این‌گونه نظرات چیست؟

به‌نظر می‌آید این یک پیش‌داوری باشد. باتوجه به تغییرات قابل‌توجهی که درطول ماه‌های اخیر در منطقه و نظام بین‌الملل به‌وجود آمده، دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی براساس همه استانداردهای موجود در نظام بین‌الملل درحال رفتار سیاسی بسیار مثبت و دقیقی است. اگر موضوع دیپلماسی در نظام بین‌الملل را با دستیابی به همه شروط طرفین بخواهیم محاسبه کنیم، قطعا هیچ مذاکره‌ای صورت نخواهد گرفت. بر این اساس مذاکرات دیپلماتیک در سطوح مختلف و درمورد موضوعات متعدد، امروز در دنیا رایج است. جمهوری اسلامی هم براساس این مساله به‌دنبال اثبات این موضوع است که ما اهل مذاکره هستیم، ما از برجام خارج نشدیم و اضمحلال برجام و عدم انجام توافقات برجام به‌عهده آمریکا و دولت‌های اروپایی حامی آمریکا است که دربرابر خروج آمریکا هیچ اقدامی انجام ندادند. به‌نظر می‌آید مذاکرات پیش‌رو به‌عنوان مهم‌ترین مساله ما در حوزه سیاست خارجی محسوب می‌شود.

سوال دیگری که از خدمت‌تان داشتم، یکی از مواردی است که وزیر خارجه چندی‌ پیش در صحبت‌هایش به آن اشاره کرد، که البته جزء شروط برجام نیست، اما شاید بتوان گفت پیش‌شرط ایران است. گفت اگر غرب عزم جدی برای احیای برجام دارد، 10میلیارد دلار از اموال بلوکه‌شده ایران را آزاد کند. حالا در آستانه آغاز مجدد مذاکرات هسته‌ای هستیم، این 5/3میلیارد دلار پول آزادشده می‌تواند ارتباطی با این 10میلیارد دلار داشته باشد؟

در تشریح این مورد باید گفت امیرعبداللهیان در صحبت‌های سابق خودش، درخواست آزادسازی 10میلیارد دلار را به‌عنوان پیش‌شرط مثال زد؛ یعنی درحقیقت برای اثبات صداقت طرف مذاکره‌کننده میزان 10میلیارد دلار را بیان کرد. درواقع ما می‌خواهیم بگوییم در آن صحبت‌هایی که قبلا بیان کرده -آن موقع مسئولیت مستقیم هم نداشت- 10میلیارد دلار یک عدد پیش‌شرط به مفهوم عدد مثالی بوده است. این نکته باید جا بیفتد، می‌توانسته بگوید پنج‌میلیارد یا 12میلیارد یا... . در شرایط کنونی موضوع این 3.5میلیارد که درحال آزادسازی است، هیچ ارتباطی به توافقات وین یا به صداقت یا اقدام ابتدایی اروپایی‌ها ندارد. به‌عبارت دیگر این 3.5میلیارد دلار هیچ ارتباطی به پول‌های جمهوری اسلامی که در کشورهای اروپایی بلوکه‌شده ندارد.

این 3.5 میلیارد مشخص هست از سمت کدام کشور آزادسازی می‌شود؟

این را باید اجازه بدهید مقامات دولتی بیان کنند، در مصاحبه‌های رسمی خود خطیب‌زاده خواهد گفت.

فکر می‌کنید در مذاکرات آتی که هشتم آذرماه مجددا آغاز خواهد شد، عزم جدی جهت رسیدن به توافق برای طرفین وجود دارد یا شاهد مذاکرات فرسایشی خواهیم بود؟

به‌نظر می‌رسد مذاکرات پیش‌رو در 8 آذر، باتوجه به تغییر دولت که در جمهوری اسلامی به‌وجود آمده، مسیر جدیدی را می‌خواهد بپیماید. آنچه از گفته‌ها، نوشته‌ها و اظهارنظر مقامات سه کشور اروپایی برمی‌آید، این است که به‌دنبال این مساله هستند که مذاکرات در ادامه مذاکرات در دوران دولت گذشته باشد. باوجود این، به‌نظر می‌آید در جلسه اول و دوم مذاکرات می‌توان پی برد که طرف‌های اروپایی مذاکره‌کننده به‌دنبال نتیجه هستند یا تداوم مذاکرات فرسایشی. جمهوری اسلامی قبل از هشتم آذر مذاکراتی را با همه دولت‌های موثر در مساله مذاکرات ازجمله کشورهای اروپایی شرکت‌کننده در وین شروع کرده و بر همین اساس معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در سفر به کشورهای اروپایی در گفت‌وگوهای طولانی و فشرده با مقامات مسئول در این رابطه درحال بیان و توجیه و پاسخ به سوالات احتمالی و مطالب و موضوعاتی است که می‌خواهد در روز هشتم آذرماه موردتوجه ایران قرار گیرد. حتی در این راستا جمهوری اسلامی با برخی از کشورهای اروپایی غیرعضو در مذاکرات به رایزنی‌های سیاسی پرداخته تا شاید بتواند از این مذاکرات سود کامل برای منافع ملی مردم را ببرد، از این‌رو هیچ چشم‌اندازی از نوع مذاکرات اروپایی‌ها وجود ندارد. فعلا در جلسه اول و دوم باید تفهیم شود که دولت در جمهوری اسلامی تغییر کرده و تعاملات جمهوری اسلامی در دولت جدید در حوزه سیاست خارجی با دولت قبلی متفاوت است. بنابراین هنوز نمی‌توان هیچ چشم‌انداز یا پیش‌بینی از نتیجه گفت‌وگو در هشتم آذر داشت. اما اصل گفت‌وگو به‌عنوان یک اصل پذیرفته‌شده در سیاست خارجه جمهوری اسلامی است.