بورس چگونه به اینجا رسید؟

میثم شادمانی، کارشناس بازار سرمایه: پس از شروع روند نزولی بازار سهام که از اواسط مردادماه سال 99 آغاز شد، شاخص کل روند نزولی خود را از سقف تاریخی دومیلیون واحد آغاز کرد. در روزهای ابتدایی شروع ریزش، بازار با صف‌های فروش سنگین و حجیم همراه بود و این درحالی بود که حجم معاملات به‌شدت کاهش یافت. روند نزول شاخص سهام تا آذر همان سال ادامه یافت و پس از یک بازگشت موقتی به رقم یک‌میلیون‌و500 هزار واحد مجددا به زیر یک‌میلیون واحد نزول کرد. در این مدت بخشی از سهامداران که سرمایه خود را ازدست‌رفته می‌دیدند برای جلوگیری از زیان بیشتر، تصمیم به خروج از بازار و سرمایه‌گذاری در بازارهای موازی گرفتند.

شاهد این موضوع را می‌توان نرخ خروج سهامداران حقیقی در یک‌سال گذشته از بازار سهام دانست. این موضوع به مرور زمان درحال تبدیل شدن به یک بحران اجتماعی بود که طبق نظر کارشناسان، یکی از ریشه‌های این بحران حمایت دولت از بازار بود و متعاقبا موجب بی‌اعتمادی سهامداران به بازار شده بود. از این‌رو دولت همواره در این مدت برای بازگشت اعتماد سهامداران به بازار، طرح‌هایی را در دستورکار قرار داد. یکی از طرح‌های مذکور اختصاص بخشی از دارایی صندوق توسعه ملی به بخش بازار سهام بود که چالش‌های زیادی را در پی داشت. از طرف دیگر سازمان بورس با ایجاد تعییرات در قوانین سعی در کنترل هیجانات و تخلیه تدریجی حباب در بازار داشت. ازجمله تصمیماتی که در این رابطه گرفته شد کاهش دامنه نوسان به دو درصد درکنار دامنه مثبت پنج‌درصد شد. این عوامل موجب شد شاخص از ابتدای خردادماه سال جاری روند نزولی خود را پایان دهد و رشد مجدد خود را آغار کند.

شاخص کل از خردادماه سال جاری شروع به رشد کرد. رشد شاخص با انتخابات ریاست‌جمهوری و تغییر در کابینه و مدیران ارشد دولتی همزمان بود. یکی از عوامل رشد در این بازه را می‌توان وعده‌های مختلف نامزدهای انتخابات برای حمایت از بازار سهام دانست. همچنین در این بازه افزایش حجم نقدینگی به‌عنوان عامل اصلی رشد بازارها ازجمله بازار سهام درحال تداوم بود.

این روند تا شهریورماه به لطف افزایش نقدینگی در بازار و افزایش قیمت ارز ادامه داشت تا جایی‌که شاخص به رقمی نزدیک به یک‌میلیون‌و600 هزار واحد در شهریورماه رسید. پس از این زمان شاخص تغییر روند داد و با یک حرکت نزولی تا حدود یک‌میلیون‌و300هزار واحد نزول کرد. پس از این با توجه به سیاست‌های سازمان بورس و نوسانات ارز، شاخص با یک شیب ملایم‌تر شروع به نوسان کرد و تا امروز در محدوده یک‌میلیون‌و400 هزار در حال نوسان است.

  نرخ ارز عامل اصلی نوسانات بورس

نرخ ارز همیشه از عوامل تاثیرگذار روی بازار سهام است که به صورت مستقیم روی بازار تاثیر می‌گذارد. در طول سال‌های اخیر همواره چشم سهامداران به نرخ ارز بوده و طبق آن خرید و فروش و صف‌های طولانی را مطابق با افزایش یا کاهش نرخ ارز شاهد بوده‌ایم. در خرداد امسال نرخ دلار از 24 هزار تومان به 27هزار تومان رسید و تاثیر خود را به صورت مستقیم روی بازار سرمایه درجهت افزایش قیمت سهام نشان داد. تاثیر نرخ دلار بر بازار سهام ناشی از انتظارات تورمی آینده است که نرخ ارز یکی از نمودهای اصلی افزایش تورم درنظر گرفته می‌شود. بنابراین نرخ ارز، به‌طور مستقیم تاثیر خود را روی سهام بازار و رفتار سهامداران نشان می‌دهد.

  ورود سرمایه حقیقی‌ها به بازار‌های موازی

در راستای بی‌اعتمادی سهامداران خرد به بازار، خروج سرمایه از بازار و سرمایه‌گذاری در بازارهای موازی افزایش پیدا کرد. ازجمله بازارهای موازی می‌توان بازار ارزهای دیجیتال را نام برد که متقاضیان ورود به این بازار روزبه‌روز درحال افزایش است. یکی از دلایل اصلی خروج پول حقیقی‌ها از بازار نیز تمایل به سرمایه‌گذاری در سایر بازارها بود. سهامداران خرد به مرور زمان اقدام به خارج کردن سرمایه خود از بازار سهام کرده‌اند و وارد سایر بازار‌ها شده‌اند. افراد حقیقی این اقدام را به جهت رسیدن به سود یا بازگشت سرمایه ازدست‌رفته خود در بورس اوراق بهادار انجام داده‌اند.