محمدعسگری، روزنامه‌نگار: هفته اول آبان‌ماه، نسبت به ماه گذشته، شاهد افزایش و کثرت انتشار نشریات دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بودیم. بعد از آنکه بسیاری از نشریه‌ها به استقبال جدیدالورودهای دانشگاه خود رفتند، نشریه‌های دیگری وارد میدان شدند و به موضوعات مختلفی هم پرداختند و حفظ این روند، یعنی انتشار نشریات دانشجویی متعدد، و ارتقای سطح فعالیت نشریات دانشجویی، هم ضروری و هم مفید و اثرگذار است. این هفته، در گزیده‌خوانی «فرهیختگان» از نشریات دانشجویی، نشریات دانشگاه‌های آزاد اسلامی را دنبال کردیم و برایتان از آنچه در آنها به میان آمده سخن گفتیم که می‌توانید در ادامه به مطالعه آنچه گفته شد بنشینید که شما هم درخواهید یافت که یکی از محورهای اصلی نشریه‌های منتشرشده در هفته اخیر، ایران و مسائل آن است که از جنبه‌های مختلفی هم به آنها پرداخته شده، و مطالعه آنها و تامل درباره‌شان ازجمله امور مهم و پرداختن به آنها که این نشریات انجامش داده‌اند، قابل تقدیر است. شما دانشجویان دانشگاه‌های آزاد اسلامی سراسر کشور می‌توانید نشریات منتشرشده خود را جهت استفاده در بخش گزیده‌خوانی هفتگی نشریات روزنامه «فرهیختگان»، به ادمین کانال نیمکت خبر (@nimkat_khabar) ارسال کنید.

