آمریکا می‌خواهد افکارعمومی دنیا را علیه ایران متحد کند

درباره محورهای مذاکرات باقری‌کنی و طرف‌های اروپایی در بروکسل، گفت‌وگویی با عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌الملل داشته‌ایم. علاوه‌بر محورها، به موانع پیش‌روی به‌نتیجه رسیدن مذاکرات هم پرداخته‌ایم. فرجی‌راد معتقد است ایران نباید از فعالیت‌های تبلیغاتی گسترده طرف‌های غربی غافل شود و نباید اجازه دهد این زمان باقی‌مانده تا آغاز دور جدید مذاکرات وین، به موفقیت آمریکایی‌ها برای ایجاد اجماع جهانی علیه برنامه هسته‌ای ایران منجر شود. این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه معتقد است خواسته‌های ایران از طرف‌های برجام، با روی‌کار آمدن دولت جدید تغییر کرده است و باید دید واکنش طرف‌های غربی به خواسته‌های جدید ایران چه خواهد بود. فرجی‌راد در ادامه می‌گوید: «ایران با هدف بررسی بازخورد غربی‌ها در مواجهه با مطالبات برجامی‌اش پا به مذاکرات بروکسل گذاشته است تا با بررسی بازخوردهای احتمالی پا به مذاکرات احیای برجام بگذارد و خیالش از بابت وجود موانع احتمالی در آن مذاکرات، راحت باشد.»

مدیرکل پیشین شورای راهبردی روابط خارجی می‌گوید: «درحال حاضر، جمع‌بندی دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران این است که مطالب مطرح‌شده توسط معاون وزیر امور خارجه کشورمان با انریکه مورا، هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام در گفت‌وگوهای بروکسل، به طرف آمریکایی منتقل خواهد شد و واکنش آمریکایی‌ها برای طرف‌های اروپایی مهم است. از واکنش آمریکایی‌ و به‌تبع آن، پاسخ اروپایی‌ها به مطالبات ایران، می‌توان فهمید طرف‌های غربی چقدر تمایل دارند این خواسته‌ها را بپذیرند یا تا چه میزان حاضر هستند به ایران امتیاز بدهند. شرایط درحال حاضر دارد به‌نحوی پیش می‌رود که آمریکایی‌ها با فعالیت‌های تبلیغاتی‌شان به‌دنبال این هستند که ایران را مقصر به‌نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته‌ای جلوه دهند. درنتیجه اینها و باتوجه به شرایط فعلی به‌نظر می‌رسد ایران درصدد این است که ابتدا به یک برآوردی از شرایط برسد و پس از آن وارد مذاکره شود.»

