نسیم شیرازی، روزنامه‌نگار: «داوران روی تلاش خودشان حساب کنند و تحمل‌شان را بالا ببرند.» اینها توصیه‌های مردی است که به‌تازگی جام‌جهانی فوتسال را قضاوت کرده و این روزها به سوت زدن در جام‌جهانی بعدی فکر می‌کند. ابراهیم مهرابی‌افشار کم مصاحبه می‌کند، آنقدر کم که اگر خیلی پیگیر داوری فوتسال نباشی ندانی که او رکورددار تست داوری فوتسال آسیاست. آنقدر که ندانی چه مسیری را برای قضاوت در جام‌جهانی نروژ طی کرده است و آنقدر کم که حتی شاید فراموش کنی که یکی از داوران مطرح دنیا در فوتسال است. مهرابی‌افشار بعد از جام‌جهانی پاسخگوی سوالات «فرهیختگان» شد تا او که داوری را با فوتبال شروع کرد از فوتسال بگوید و قضاوتی که سخت، ولی به‌دستش آورد.

مدتی است از قضاوت شما در جام‌جهانی گذشته، از مسیر رسیدن به آن بگویید.

11 روز قبل از شروع مسابقات به محل آن اعزام شدیم که کلاس‌ها و آزمون‌های بدنی برگزار شد و در مسابقه افتتاحیه من و خانم ناظمی به‌عنوان داور وقت و سوم حضور داشتیم، درنهایت هفت مسابقه را قضاوت کردم و دو سوت داشتم، بازی نیمه‌نهایی به‌عنوان داور وقت بودم. به‌نظرم جام‌جهانی شرایطش با تمام تورنمنت‌هایی که تا حالا رفته بودم، فرق داشت. سطح مسابقات بسیار متفاوت بود و خدا را شکر خروجی و عملکردمان باعث شد آخر مسابقات باشیم.

از واکنش‌های مسئولان بگویید.

قبل از اعزام چون دو داور از ایران برای اولین‌بار این سطح را هم‌زمان قضاوت می‌کردند، همه خوشحال بودند، اولین ‌بار بود که عزیزی‌خادم رئیس فدراسیون فوتبال ما را دعوت کردند و همراه کامرانی‌فر رئیس کمیته داوران نشستی داشتند که این توجه باعث دلگرمی‌مان بود. آنجا هم بیشتر همکاران داور و ناظران به ما پیام می‌دادند، البته در مورد کمیته داوران نمی‌توانم بگویم زنگ زدند اما از روابط عمومی و دفتر رئیس فدراسیون با ما در ارتباط بودند تا مشکلی برایمان پیش نیاید. ماندگاری داوران تا پایان مسابقات آن هم برای اولین‌بار را می‌توان به فال نیک گرفت تا شاهد شروع یک اتفاق جدید باشیم. متاسفانه داورهای ایرانی‌ در آسیا و دنیا حمایتی نمی‌شوند و اگر یکی -چه ناظر و چه داور- در فوتسال یا فوتبال در جایگاهی قرار می‌گیرد توانمندی خود آن فرد است، نه ارتباطات و نه حمایت، هیچ‌چیزی نمی‌تواند باشد، چون واقعا ما آنجا تنهاییم.

این تنهایی ربطی به کرسی در کنفدراسیون یا فیفا دارد؟

می‌تواند داشته باشد، ولی مگر همه‌ کشورها در فیفا کرسی دارند؟ آنها ارتباط دارند و برای حمایت داوران‌شان تماس می‌گیرند اما این اتفاق برای ما داوران ایرانی کمتر می‌افتد و تا الان اگر کسی به جایگاهی رسیده، خودش انجامش داده است.

در این مسیر پرچالش چه اتفاقاتی برای شما افتاد؟

قبل کرونا قرار بود جام ملت‌های آسیا برگزار شود و ما جزء 16 داور دعوت شده بودیم ولی با آمدن کرونا دوسال همه‌چیز به‌تعویق افتاد و جام‌ملت‌های آسیا برگزار نشد اماAFC رنکینگ و عملکرد داورانش را بررسی کرد و اواخر بهمن سال گذشته لیستی ۷۶ نفری اعلام شد که از ایران چهار نفر بودیم و در دنیا تنها کشور با این تعداد نماینده بودیم که نشان از توانایی داوران ایرانی دارد. بعد از کلاس‌ها و تست‌های مختلف با پایان تیرماه وقفه یک‌ماهه دادند که در آن یک‌ماه مانده به اعلام لیست فشارها و تنش‌هایی را گذراندیم، استرس اینکه چه اتفاقی می‌افتد همراه‌مان بود تا اینکه مرحله پلی‌آف آسیا برای مشخص شدن صعود دو تیم باقی‌مانده از آسیا برگزار شد و سه‌نفر از ما به مسابقات که فقط چهار بازی بود دعوت شدیم و گفته می‌شد خروجی این مسابقات برای حضور در جام‌جهانی تعیین‌کننده است که خدا را شکر از آن چهار مسابقه دو مسابقه‌اش را به‌عنوان داور اول قضاوت کردم. بلافاصله بعد از برگشت هم اسامی جام‌جهانی اعلام شد ولی تا اعلام اسامی خیلی فشار و استرس را تحمل کردیم، محدودیت‌هایی که در ایران داریم و رقابت چهار نفر از ایران همه‌چیز را سخت کرده بود، نمی‌دانستیم دو نفر را انتخاب می‌کنند و فکر می‌کردیم طبق روال گذشته فقط یک نفر شانس حضور در جام‌جهانی را دارد. البته بعد از نهایی شدن اسامی سختی‌های بیشتری شروع شد که به‌خوبی تمام شد.