اندیشه‌ای برای ایران فردا

سراغ شماره 17 گاهنامه سیاسی، اجتماعی «سدید»، بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان با طراحی جذاب و چشمگیرش می‌رویم؛ نشریه‌ای 30صفحه‌ای که جذابیتش از جلد شروع می‌شود و فقط به طراحی ختم نمی‌شود، بلکه محوریت و محتوای متون آن نیز خواننده را به گرفتن وا می‌دارد. این نشریه عنوان «ایرانِ فردا» را برای جلد خود برگزیده است که در سرمقاله هم به واکاوی این عنوان می‌پردازد. ابتدا نگاهی به تیتر مطالب و زیرتیتر آنها می‌اندازیم تا کلیات مطالب به دست بیاید: «سرمقاله» همان‌طور که گفته شد گفتاری در باب چالش‌های ایران فرداست؛ «مسیر دوسویه»، بازخوانی الزامات رابطه حاکمیت با مردم؛ «هزارتوی جامعه»، یادداشتی در باب معضلات اجتماعی گریبانگیر جامعه ایران؛ «کوچه پس‌کوچه‌های شهر»، تحلیل و بررسی امنیت اجتماعی در جامعه مدنی ایران؛ «گریز از مرکز دانشگاه»، آسیب‌شناسی معضلات فرهنگی، اجتماعی دانشجو در دوران دانشگاه؛ «دانشگاه زنده است؟!» «دین‌گریزی»، بررسی چرایی گریز جوانان از دین و مذهب؛ «دانشجو جویای هویت»، بازخوانی هویت دانشجو؛ «تهاجم فرهنگی»، نوشتاری در باب تهاجم فرهنگی غرب به ایران؛ «تب بالا»، مصاحبه با محسن آقایی؛ «طبیعت در چنگال مخدر و جنگ»، نوشتاری در باب تخریب محیط‌زیست ایران و جهان؛ و «ایران و چالش عبور از تحریم‌ها»، نگاهی مختصر به اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران؛ تمام مطالب این نشریه بودند که آخری از فاز غالبا فرهنگی که مطالب دیگر داشتند به فاز سیاسی آمده است.  همان‌طور که خود نشریه از طرح جلد هم مشخص کرده، نخ تسبیح محتوای نشریه را می‌توان موضوع ایران فردایی دانست که زحمت نام‌گذاری‌اش هم کشیده شده و ما نیز به آن می‌پردازیم. نویسنده سرمقاله را این‌طور آغاز می‌کند: «قرون متمادی است که بشر به صورت قراردادی میان سرزمین‌های مورد تسلط خود و مورد تسلط دیگران مرزبندی جغرافیایی انجام می‌دهد تا در حد امکان از حریم زمینی، فرهنگی، منابع طبیعی، مردمان و... خود محافظت کند. همین موضوع است که امروز کشورها با نام‌ها، فرهنگ‌ها، ایدئولوژی‌ها، روش‌های حکومت و رفتارهای متفاوت را به وجود آورده است. بررسی تاریخ و علت شکل‌گیری فرهنگ‌ها و ملت‌های متفاوت که ریشه اصلی همین تعدد کشورهاست، خود موضوع دیگری است که مجال بیان آن نیست. یک دنیای بدون مرز که همه انسان‌های آن تحت تعلیم یک فرهنگ متعالی باشند، اعتماد و صداقت کامل و همچنین آرامش و صلح میان‌شان برقرار باشد گرچه یک آرمان و آرزو برای انسان روشن‌اندیش است اما واقعیات جهان امروز نشان می‌دهد دستیابی به این مهم جز با ظهور منجی و انسان کامل امکان‌پذیر نیست. حال باید از خود پرسید که آیا میهن‌دوستی تحت هر شرایطی یک ارزش محسوب می‌شود؟». نویسنده ادامه می‌دهد و از تاریخ پرفرازونشیب ایران حرف می‌زند و به اینجا می‌رسد که: «جهان امروز تقسیم به دو جبهه سلطه‌گر و سلطه‌پذیر می‌شود و ایران اسلامی ما با مردمانی صبور، غیور و محکم که بارها در طول تاریخ نشان داده در برابر ظلم و ذلت ایستادگی کرده و این مسیر را تا به امروز ادامه داده است، یک میهن ارزشمند و اخلاق‌مدار است. هرچند در اثر تحولات نامطلوب فرهنگی و اجتماعی(که دلایل متعددی ازجمله تصمیمات اشتباه و بعضا دیرهنگام مسئولان، تاثیرات هدفمند برخی از رسانه‌ها در جهت تغییر باورها و... دارد)، زنگ خطر استحاله ارزش‌ها و فرهنگ غنی ایران عزیزمان به صدا درآمده است. قطعا برای حرکت مجدد به سمت تحولات مطلوب، نیازمند همفکری و همدلی خالصانه و متعهدانه و با حضور متخصصان حوزه‌های گوناگون است که درنهایت تبدیل به یک اقدام و عمل همراه با تدبیر بشود. کشور ما امروز مشکلات ریز و درشتی دارد» و مشکلات را در دسته‌های مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و آموزشی، مسائل مرتبط با سلامت محیط‌زیست و امنیت و سلامت در حوزه‌های مختلف برمی‌شمارد و البته توجه را به سمت دیگر ماجرا یعنی پیشرفت‌ها جلب می‌کند و از فشارها و خصومت‌ها که در مسیر وجود داشته هم می‌گوید و از تجربه تاریخی و البته اصول اسلامی این‌طور کمک می‌گیرد که آنها نشان داده‌اند که هیچ‌وقت برای تحول و جهش و تغییر دیر نیست و هرگز برای تلاش در جهت اصلاح و تحول شرایط نباید ناامید شد؛ چنانکه طبق آمارهای رسمی داخلی و بین‌المللی، ایران امروز علی‌رغم تمام مشکلات، ظرفیت‌های طبیعی بی‌نظیر، زیرساخت‌های فراوان و ظرفیت‌های انسانی بسیار قابل‌توجه و مستعدی دارد که با یک مدیریت صحیح و جهادی، تحول و جهش امری کاملا امکان‌پذیر و قابل دسترس است.