عبدالرضا فرجی‌راد، درباره تفاوت موضع چین و روسیه می‌گوید: «روسیه همزمان با درنظر گرفتن منافعش در مذاکرات هسته‌ای، به‌دنبال این است که به‌طور عمیق، گسترده و فعال در مذاکرات حضور داشته باشد. چین هم زمانی به‌عنوان یک عضو فعال، به پرونده ورود می‌کند که مذاکرات، به نتیجه نهایی خود نزدیک شده باشد. برای همین است که از چین اظهارنظرهایی به گستردگی اظهارات دیگر طرف‌ها نمی‌بینیم. از دستگاه سیاست خارجی این کشور، سخنانی کلی در محکوم کردن تحریم‌های آمریکا می‌شنویم که همین، نشان‌دهنده تفاوت نسبی مواضع چین و روسیه در پرونده هسته‌ای است. درحال حاضر موضع روسیه از چین به موضع اروپایی‌ها نزدیک‌تر است. موضع اروپایی‌ها هم در مواجهه با برجام، به موضع آمریکا نزدیک‌تر شده است. موضع‌گیری دوسه هفته اخیر طرف‌های برجام که در این مدت چندباری هم تکرار شده است، نشان می‌دهد این کشورها علاقه‌مند هستند مذاکرات هرچه سریع‌تر ازسر گرفته شود. البته طرف‌ها ازجمله روسیه و چین به‌دنبال این هستند که مذاکرات، از همان جایی که در دولت قبل متوقف شد، آغاز شود. این کشورها معتقد هستند مذاکرات دوره پیشین پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته است، این درحالی‌ است که موضع دستگاه سیاست خارجی کشورمان متفاوت است.» دیپلمات سابق کشورمان اعتقاد دارد: «چالش‌هایی که مذاکرات هسته‌ای را تا الان به تعویق انداخته، درواقع نپذیرفتن برخی مطالبات طرف ایرانی ازسوی طرف‌های غربی در این سال‌ها است. همان مواردی که در دولت قبلی هم با 1+4 در وین بر سر آنها بحث شد. ایران این‌بار دارد بر آنها تاکید می‌کند و رسیدن به آن خواسته‌ها را دنبال می‌کند. خواسته‌هایی ازجمله: عدم تداخل مساله برجام با مسائل موشکی و منطقه‌ای است که ایران به‌طور محکم خواستار آن است که آمریکا این مورد را قبول کند. دوم، تعهد آمریکا مبنی‌بر عدم خروج از برجام حداقل در سه‌سال باقی‌مانده از دولت دموکرات‌ها است. ایران یک تعهد طولانی‌مدت می‌خواهد، ولی آن‌طور که در خبرها مطرح شد، ایرانی‌ها گفته‌اند حداقل دولت بایدن این ضمانت را بدهد که البته آمریکایی‌ها زیربار نرفته‌اند و ادعا کرده‌اند طبق قانون نمی‌توانند چنین چیزی را قبول کنند و مساله دیگر هم این است که ایران می‌خواهد تحریم‌های افراد و اشخاص و شرکت‌ها برداشته شود. در مذاکرات قبلی هم این خواسته را مطرح کرد که درباره این‌هم دولت آمریکا گفت دراختیار ما نیست و این مساله در حیطه وظایف و اختیارات کنگره است. این سه نکته، نکات مهمی است که من فکر می‌کنم دو مورد اول آن برای ایرانیان از اهمیت بیشتری برخوردار است. طرف‌های غربی مطالبات ایران را بهانه‌ای برای خریدن وقت بیشتر می‌دانند و معتقدند ایران به‌دنبال غنی‌سازی بیشتر و سانتریفیوژهای مدرن‌تر است تا صنعت هسته‌ای خود را با سرعت بالاتری توسعه دهد. در روزهای آینده و به‌زودی بعد از آنکه اروپایی‌ها نتایج مذاکرات‌شان با طرف ایرانی‌ را به آمریکایی‌ها منتقل کردند، از جواب آمریکا و بازخورد اروپایی‌ها معلوم خواهد شد که درنتیجه این مذاکرات، موضع اروپا، آمریکا و سایر طرف‌ها به یکدیگر نزدیک‌تر می‌شود یا از یکدیگر دور خواهد شد.»  فرجی‌راد، مداخله کشورهای عضو 1+5 در مذاکرات هسته‌ای را در مقاطعی بیش از حد می‌داند و معتقد است ایران از ابتدا نباید اجازه می‌داد برخی بازیگران درطول مذاکرات هسته‌ای بیش از آنچه لازم است در مفاد و جزئیات گفت‌وگوها دخالت کنند. او در ادامه با اشاره به اهمیت بالای جایگاه حقوقی مذاکره‌کنندگان طرف‌های برجام می‌گوید: «اگر قرار است درنهایت، وزیر امور خارجه کشورمان در دور پایانی و دارای نتیجه احتمالی مذاکرات با کشورهای 1+5 شرکت و توافقنامه‌ جدیدی را امضا کند، بهتر است از همین حالا وارد روند مذاکرات شود. معاون او هم می‌تواند مستقیما درکنار وی باشد. اگر قرار است معاونان وزرای امور خارجه طرفین با یکدیگر مذاکره کنند، بهتر است معاون وزیر امور خارجه کشورمان، مستقیما با معاون وزرای امور خارجه طرف‌های مذاکره‌کننده به گفت‌و‌گو بپردازد. آمریکایی‌ها همان‌طور که در چالش‌های اخیر با جلو انداختن انگلستان نشان دادند، خیلی نمی‌خواهند با ایران به‌طور مستقیم درگیر شوند. درباره اتفاقات روز سه‌‌شنبه هم که به‌نظر می‌رسید خرابکاری‌‌ای در راستای متوقف کردن ایران است، شنیدیم رئیس‌جمهور کشورمان گفت این توطئه اولی نبوده، آخرینش هم نخواهد بود.» این دیپلمات سابق کشورمان، ورود گام‌به‌گام ایران به مذاکرات هسته‌ای با سرعت فعلی را، باتوجه به تلاش‌های گسترده آمریکا در تغییر شرایط افکار عمومی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران کافی نمی‌داند و می‌گوید: «آمریکا از برجام خارج شده است. ایران دقیقا براساس 14، 15 گزارش آژانس، تعهدات برجامی خود را اجرا کرده است. تا یک‌ماه پیش هم فضای افکار عمومی به‌نحوی بود که مسئولان طرف‌های مذاکره می‌گفتند مقصر برهم خوردن برجام، رئیس‌جمهور سابق آمریکاست، ولی حالا حدود یک‌ماه است تأکید طرف‌های غربی بر این است که ایران از برجام خارج شده است. روند با تلاش‌های گسترده رسانه‌ای آنها، دارد به‌سمتی تغییر می‌کند که ممکن است اوضاع علیه ایران تغییر کند. ما همان‌طور که اعلام کرده‌ایم، می‌خواهیم برجام بدون کم‌وکاست اجرا شود و باید این را از طرفین مطالبه کنیم و توپ را در زمین طرف مقابل بیندازیم. باید از بایدن که درطول چهار سال دوره ریاست‌جمهوری ترامپ معتقد بود او خلاف کرده و از برجامی که او و اوباما، رئیس‌جمهور وقت امضا کرده‌اند خارج شده، پرسید پس چرا شما به همان برجام بازنمی‌گردید؟ بنابراین، امروزه تبلیغات و اثرگذاری بر افکار عمومی و قانع کردن دولت‌ها خیلی اهمیت دارد و اینکه آنها بتوانند با تبلیغات گسترده‌شان افکار عمومی جهان را علیه ما تغییر دهند به نفع ما نیست.»