کنفرانس صلح پاریس، دستاویز مکرون برای خروج از بحران

سهیل سیدجمالی، روزنامه‌نگار: یک منبع دیپلماتیک رسمی در دولت فرانسه اعلام کرده که حل مشکلات موجود بین دولت لبنان و عربستان سعودی، به‌عنوان اولویت اصلی امانوئل مکرون در کنفرانس صلح پاریس مطرح خواهد شد. کنفرانس موسوم به صلح پاریس 11 نوامبر (20 آبان) با حضور ماکرون، روسای‌جمهور و نخست‌وزیران کشورها، رهبران فرهنگی و جامعه مدنی و بازرگانانی از 40 کشور جهان برگزار خواهد شد. رسانه‌های فرانسوی با هیاهوی تبلیغاتی اعلام کرده‌اند در این کنفرانس قرار است 350 میلیون دلار کمک‌های بشردوستانه برای اقتصاد بحران‌زده لبنان جمع‌آوری شود.

تنش بین عربستان و لبنان درپی اظهارات «جورج قرداحی» وزیر اطلاع‌رسانی لبنان درخصوص جنگ یمن شدت گرفت. روز جمعه 7 آبان‌ماه، عربستان سعودی سفیر خود از لبنان را فراخواند، سفیر لبنان در ریاض را اخراج و واردات تمام کالاها از لبنان را متوقف کرد. بهانه عربستان برای این اقدام انتشار ویدئویی از جورج قرداحی بود که جنگ کشورهای عربی علیه یمن را محکوم کرده بود. این موضع‌گیری قرداحی یک ماه پیش از تصدی وزارت رسانه انجام شده بود. علاوه‌بر این نه‌تنها اخباری از احتمال اتخاذ اقدامات شدیدتر ریاض علیه بیروت در روزهای پیش‌رو منتشر شده است، بلکه همچنین برخی کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس به تبعیت از عربستان سعودی، سفرای خود از لبنان را فراخواندند.

تنش به‌وجود آمده میان دو کشور خاورمیانه موضوع جدیدی نبوده و مدت‌هاست ریاض و بیروت رابطه سرد و پرتلاطمی را تجربه می‌کنند. اما التهابات اخیر ظاهرا روی کنفرانس سالانه صلح در پاریس تاثیرات عمیقی داشته و مقامات الیزه را بر آن داشته تا معضل به‌وجود آمده میان سعودی‌ها و مقامات لبنانی را در دستورکار خود به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی در این کنفرانس که در پاریس برگزار می‌شود، قرار دهند. حالا یک منبع دیپلماتیک فرانسوی اعلام کرده است رئیس‌جمهور این کشور تنش میان عربستان و لبنان را در کنفرانس سالانه «صلح پاریس» در اولویت قرار می‌دهد. اما چرا دولت فرانسه و شخص امانوئل مکرون باتوجه به مشکلات عمیق فرانسه مانند پیمان امنیتی آکوس و معضلات به‌وجود آمده با دولت کانبرا، مشتاق است تا برای حل مشکل بین بیروت و ریاض میانجی‌گری کند.

اهمیت ایفای نقش میانجی‌گر برای فرانسه

بعد از انفجار بزرگ بندر بیروت، امانوئل مکرون به‌عنوان اولین رهبر سیاسی غربی بود که به بیروت سفر کرد و با دادن وعده‌های جذاب به مقامات سیاسی و اجتماعی لبنان، تلاش کرد پای فرانسه را مجددا به خاورمیانه باز کند. دولت فرانسه به‌عنوان یک کشور استعماگر سنتی در آفریقا و خاورمیانه شناخته می‌شود و البته چندین دهه است که به یک قدرت دست‌دومی در حاشیه مبدل شده است. امانوئل مکرون از زمانی که به‌عنوان رئیس‌جمهور در این کشور اهرم را به‌دست گرفته است، تلاش زیادی انجام داده تا بتواند جای پایی محکم برای این کشور در معادلات خاورمیانه و شاخ آفریقا دست و پا کند. ازطرفی دیگر عربستان سعودی یک خریدار عمده سلاح از قدرت‌های غربی است و حجم مبادلات نفتی شرکت‌های سعودی مانند «آرامکو» با شرکت‌های انرژی فرانسوی مانند «توتال» و سرمایه‌گذاری فرانسوی‌ها در این زمینه در سطح قابل‌ملاحظه‌ای بوده و پاریس به هیچ عنوان خواستار ازدست دادن بازار عربستان سعودی نخواهد بود. بنابراین اگر پاریس بخواهد مانند گذشته به لبنان بازگردد و همچنین موقعیت خود در شبه‌جزیره عربستان را حفظ کند، راهی جز به‌وجود آوردن یک خط ارتباطی بین منافع خود در لبنان و عربستان ندارد. درضمن با زمزمه‌های واشنگتن در باب خروج تدریجی از خاورمیانه، فرانسه زمان را غنیمت شمرده و به‌دنبال آن است تا بتواند بازار انرژی و حتی فروش اسلحه در کشورهای عربی منطقه را برای خود داغ نگه دارد.

  مکرون به‌دنبال رهایی از مشکلات

مساله دیگر آن است که امانوئل مکرون در شرایطی بحرانی و در مواجهه با تضعیف مشروعیت قرار دارد. عهدشکنی یکجانبه ازسمت استرالیا در موضوع زیردریایی‌های هسته‌ای و متحمل شدن خسارت چند ده میلیارد یورویی ازسوی کانبرا، خنجر خوردن از پشت توسط متحدان سنتی خود مانند ایالات‌متحده و انگلستان در اتحاد آکوس، مشکلات حضور نظامی در کشورهای آفریقایی و جنگ با تروریسم در شمال این قاره و همچنین مشکلات شدید داخلی و فشارهای وارده ازسوی نهادهای مدنی مانند اعتراضات جلیقه‌زردها و احزاب دست‌راستی به رهبری مارین لوپن همگی مکرون را در وضعیت شکننده‌ای قرار داده‌اند.

مکرون برای پررنگ‌تر کردن نقش خود به‌عنوان یک رهبر تاثیرگذار در سطح بین‌الملل و کاهش فشارها و انتقادها روی خود و دولت تحت امرش، به‌دنبال ایفای نقش به‌مثابه رهبری در حل مشکلات بین کشورها است که در چنین شرایطی کنفرانس صلح پاریس به‌عنوان یک ابزار برای نجات از این بحران برای مکرون محسوب می‌شود.