بازیابی مهابت ایران‌زمین

نشریه حقوق و علوم سیاسی «بهارستان» دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات که تا به الان به‌صورت ماهانه منتشر شده است، بالاخره پس از انتشار هفت شماره، شماره هشتم خود را با جلوه‌ای که تغییر به خود دیده است روانه بازار کرده! البته جلد با همان سبک و سیاق سابق کار شده، در کنار اینکه قلم یا همان فونت بخشی از نوشته روی جلد که اشاره به شماره و زمان انتشار نشریه دارد به‌اصطلاح تو ذوق می‌زند، اما صفحات دیگر نشریه، با حفظ دو ستون همیشگی خود، طراحی متفاوت‌تری در پیش گرفته‌اند که قاعدتا این تغییر باید به بهبود ظاهر نشریه منجر شود که این اتفاق هم رخ داده است. به محتوای نشریه که برسیم، غالبا به دو دسته مطلب برمی‌خوریم؛ یکی مطالبی که مباحثش مستقیما به کشورهای خارجی برمی‌گردد، و یکی مطالبی که به کشور ایران مرتبط است و بیشتر جنبه تاریخی دارند؛ از «جنگ سرد 2. 0» و «رهایی‌ستان طبرستان» تا «جنگی برای آزادی» و «بازیابی مهابت ایران‌زمین.»  اما اولین مطلب نشریه، «مروری بر تامین مالی تروریسم و راه‌های مبارزه با آن: لوایح FATF» نام دارد و از آنجا که هفت صفحه از نشریه را به خود اختصاص داده، ما به ذکر بخش‌های مختلف این مطلب می‌پردازیم که عبارتند از: «تعریف تروریسم، مفهوم تامین مالی تروریسم، راه‌های تامین مالی تروریسم، تامین مالی تروریسم از طریق نقل‌وانتقال غیررسمی پول، پولشویی در بانک‌ها و موسسات مالی، رابطه بین تامین مالی تروریسم و پولشویی، چالش‌های مقابله با تامین مالی تروریسم، موانع مقابله با تامین مالی تروریسم، مبارزه با تامین مالی تروریسم در اسناد و حقوق بین‌المللی و مزایای پیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف و البته مقدمه و سخن آخری که مطلب در ابتدا و انتها دارد.»  در یادداشت «بازیابی مهابت ایران‌زمین»، نویسنده برآمدن سلسله افشاریان را خیز مجدد ایرانیان برای تبدیل شدن به یک قدرت جهانی دانسته و در ابتدای یادداشت درباره‌شان این‌طور می‌نویسد: «افشاریان، نام یک سلسله ایرانی است که اصالتی ترکی دارد و حدود 60 سال با اوج و فرود ارضی بر فلات ایران و مدتی بر هندوستان حکومت کرد. بنیان‌گذار این دودمان نادرشاه افشار بود. این سلسله بعد از افول صفوی و حمله افغان‌ها به ایران پدید آمد. انحطاط سلسله صفوی و تزلزلی که در ارکان قدرت 250 ساله آن پدید آمد موجب بروز فتنه‌های بسیار در ایران شد. هجوم افغانان و حاکمیت هفت‌ ساله آنان بر ایران، آشوب‌ها و نابسامانی‌های ناشی از آن، قیام و طغیان‌های محلی، عدم کفایت و لیاقت بازماندگان صفوی، هجوم و تجاوز دشمنان مرزی، دوران انفجارآمیزی را در جامعه پدید آورد. در چنین شرایطی ظهور سردار نیرومند افشاریه تحولی را در جامعه پدید آورد و باعث شد کشور ایران دگرگونی‌های مختلفی به خود ببیند و بار دیگر به مدتی قلیل عظمت از دست رفته خورد را باز یابد.» نویسنده در ادامه جزئیات مختصر دیگری از حکومت این سلسله بر ایران را ذکر می‌کند.  «جنگی برای آزادی»، بر تاریخچه ایالات متحده آمریکا و درواقع تاریخچه آنچه آزادی آن نامیده می‌شود تمرکز دارد و «رهایی‌ستان طبرستان» نیز روایتی از مازیار و تلاش‌های وی در جهت آزادی ایران از وجود تازیان و ایادی‌شان و همچنین پیشینه آزادی‌خواهی ایرانیان در طبرستان است.

