ندا اظهری، مترجم: تاکنون در تاریخ بشر همهگیریهای متعددی رخ داده که باعث ابتلای شمار زیادی از مردم جهان یا منطقهای خاص شده و حتی مرگومیر زیادی هم بهدنبال داشته است. از تازهترین همهگیری تاریخ یعنی کرونا، حدودا دوسالی میگذرد و هنوز هم کشورها با آن دست به گریبان هستند. بهرغم تزریق واکسن و کمتر شدن شمار مبتلایان و آمار فوتیها، باز هم شاهد ادامه روند ابتلا به این ویروس در کشورهای مختلف دنیا هستیم. با وجود تمام مشکلاتی که ویروس کووید-19 برای بشر ایجاد کرد، اما درسهایی را هم به ما آموخت و تجربههایی را دراختیار دانشمندان و محققان قرار داد که شاید در حالت طبیعی سالها زمان میبرد تا به این نقطه برسند. روند تولید سریع واکسنسازی برای این بیماری یکی از موثرترین اثرات مثبت این ویروس بود که باعث شد دانشمندان در کشورهای مختلف مطالعات خود را در همان ماههای نخست شیوع بیماری آغاز کرده و در مدتزمانی کوتاه به نتیجه برسند و استفاده از آن را برای همگان آزاد کنند. برخی محققان سعی کردند برای درمان بیماری کرونا و کنترل علائم تا حد امکان از داروهای موجود که برای درمان بیماریهای دیگر استفاده میشود، بهره ببرند تا در زمان صرفهجویی کنند و بتوانند در کمترین زمان، جان مبتلایان بیشتری را نجات دهند. اما در این بین، محققانی هم روی تولید داروهای جدید کار کرده و تعداد محدودی را تولید کردند که بعضی از آنها مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار گرفته و در فهرست درمان دارویی بیماران کرونایی قرار گرفته است. با وجود این، برخی کشورها از تجربه مواجهه با ویروس کرونا استفاده کردند تا در برابر همهگیریهایی که ممکن است در آینده پیشروی بشر قرار گیرد، آمادگی لازم را کسب کنند و درصورت وقوع چنین اتفاقاتی بتوانند در کمترین زمان ممکن بیماری را درمان کرده و راهکارهای مقابله و پیشگیری را کشف کنند.
آزمایشگاهی در سنگاپور برای آمادگی در برابر همهگیری
به گزارش nature، سنگاپور هم درکنار دیگر کشورهای دنیا مشغول آمادهسازی برای همهگیریهای احتمالی است که ممکن است در سالهای آینده دنیا را درگیر کند. یک عفونت فرضی جدید به نام بیماری X که میتواند جرقه همهگیری بعدی را در جهان ایجاد کند، در فهرست 10 بیماری دارای اولویت نخست سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته است. دانشمندان پیشبینی کردهاند این بیماری حتی میتواند از کووید-19 هم قابلیت انتقال بیشتری داشته و کشندهتر هم باشد. آنها بر این باورند که دنیا درحال حاضر با همهگیری کرونا دست به گریبان است و این چالش جهانی، این پیام را مخابره میکند که باید برای بیماریهای دیگری چون انواع باکتریها، ویروسها یا قارچهایی که ممکن است در آینده بروز کنند، آماده شد. سنگاپور برای آمادگی در برابر همهگیریهای احتمالی آینده اقدام به راهاندازی آزمایشگاههای مخصوص بیماریهای عفونی به نام ID کرده است که گروهی از بیماریها از کووید-19 گرفته تا جهشهای متعدد این ویروس و دیگر عوامل بیماریزا را شامل میشود. این آزمایشگاهها بهطور رسمی کار خود را در آوریل 2021 آغاز کرده و همزمان، آژانس تحقیق و توسعه بخش دولتی سنگاپور، آژانس علم و فناوری و تحقیقات، این نهاد تحقیقاتی را بهعنوان یک سیستم دفاعی در خطمقدم این کشور برای مقابله با همهگیریهای آینده عنوان کرد. این ساختار در زمان همهگیری کرونا و از این نقطه شروع به کار کرده و طی برنامه پنجساله تحقیق و توسعه سنگاپور، بهمنظور تحقیق و پژوهش برای رسیدن به آمادگی در بروز واکنش به همهگیریها در دسامبر 2020 راهاندازی شد. بیماریهای عفونی مقولهای میانرشتهای هستند و آزمایشگاههایی که در سنگاپور از سوی آژانس علم و فناوری و تحقیقات (A*STAR) تشکیل شدهاند، با مشارکت بیمارستانها و موسسات پژوهشی توانسته در سراسر شبکههای جهانی با سرعت بالاتری پیش روند. آزمایشگاههای ID تلاشهای پژوهشی خاصی را از نظارت و شناسایی گرفته تا راهبردهای تشخیصی، درمان و واکسیناسیون که درحال حاضر روی بیماری کرونا متمرکز شدهاند، هماهنگ میکند. این تلاشهای تحقیقاتی بهگونهای طراحی شدهاند که درصورت نیاز به سرعت، با یک عامل بیماریزای جدید سازگار میشوند.
