محمد مرندی مدیرگروه مطالعات آمریکای دانشگاه تهران:
به نظر شما چرا ما در کشور خود به اندازه‌ای که کشور آمریکا به تعریف پروژه و مطالعه درباره ایران می‌پردازد، در این حوزه ورود نکرده‌ایم، این خلأ از کجا نشات می‌گیرد؟
معمولا کشورهای غربی درباره کشورهای دیگر مطالعه می‌کنند و این مهم صرفا به حوزه ایران هم معطوف نمی‌شود، اما متاسفانه مطالعه درباره دیگر کشورها به غیر از آمریکا در مابقی کشورها هم مطرح نیست. با این حال نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت که در ایران مراکز مختلفی وجود دارد که به نوعی درباره کشور آمریکا مطالعه می‌کنند که ازجمله آن می‌توان به دانشگاه تهران اشاره کرد. زمانی که موسسه مطالعات آمریکای جنوبی و اروپا را در دانشگاه تهران تاسیس کردیم که خوشبختانه بعدا به صورت دانشکده درآمد، بنای ما این بود که یک مطالعات بین‌رشته‌ای در این زمینه ایجاد شود تا از این طریق یک نگاه همه‌جانبه‌ای را نسبت به آمریکا و دیگر کشورها داشته باشیم.
علی‌رغم اینکه فعالیت‌هایی در این زمینه صورت گرفته، اما قطعا ما در این زمینه ضعف‌هایی هم داریم که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. با این حال تلاش کردیم در حد خودمان این ضعف‌ها را پوشش دهیم. مساله اصلی این است که اگر ماهیت بین‌رشته‌ای بودن مطالعات درباره آمریکا و دیگر کشورها حفظ شود، قطعا می‌توانیم شاهد رشد زیادی در این زمینه باشیم. یکی‌دیگر از مشکلات ما این است که بخشی از مطالعاتی که امروز توسط دانشجویان در این زمینه صورت می‌گیرد، چندان ارزشی ندارد؛ چراکه برمبنای یک فهم بی‌طرفانه و علمی صورت نمی‌گیرد. در اینجا باید به این موضوع اشاره کنم که چالش ما از همان ابتدا این بود که دانشجویان به منابع تولیدشده درباره آمریکا و کشورهای غربی مراجعه کنند و قطعا ما نگاه نقادانه‌ای هم نسبت به این مساله داریم؛ هرچند شاید همه این‌طور نباشد. اما در کتبی که در این زمینه ارائه می‌دادیم همان منابعی است که در داخل آمریکا ارائه می‌شود.
فعالیت‌ها به دلیل مشکلات مالی و کرونا با مشکلاتی روبه‌رو شد
پژوهشکده‌ای که درباره مطالعات آمریکا در دانشگاه تهران راه‌اندازی شده، به نظر فعالیت چندانی ندارد. درباره چرایی این مساله صحبت کنید.
در دل دانشکده مطالعات جهان، موسسه‌ای به نام موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا است اما به دلیل همه‌گیری بیماری کرونا و مشکلات مالی دستگاه دولتی، فعالیت‌ها در داخل دانشکده نیز با مشکلاتی همراه است. اما این‌طور نیست که هیچ فعالیتی در این زمینه صورت نگیرد. به‌طوری که روز گذشته کتاب‌هایی درباره آمریکا در تالار وحدت رونمایی شد که با همکاری همین موسسه تولید و ترجمه شده بودند.
تمایل دانشجویان برای حضور در این فضای مطالعاتی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
قطعا رشته‌ها شرایط متفاوتی را دارند اما مساله این است که رشته مرتبط با مطالعات با آمریکا مخاطبان خاص به خود را دارد و این‌طور نیست که بگوییم همه دانشجویان تمایل زیادی دارند، بلکه قطعا باید این مهم را در نظر گرفت که با توجه به استفاده از منابع تولیدی در خود آمریکا که آن هم به زبان انگلیسی است، شرایط کمی متفاوت می‌شود و این مهم یکی از عوامل ضروری برای ورود به این حوزه از سوی دانشجویان است. کلاس‌های درسی مرتبط با مطالعات آمریکا به زبان انگلیسی باشد تا دسترسی به منابع خودشان راحت‌تر باشد، کار کمی مشکل است. قطعا تا حد زیادی از منابع تولید شده توسط خود آمریکایی‌ها بهره می‌بریم.
استقبال دستگاه‌های اجرایی از نظرات شما چگونه است؟ آیا شما از نظرات منتقدان غربی نیز بهره‌مند می‌شوید؟
برخی دستگاه‌ها می‌آیند و خواهان استفاده از نظرات ما هستند. چون ما هم از منتقدان داخل غرب و هم افرادی که به حاکمیت نزدیک هستند، بهره‌مند می‌شویم. قطعا برخی از ما منتقد و برخی دیگر از همکاران نیز نگاه انتقادی کمتری به مساله دارند، با این حال درمجموع از همه نگاه‌ها برای پیشبرد برنامه‌ها استفاده می‌کنیم.
مطالب پیشنهادی