مردم کلیدواژه افق تحلیل علوم و تحقیقاتی‌ها

شماره 22 نشریه سیاسی و اجتماعی «افق تحلیل» دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بیشترین واژه‌ شاخصی که در متون این شماره خود و همچنین در تیترها به کار برده، «مردم» است: «مردم»؛ «ترمیم اعتماد عمومی در بیان رهبر انقلاب»؛ «بلای جان امید»؛ «عدم شفافیت، دوری از مردم، وارونه‌نمایی و ناکارآمدی»؛ «دولت مردم»؛ «پس از قیام» و برخی مطالب دیگر. و از آنجا که در این مطالب به مردم ایران هم اشاره دارد، ما نیز برای این بخش عنوان مردم ایران را برگزیدیم. در این نشریه محور دیگری هم می‌توان یافت و آن، موضوع امید است. از این توضیحات می‌گذریم. در یادداشت «مردم»، از سه مقوله نگاه به مردم، قدرت مردم و رابطه مردم و حکومت حرف زده شده که نویسنده منابع را مشکاه الانوار فی غرر الاخبار و نهج‌البلاغه ذکر کرده که البته تمام متن از این منابع برنیامده است. نویسنده یادداشت «بلای جان امید»، با مقدمه‌ای که می‌خوانید، اشاره‌ای به برخی اتفاقات دولت یازدهم و دوازدهم داشته است: «از مهم‌ترین مصداق‌های حکومت‌داری اسلامی و شایسته، پاسداشت از مقام بشریت و حقوق شهروندی است. در همین جهت، اعتماد عمومی نیز یکی از مصادیق روشن حکمرانی اسلامی و شایسته است که می‌توان از آن به‌عنوان یکی از سازوکارهای موثر حقوق سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مردم اشاره کرد. از سوی دیگر، ابهام‌زدایی و پاسخگویی مستقیم به مردم و مردمی بودن و رعایت صداقت در گفتار مسئول نسبت به وعده‌ها نیز تاثیر بسزایی در جلب اعتماد عمومی دارد. افکار عمومی یک ملت درواقع شیشه امید جامعه است و اگر این شیشه که بسیار هم ظریف و شکننده است آسیب ببیند ممکن است تاثیرات جبران‌ناپذیری داشته باشد.»

در یادداشت «عدم شفافیت؛ شروع دوری از مردم، وارونه‌نمایی و ناکارآمدی»، نویسنده شفافیت را ام‌الامراض دانسته! و از عدم شفافیت و دروغگویی، شفافیت و افکار عمومی، مردمی نبودن و عدم شفافیت و راه نجات از ناکارآمدی گفته است.

مطلبی دیگر از نشریه که «دولت مردم» عنوان دارد، با بخشی از سخنان رهبر معظم انقلاب، آیت‌الله خامنه‌ای، در 29 بهمن‌ماه 1396 که به شرحی از مفهوم مردم‌سالاری پرداخته‌اند شروع می‌شود و در ادامه نیز اولویت‌های کشور را ناظر به بیانات رهبر انقلاب در همان دیدار سال 96 به میان آورده و وظیفه و نقش دولت را متوجه آن ساخته است.  کتاب معرفی‌شده در این نشریه، «مردم در سیاست ایران»، تالیف یرواند آبراهامیان است که علاوه‌بر ارائه توضیحی درباره کتاب و نویسنده، مروری بر فصل‌های کتاب شده و بخشی از متن آن هم آمده است.

در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید:

15 نکته کاربردی درباره اصول یادداشت (لینک)

نشریات نماد رشد فکری دانشجویان (لینک)