محمدمهدی میرزایی‌پور، پژوهشگر حوزه حکمرانی در گفتوگو با «فرهیختگان»:
علی مزروعیعلی مزروعی، روزنامه‌نگار: محمدمهدی میرزایی‌پور، پژوهشگر حوزه حکمرانی یکی از میهمانانی است که در جلسه رئیس قوه‌قضائیه با تعدادی از فعالان سیاسی، اجتماعی و پژوهشگران اجتماعی حاضر بوده و پیشنهادها و نقدهای خود را به قوه‌قضائیه مطرح کرده است. میرزایی‌پور برگزاری این‌گونه جلسات را دریچه‌ای به‌سمت جلب مشارکت عمومی در تصمیم‌گیری‌های کلان این قوه می‌داند. در گفت‌و‌گویی که با این پژوهشگر حوزه حکمرانی داشته‌ایم اثرگذاری جلسه با رئیس قوه‌قضائیه و پیشنهادهای مطرح‌شده در این جلسه مورد ارزیابی قرار گرفته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
برگزاری این‌گونه جلسات نقدمحور توسط اژه‌ای را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به اینکه در این دیدار اژه‌ای را شنوا و اهل طرح مسائل جدی قوه دیدم این جلسه را مثبت و اثرگذار می‌دانم. از آنجایی که تصمیم‌گیری‌های کلان و حساس در قوه‌قضائیه باید با جلب مشارکت عمومی باشد این‌گونه جلسات می‌تواند دریچه‌ای را به این سمت باز کند. باید گفتوگو با نخبگان علم و سیاست در قوه‌قضائیه تبدیل به یک سازوکار رسمی شود، در غیر این صورت حتما با یک جلسه به نتایج دلخواه نخبگان و قوه نخواهیم رسید.
میهمانان حاضر در جلسه براساس جایگاه‌شان دعوت شده بودند یا پیش از جلسه پیشنهادها و انتقادهایی را به قوه ارجاع داده بودند؟
در اندیشکده علم و سیاست فارسی و همچنین مرکز پژوهش‌های مجلس که بنده در آن حضور دارم پیش از این مطالبی را در رابطه با عملکرد قوه منتشر کرده بودیم و این مطالب به‌هر‌حال مورد توجه قوه قرار گرفته بود و به همین دلیل از ما دعوت شده بود.
فضای جلسه، سطح میهمانان و پیشنهادهای مطرح‌شده را تا چه حد مبتنی‌بر رویکردی کارشناسی ارزیابی می‌کنید؟
اتفاقا بنده ترجیحم این است که چهره‌های سیاسی نیز در جلسه حاضر باشند. این جدی‌بودن جلسه و رویکرد آن را نشان می‌دهد. مایل نیستم که جلسه صرفا رویکرد کارشناسی داشته باشد.
مهم‌ترین پیشنهادهایی که در جلسه مطرح شد چه بود؟
جست‌وجوی مشارکت از سمت نخبگان علمی و نخبگان سیاسی مهم‌ترین پیشنهاد مطرح‌شده بنده بود. بسیاری از افراد در کشور هستند که ممکن است به‌خاطر برخی مسائل چه از قوه‌قضائیه و چه سایر بخش‌های نظام دلگیر باشند و در عین حال دلسوز و مایل به کمک‌کردن هم باشند اما راهی برای کمک کردن پیدا نمی‌کنند و مشارکت آنها در حل مسائل جلب نمی‌شود. پیشنهادی که من در جلسه خطاب به اژه‌ای مطرح کردم این بود از افرادی که حوزه علمی متناسب با مسائل قوه‌قضائیه دارند، کمک گرفته شود.
دیگر چیزی که ما به آن احتیاج داریم و لزوم آن احساس می‌شود لزوم داشتن گفتار در مدیریت قوه‌قضائیه است. پیشنهادی که در جلسه به‌عنوان گفتمان تحول‌بخش مطرح شد و مقداری نیز موضوع مورد گفتوگو قرار گرفت گفتمان و گفتار بر محور حق و قانون بود.
چقدر رویکرد اژه‌ای در چندماه ابتدایی تصدی قوه‌قضائیه در راستای عمل به پیشنهادهای بجا را مثبت ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به اینکه در بعضی از بخش‌ها پیش از این اهمال‌هایی صورت گرفته است، یک‌سری از مسائل را با حضور میدانی می‌توان بهبود داد. اما آنچه بیش از حضور عملگرای اژه‌ای به‌عنوان فاکتور مثبت در او دیده‌ام این است که وی برخی مسائل حساسی که به‌سادگی قابل حل نیست و حل آنها نیازمند پژوهش، نظریه و بیان دیدگاه است را با اهل علم و سیاست در میان می‌گذارد. اگر صرفا عملگرایی در کوتاه‌مدت مدنظر قرار بگیرد نمی‌شود آن را تحول محسوب کرد؛ چراکه تحول از تغییر یک دیدگاه کلی در قوه قابل تحقق است.
قوه‌قضائیه واجد یک چهره عمومی بوده که شراکت اصلی در وجهه نظام دارد و این وجهه باید مبتنی‌بر کلمه حق ساخته شود. تنها نشانه‌ای که در این راستا دیده‌ام برگزاری چنین جلسه‌ای بوده است که البته نشانه کوچکی نیست و می‌تواند آغازی برای این تحول باشد. محسنی‌اژه‌ای با بیان اینکه آماده شنیدن است خواهان دریافت پیشنهادها بود.
زمان لازم است تا ببینیم این پیشنهادها تا چه اندازه در یک همکاری پرورانده شده و پیش می‌رود. این توجهی که اژه‌ای به‌عنوان شخصی برآمده از ساختار خود قوه‌قضائیه به مسائل قوه دارد و همچنین اشاره صریح و شجاعانه‌اش به مشکلات قوه، سرمایه کار او است و باید ادامه پیدا کند.