این چالش‌ها همه فنی بود؟

بیشتر فنی بود، کرونا هم خیلی بیشتر فشار می‌آورد و نگران مبتلا شدن به آن بودیم، این موضوع در خیلی از کشورها آن موقع به یک ثباتی رسیده بود ولی ما از یک پیک به پیک دیگر می‌رفتیم و نگران از دست دادن مسابقه بودیم؛ چراکه داوری برای ما شغل دوم و سوم محسوب می‌شود، مثلا من کارمند شهرداری هستم و مجبور بودم هم تمرین کنم و هم سرکار بروم که بیشتر در معرض خطر ابتلا بودم. این استرس‌ها خیلی فرسایشی بود و پروسه رفتن‌مان هم به‌خاطر نداشتن سفارت کشور میزبان چالش‌برانگیز شده بود. می‌گفتند باید به ترکیه برای سفارت برویم ولی چون تیم ملی هم بود فدراسیون با سفارت اسپانیا هماهنگ کرد و کارها در تهران انجام شد، هرچند فشار زیادی تا هماهنگ شدنش تحمل کردیم که این استرس برای دیگر داوران نبود.

شما رکورددار تست داوری فوتسال هم هستید؟

در دنیا نه ولی در آسیا بله، AFC سالانه داورانش را برای گرفتن تست دعوت می‌کند و من دوسال نفر اول آسیا شدم و در جهان چون هیچ‌وقت تست‌ها برای رکوردگیری نبوده و فقط پاس شدن اهمیت داشته در همان حد انجامش دادم ولی در آسیا چون رکورد می‌گیرند و هر فردی به نسبت توانایی‌اش می‌تواند ادامه بدهد، به‌خاطر همین دوسال پشت‌ هم نفر اول شدم.

گفتید کارمند هستید، پس دغدغه شغل و درآمد هم دارید.

مدیر اداری شهرداری‌ام و به‌خاطر مسئولیتی که دارم کمی شرایط سخت‌تر است، هندل کردن کارها را در مسابقات که به‌صورت آنلاین پیش می‌برم ولی وقتی این راه را انتخاب کردم باید تبعاتش را هم بپذیرم. سعی می‌کنم برای هیچ‌کدام‌شان کم نگذارم، شاید خیلی از همکاران ما حیطه کاری‌شان ورزشی است اما فیلد کاری من متفاوت از ورزش است و باید ممنون شهرداری باشم؛ در این وقفه‌هایی که اتفاق افتاد، به‌طور مثال ۳۵ روز جام‌جهانی، دو هفته تورنمنت تایلند، دو هفته تورنمنت امارات با وجود اینکه کارها را آنلاین هماهنگ می‌کردم اما با من همکاری کردند و واقعا برایم قابل ارزش بود و برای حمایت‌شان ممنونم.

قوانین جدید در جام‌جهانی امتحان شد، به‌نظر شما قوانین نیاز به تصحیح دارد؟

کلاس‌های تغییر قوانین از پارسال شروع شد و ابتدای امسال اصلاحاتی برای قوانین فوتسال رسید و کتابی نهایی هم چاپ شد اما چون آنهایی که سیاستگذار فیفا هستند، فوتبالی‌اند خیلی از قوانین فوتسال را با دید فوتبالی می‌بینند و باید فیدبک تغییرات بیاید تا متوجه شوند قانونی که در فوتبال اجرا می‌شود شاید در فوتسال اجرایی نباشد و شاید باگ داشته باشد. یک‌ماه قبل از جام‌جهانی تغییرات نهایی داشتیم و قطعا دوباره این قانون به‌خاطر فیدبک جام‌جهانی اصلاحات دارد. مهم‌ترین چیزی که در جام‌جهانی رونمایی شد، کمک‌ویدیو بود که برای اولین‌بار امتحان و رونمایی شد و شاید تا ۱۰ سال آینده هم در ایران اجرایی نشود، چون تکنولوژی و تجهیزات خیلی زیادی می‌خواهد ولی امیدوارم به‌زودی به ایران هم بیاید. این کمک‌ویدئو کمک به داوری فوتسال است. لیگ کشور ما هم با تغییرات جدید شروع شد و زمان می‌برد تا داوران و تیم‌ها پذیرش این تغییرات را داشته باشند که با فیدبک‌ها قوانین جدید و اصلاحات را بگیریم.

