بدون سواد رسانه ای کافی، مطالبه گری اصولی شکل نخواهد گرفت

فرزانه کندلوئی، کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی: اگر سواد رسانه ای را به عنوان مجموعه ای از مهارت های قابل یادگیری در نظر بگیریم که ما را در تجزیه و تحلیل و ایجاد انواع پیام های رسانه ای هدایت کند، باید بپذیریم در دنیای رسانه های مدرن امروز و با در نظر گرفتن تاثیر متقابل رفتار اجتماعی و حکمرانی و تاثیر رسانه بر این دو مقوله، سواد رسانه نقش بسیار مهمی در در شکل گیری مطالبه گری مردم و سامانه پاسخ گویی حاکمیت دارد.

تبار شناسی رسانه یکی از بخش های مهم سواد رسانه ای به شمار می رود. شناخت رسانه ای که پیام در آن منتشر می شود، شناسایی آبشخورهای فکری و پشتوانه های مالی، معنوی، سیاسی و اطلاع از سیستم فکری حاکم بر سیاستگذاران در یک رسانه به درک نحوه احتمالی تنظیم اخبار و شناسایی عوامل درون سازمانی و برون سازمانی بر نحوه تنظیم و انتشار خبر منتهی می شود.

بدیهی و غیر قابل چشم پوشی است، رسانه ای که دارای حامی ( اسپانسر ) مالی مشخصی باشد به سختی خواهد توانست تن به مطالبه گری در مورد آن حامی داده و در برابر نحوه عملکرد منفی آن حامی مطالبه گر باشد. چرا که در این صورت امکان بهره مندی از این حمایت را از دست خواهد داد.

این مورد یعنی رابطه حامی و حمایت شونده و بسیاری موارد مشابه دیگر نشان می دهد عوامل مختلف بر شکل گیری شکل و نحوه کنش های مطالبه گرانه یک فرد یا گروه اثر مستقیم دارد و در این بین مخاطب به عنوان کنش پذیری که در اثر مشاهده محتوا و دریافت پیام رسانه ای منتشر شده، این ظرفیت را دارد که خود به یک کنش گر و یا حتی مطالبه گر تبدیل شود، باید در حداقل آگاهی عمومی از جریان سواد رسانه ای باشد تا بتواند از جهات مختلف یک پیام را تجزیه، تحلیل و مورد کنکاش قرار دهد تا بتواند در مورد پیوستن به زنجیره مطالبه گری یا تبدیل شدن فعالانه به کنش گر، تصمیم درست را بگیرد و از حالت مصرف کننده صرف محتوای رسانه ای خارج شود.

در عصری که رسانه ها دارای ابعاد وسیع و پرشماری شده اند که تخصص در این ابعاد گاهی از عهده افراد بیرون است، باید مجموعه هایی هم به وجود بیایند تا با گفتگو در مورد سواد رسانه ای و بررسی رسانه ها، نقش هدایتگری را بر عهده بگیرند تا از این رهگذر بتوان حداقل برای ثبت در تاریخ، عملیات های رسانه ای را تحلیل و نسبت به جنگ روانی واکنش مناسب نشان داد و شاید باید گفت حاکمیت ها در عصر رسانه های مدرن باید فکری برای ایجاد فضای مناسب فکری و رسانه ای برای مردم باشند تا در سایه آموزش و درک و مهارت یابی در سواد رسانه، از ایجاد موج های کاذب مطالبه گری ِ کور و یا جهت دار جلوگیری شود چرا که اساسا بدون سواد رسانه ای مطالبه گری اصولی شکل نگرفته و به مرور با سواستفاده های احتمالی از احساس مسئولیت عمومی برای کنش گری کاذب، شوق کنش گری مردم نیز به سردی می گراید.