طرح 65میلیارد دلاری آمریکا برای برنامه 10ساله
به گزارش nytimes، مدتی پیش کاخ سفید از اجرای برنامهای 10 ساله برای آمادگی در برابر همهگیریهای احتمالی خبر داد. دولت آمریکا بودجهای 65.3 میلیارد دلاری را برای این امر اختصاص داده که از این نظر این طرح را به ماموریت آپولو به ماه تشبیه کردهاند. از کنگره خواسته شده تا فورا حداقل 15میلیارد دلار در لایحه بودجه برای این کار اختصاص دهند که نصف مبلغی است که بایدن، رئیسجمهور وقت آمریکا در ابتدا این مبلغ را پیشنهاد کرده بود. این طرح از سوی مشاور علمی بایدن و شورای امنیت ملی تهیه شده است. طبق این برنامه قرار است ادارهای با هدف ماموریت کنترل تمام وقت ایجاد خواهد کرد که کار آژانسهای دولتی را برای شناسایی تهدیدهای نوظهور و آمادهسازی کشور برای مقابله با این همهگیریها آماده کند. اقدامات زیادی میتوان برای مقابله با بیماریهای همهگیر انجام داد و باید به ایجاد قابلیتهایی فکر کرد که توسعه آن ممکن است چندسالی به طول بینجامد؛ اما بهواقع میتوان تأثیر آن را برای آمادگی کشور در سالهای آینده مشاهده کرد. 15میلیارد دلاری که قرار است بهصورت علیالحساب به این اقدامات تعلق گیرد، مبلغ میانگینی است که در آیندهای نزدیک مابقی این کمکهزینه نیز پرداخت خواهد شد. همچنین کاخ سفید به طرح شغلی آمریکا اشاره کرد که شامل 30 میلیارد دلار برای آمادگی مقابله با همهگیریها میشود. اما در نقطهای که دموکراتهای میانهرو تلاش میکنند تا قیمت لایحه 3.5 تریلیوندلاری مصالحه بودجه را کاهش دهند، رقم هشتمیلیارد دلاری برای آمادگی در برابر همهگیری در نظر گرفته شده است. برخی دموکراتها بارها خواستار گنجاندن بودجه 30 میلیارد دلاری در این بسته شدهاند. به گفته سناتورهای آمریکایی، همهگیری کرونا روشن کرده است که زیرساختهای بودجهای در حوزه بهداشت عمومی، خط پژوهش زیست پزشکی و زنجیره منابع پزشکی دچار مشکل است که پیامدهای زیانباری را به بار خواهند آورد. برخی همچنین از کنگره درخواست تعیین بودجه 30 میلیارد دلاری را در لایحه بودجه برای ایجاد آمادگی کشور در برابر همهگیریهای آینده دارند. کاخ سفید پنج هدف اصلی را برای بودجههای اختصاصیافته به این طرح عنوان کرده که شامل بهبود و گسترش زرادخانههای واکسنهای تولید شده در کشور، درمان و تشخیص، بهبود نظارت بر تهدیدات بیماریهای عفونی، تقویت سیستم بهداشت عمومی با تمرکز خاص بر کاهش نابرابریها و ایجاد زنجیره تامین منابع ازجمله تجهیزات بهداشت فردی و مدیریت این مأموریت است.
مرکز همهگیری و اپیدمی هوشمند در برلین
آلمانیها برای آمادگی بهتر و برقراری ایمنی جهانی در برابر تهدیدهای بیماریزا مرکزی را با این منظور راهاندازی کردهاند. دنیا بعد از همهگیری کرونا به این فکر افتاده تا بتواند همهگیریهای احتمالی جدید را سریعتر شناسایی کرده و با اقداماتی، آنها را کنترل کنند. این مرکز هوشمند همهگیری و اپیدمی که در برلین آلمان آغاز به کار کرده، قرار است در مدیریت خطر بروز همهگیریها، استفاده از نوآوریها در علوم داده بهمنظور نظارت بر سلامت و بهداشت عمومی و واکنش نسبت به آن فعالیت کند و سیستمهایی ایجاد کند که بتوانند این اطلاعات را در سطح جهانی توسعه داده و به اشتراک بگذارند. این مرکز که از سوی سازمان بهداشت جهانی در برلین آلمان راهاندازی شده، قرار است سرمایه اولیهای بالغ بر 100میلیون دلار را از جمهوری فدرال آلمان دریافت کند که بهدنبال آن، مشارکتهای گسترده و متنوعی را در بسیاری از رشتههای حرفهای و جدیدترین فناوریها برای برقراری پیوند بین دادهها، ابزارها و جوامع عملی خواهد داشت. این مرکز بخشی از برنامه اورژانس سلامت سازمان بهداشت جهانی است و همکاریهای جدیدی را بین کشورها و شرکای جهان برقرار میکند که با رونق بخش نوآوری، در دستیابی به دادههای کلیدی و ایجاد ابزارهای هنری تحلیلی و مدلهای پیشبینیکننده برای تحلیلهای پرخطر موثر واقع میشوند. بهعبارتی این مرکز از فعالیت متخصصان سیاستگذاران در تمام کشورها حمایت میکند تا با ابزارهای موردنیاز بتوانند به پیشبینی، تشخیص و ارزیابی همهگیریها پرداخته و از موارد اورژانسی بهداشت عمومی در آینده جلوگیری کند.
