پیگیری عدالت رسانه‌ای با تنظیم‌گری اقتصادی

علیرضا بابایی: به‌دنبال رشد و نفوذ پلتفرم‌های صوت و تصویر فراگیر در سبد مصرف کاربران فضای مجازی، صنعت تبلیغات در این حوزه وارد فاز جدید شد. تبلیغات به‌عنوان یکی از ارکان اصلی مدل‌های کسب‌وکار و پیشران این صنعت محسوب می‌شود به همین دلیل در نظام مسائل صنعت صوت و تصویر فراگیر، اهمیت بالایی دارد. موضوعاتی همچون انتشار اطلاعات گمراه‌کننده، رفتار ضدرقابتی، نادیده گرفتن حقوق کاربر، تهدید سلامت روانی کودک، نادیده گرفتن رده‌بندی سنی، اخلال در تجربه کاربری و افزایش غیرمنصفانه هزینه کاربر چالش‌های اصلی این حوزه است که برای حل چالش‌های آن، ایجاد یک سازوکار برای استیفای منافع عمومی جامعه را طلب می‌کند.

در این راستا ساترا به‌عنوان نهاد قانونی تنظیم‌گر این حوزه با اولویت‌گذاری و بررسی مسائل پیش‌رو، پیش‌نویس دستورالعمل تبلیغات تجاری در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر را تنظیم و آماده ابلاغ کرده است. این دستورالعمل با شفاف کردن حدود و چارچوب فعالیت پلتفرم‌ها در حوزه تبلیغات تجاری، تلاش می‌کند آشفتگی موجود را سامان بخشد و مرجعی برای حمایت از حقوق کاربران پلتفرم‌های صوت و تصویر فراگیر ایجاد کند.

زمینه‌سازی برای حل چالش تبلیغات در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر

به‌دلیل پیچیدگی‌های ورود نهاد تنظیم‌گر به این حوزه، ساترا به‌موازات تدوین دستورالعمل تبلیغات تجاری، تخلفات موجود در این اکوسیستم را شناسایی و به اطلاع پلتفرم‌ها رساند. مصداق‌های این تخلفات شامل تبلیغات نامناسب برای کودک، تبلیغات گمراه‌کننده، تبلیغ محتوای بدون مجوز، عدم توجه به رده سنی، محتوای خارج از عرف، تخلفات حوزه کیفیت پخش، مسابقات برخط و... بود تا پلتفرم‌ها آمادگی لازم را برای تطبیق عملکرد خود با دستورالعمل ساترا به‌دست آورند.

 خودتنظیم‌گری در تنظیم‌گری تبلیغات

اما مسیر دیگری که ساترا با بررسی تجربیات جهانی برای حل این مسائل پلتفرم‌ها آغاز کرد، بهره‌گیری از ظرفیت هم تنظیم‌گری و خود تنظیم‌گری در صنعت تبلیغات با رویکرد مشارکت اجتماعی بود. این رویکرد به‌دلیل گستردگی محتوای موجود در پلتفرم‌ها یکی از ابزارهای موثر نهادهای تنظیم‌گر در سایر کشورهای جهان است. به همین دلیل سامانه پایش مردمی (ساپرا) به‌عنوان یکی از ارکان شناسایی تخلفات در حوزه‌های مختلف محسوب می‌شود و تخلفات تبلیغات نیز از طریق گزارش‌دهی کاربران توسط ساترا پیگیری می‌شود.

حمایت از فعالیت‌های نوآورانه در صنعت صوت و تصویر فراگیر

ساترا به‌عنوان بخشی از حکمرانی رسانه‌ای کشور در سال ۱۳۹۹ مرکز نوآوری رسانه‌های صوت‌وتصویر فراگیر را با حضور رئیس محترم سازمان صداوسیما و معاون محترم علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در محل ایستگاه نوآوری شریف افتتاح کرد.

راه‌اندازی این مرکز گامی مهم در راستای شکل‌گیری اکوسیستم نوآوری در صنعت رسانه‌ای کشور و با رویکرد ایجاد تنظیم‌گری موثر در فضای مجازی، اتصال بخش‌ها و قطعات زنجیره ارزش صنعت و همچنین برقراری ارتباط دوسویه با شرکت‌ها و شتاب‌دهنده‌های دانش‌بنیان به‌منظور گسترش تولید محتوای بومی است.

 بازاریابی و تسهیل فروش محتوا در بازارهای جهانی

بدون‌تردید یکی از ابزارهای حفاظت از مرزهای حاکمیت رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران، تلاش در جهت تسهیل صادرات محتوای فاخر ایرانی به بازارهای جهانی و با اولویت کشورهای منطقه و همسایگان است. ساترا در راستای توسعه بازار و کمک به بازاریابی صادرات محتوا توسط پلتفرم رسانه‌ای تسهیلاتی را پیش‌بینی کرده است و انتظار می‌رود اجرایی سازی آن موجب افزایش ضریب نفوذ محتوای ایرانی در منطقه و جهان باشد.

 تضمین رقابت منصفانه در بازار، مسئولیت خطیر ساترا

در میان وظایف تنظیم‌گری ساترا و همچنین با استناد به طرح دعاوی مختلفی که خصوصا از سمت بنگاه‌های کوچک و نوپای بازار صورت گرفته، وظیفه تقویت رقابت و جلوگیری از رفتارهای کاهش‌دهنده رقابت در بازار ازجمله سوءاستفاده از موقعیت مسلط بنگاه‌های بزرگ است.  به عقیده کارشناسان، ابزار نهایی و تکمیلی سهولت و توسعه کسب‌وکار، مساله رقابت و جلوگیری از انحصار است که نیازمند زیربنایی مستحکم از جهت قانونی و اجرایی است. براساس آیین‌نامه پیشنهادی تقویت رقابت در بازارهای صوت و تصویر فراگیر، ساترا نقش فعالی در رصد و مطالعه بازارهای صوت و تصویر، تحقیق و بررسی اولیه دعاوی مطرح‌شده در این زمینه، پژوهش و ارتباط با خبرگان این حوزه را خواهد داشت.

 تنظیم‌گری تامین مالی، چالشی چندجانبه

گرفتن هر تصمیمی در سطوح مدیریتی چالش‌های فراوانی به‌همراه خود دارد، خصوصا اگر حوزه‌ای که برای آن تصمیم‌گیری می‌شود متعلق به بستر فرهنگی کشور باشد. اگر این تصمیم‌ها مبتنی بر داده‌های بازار و نیازهای روز صنعت نباشد چه تهدیدی درپی خواهد داشت؟! بازخورد تصمیم‌های صورت گرفته در صنعت به چه صورت است؟ چگونه باید بسترهای رشد کسب‌وکارهای این صنعت طراحی شود؟ ازجمله چالش‌های موجود در بازار عدم وجود بسترهای مناسب تامین مالی جمعی، عدم وجود گزارش‌های تخصصی بازار، عدم شفافیت اطلاعاتی، نبود قوانین و مقررات مدل‌های درآمدی، تخلفات مالی و افزایش هزینه تولید محتوای ایرانی هستند. به همین منظور حوزه تامین مالی و راهبری اقتصادی به‌عنوان یک واحد پراهمیت در ساترا تلاش دارد با تقویت و توسعه کسب‌وکارها، ایجاد بسترهای تامین مالی، تدوین قوانین و مقررات مدل‌های درآمدی مجاز، نظارت مستمر بر بازیگران صنعت و تهیه گزارش‌های راهبردی مبتنی بر بازار به فعالان صنعت و همچنین تنظیم‌گر جهت تصمیم‌گیری کمک کند.