بهرغم چند دهه سرمایهگذاری، کووید-19 شکافهای بزرگی را در توانمندی جهان برای پیشبینی، تشخیص، ارزیابی و واکنش به همهگیریها آشکار کرده است. این مرکز جهانی، اطلاعات مربوط به همهگیریها را برای توسعه دسترسی به دادهها، ابزارهای تحلیلی و جوامع عملی بهمنظور پرکردن این شکافها، ترویج همکاری و اشتراکگذاری و محافظت از جهان در برابر چنین بحرانهایی در آینده طراحی کرده و درحال حاضر از مرکزی در دانشگاه پزشکی برلین فعالیت خود را آغاز کرده و انتظار میرود بهزودی به پردیس دائمی به مرکز برلین در «کروزبرگ» منتقل شود که محیط کاری مشترکی را برای کارمندان مرکز فراهم میآورد.
ماموریت 100روزه در انگلیس
کاهش تاثیر همهگیریهای آینده با در دسترس قراردادن دستگاههای تشخیصی، درمانی و واکسنها در عرض 100 روز جزء اقداماتی است که انگلیس برای رویارویی احتمالی با همهگیریهای آینده در نظر گرفته است. طرح 100 روزه در انگلیس از آنجایی در نظر گرفته شده است که 100 روز نخست مواجهه با یک همهگیری برای تغییر مسیر و جلوگیری از تبدیل آن به یک بیماری همهگیر، از اهمیت بالایی برخوردار است. در آن 100 روز، مداخلات بهداشت عمومی غیرپزشکی مانند فاصلهگذاری اجتماعی، ایزولهسازی، ردیابی تماسی و تجهیزات حفاظت فردی جایگاه مهمی دارند اما از مهمترین سلاحهایی که میتوان در این برهه زمانی استفاده کرد، تشخیص، درمان و تزریق انواع واکسنهاست که این موارد درکنار هم میتوانند جان میلیونها نفر را نجات دهند. با تکیه بر هدف تعیینشده و ایجاد نوآوریهای آمادگی در برابر همهگیری، میتوان پس از تعیین توالی عوامل بیماریزا، واکسنهای موثری را طی 100 روز تولید کرد. در 100 روز نخست پس از شناسایی همهگیری، باید مداخلاتی را بهصورت ایمن، موثر و مقرون بهصرفه انجام داد. درواقع، ماموریت 100 روزه انگلیسیها یک هدف جاهطلبانه است که بتواند محققان را هرچه سریعتر به موقعیت مناسب مقابله با همهگیری برساند. از آنجایی که زمان و ماهیت همهگیریها معمولا نامشخص هستند، نخستین گام حیاتی، نظارت موثر همراه با تجزیه و تحلیل عوامل بیماریزاست که مستلزم وجود یک شبکه نظارتی یکپارچه جهانی است تا باعث غافلگیری نشود.
کمکهزینه 2.75 میلیوندلاری در ژاپن
در راستای آمادهسازی ژاپن برای مقابله با همهگیریهای آینده، بانک جهانی و موسسه مطالعات توسعه اجتماعی، توافقنامهای را برای ارائه کمک مالی 2.75 میلیون دلاری از سوی صندوق توسعه اجتماعی ژاپن بهمنظور تقویت آمادگی و واکنش به ویروس کرونا و همهگیریهای آتی امضا کرده است. این طرح با هدف تقویت ظرفیتهای آمادگی و واکنش این کشور دربرابر بیماریهای همهگیر و سایر شرایط اضطراری بهداشت عمومی در سطح جامعه ارائه شده است. سیستم بهداشت مردمی نقش مهمی را بهعنوان خطمقدم دفاعی در برابر بیماریهای همهگیری ایفا میکند. این پروژه ظرفیت ایستگاههای بهداشتی را با تهیه تجهیزات و افزایش مهارتها بهبود میبخشد. این طرح به کارکنان حوزههای بهداشت کمک میکند تا در تشخیص زودهنگام موارد مشکوک در همهگیریها و انجام تحقیقات اپیدمیولوژیک، میزان عفونتها را به حداقل برسانند. این طرح همچنین به تضمین تداوم ارائه خدمات بهداشتی ضروری در طول همهگیریها هم کمک خواهد کرد. این طرح چهارساله که قرار است تا سال 2024 هم ادامه داشته باشد، علاوهبر افزایش آگاهی، تغییرات رفتاری پایدار را نیز در آمادهسازی و پاسخگویی به شرایط اضطراری بهداشتی ایجاد میکند، بهطوری که آموزش استفاده صحیح از ماسک، شستن دستها و رعایت بهداشت محیط را در دستورکار قرار میدهد.