جام‌جهانی بعدی هم منتظر حضور شما باشیم؟

وقتی برای اولین‌بار این سطح را تجربه می‌کنید باید با تلاش و انگیزه بیشتر برای جام‌جهانی آینده آماده شوید. تازه فهمیدم باید خیلی بیشتر تلاش کرد تا بتوان دوباره این میدان را تجربه کرد و این خواسته من است، شاید قبلش دید دیگری داشتم اما بعد از جام‌جهانی تلاشم دوچندان خواهد شد تا در دوره بعد هم باشم.

شرایط قضاوت فوتبال و فوتسال چقدر متفاوت است؟

شرایط برابر نیست و همین اختلافی که در کشورمان دیده می‌شود در دنیا هم هست. حمایت بیزینسی از فوتبال در تمام دنیا باعث حمایت بیشتر می‌شود و چه از لحاظ سخت‌افزاری و چه مالی اصلا قابل قیاس با فوتبال نیست و البته در لول سوم فوتبال ساحلی است.

شما سابقه فوتبالی خوبی داشتید، چرا فوتسال را انتخاب کردید؟

قبل از داوری، بازیکن فوتبال بودم و از نوجوانان تا بزرگسالان در سطح باشگاهی پا به توپ شدم، از نوجوانان و جوانان تجارت تا سایپا، راه‌آهن، ابزار مهدی و... تا اینکه از سال ۸۵ به‌سمت داوری آمدم و ۶ماه در فوتبال قضاوت کردم و بعد به فوتسال رفتم. دلیل انتخابم هیجان داوری فوتسال و ظرافتش بود، البته آن موقع آقای عرض‌پیما -که از داوران خوب فوتسالند- مرا برای آمدن به دنیای داوری این رشته تشویق کرد و از آنجا که خودم هم علاقه‌ام فوتسال بود از این ترغیب استقبال کردم، سرعت بازی و کوچک بودن فضای فوتسال را خیلی دوست دارم.

برای قضاوت در لیگ‌های خارجی مشتاق هستید؟

تا الان پیشنهادی نداشتم ولی چراکه نه! خوشحال می‌شوم که این شرایط فراهم شود و بتوانم در لیگ‌های خارجی هم قضاوت کنم، تجربه و فضای جدید و حرفه‌ای که بعضی کشورها و لیگ‌ها دارند همیشه موردپسندم بوده و من هم دنبال چالش و تجربه‌های جدید هستم، اگر پیشنهادی باشد استقبال می‌کنم.

داوری ایران برای بهتر دیده شدن به چه چیزهایی نیاز دارد؟

تمام دنیا توانمندی ایرانی‌ها را می‌بینند، در فوتبال تیم فغانی را دیدند، در فوتسال از قدیم نماینده داشتیم، موسوی سه دوره جام‌جهانی را قضاوت کرده، سهرابی دو دوره و عرض‌پیما همیشه در تورنمنت‌های بزرگ ایرانیان بوده، در توانمندی ایرانی‌ها هیچ‌شکی برای مسئولان فوتبال و فوتسال دنیا نیست، ضربه‌ای که می‌خوریم از نداشتن کرسی چه در فیفا و چه AFC و عدم‌حمایت‌هاست. وقتی در شرایط برابر من و داور اماراتی باشیم قطعا فیفا، AFC  به داور اماراتی نظر دارد، چون او ساپورت مالی می‌شود، وقتی به مسابقات جهانی می‌رویم حس می‌کنیم که دیدشان فرق می‌کند؛ وقتی داوران اروپایی را می‌بینند با زمانی که داوران آسیایی را می‌بینند رفتاری متفاوت دارند و حالا بین داوران آسیایی وقتی داوران ایرانی را می‌بینند باز هم متفاوت است و اگر قرار باشد واقعا داوران ایرانی به جایگاه واقعی خود برسند باید آن حمایت و کرسی باشد، جایی که حمایت نباشد توانمندی کمتر دیده می‌شود، اگر علیرضا فغانی رده‌بندی را سوت زد روی توانمندی بود، چرا فینال نرفت؟ چون او حمایت نشد!

سخت‌ترین قضاوت شما در این جام کدام دیدار بود؟

بازی تیم میزبان یعنی لیتوانی با گواتمالا که 5400 نفر تماشاچی در سالن بود و بازی آخر مرحله گروهی که برنده آن بازی شانس برای آمدن به دور بعد داشت، مهم‌ترین بازی‌هایی بود که قضاوت کردم.

فکر می‌کنید چرا فوتسال ایران در این مسابقات ناکام ماند؟

در تخصص فنی من شاید نباشد اما چیزی که می‌بینیم زیرساختی است که کشورهای دیگر برای فوتسال شأن درست کردند و ما نداریم. از چند سال گذشته ژاپن روی تیم امیدش کار کرد و ۶ بازیکن تیم ملی امیدش در جام‌جهانی بودند که این اتفاق در فوتسال ما نیفتاده و دو سالی که کرونا آمد فعالیت تیم فوتسال هم صفر شد، درحالی‌که کشورهای دیگر کار می‌کردند، از ابتدای امسال اردوهای تیم ملی استارت خورد و اگر تورنمنت تایلند نبود تیم ملی ایران با دو بازی تدارکاتی می‌خواست به جام‌جهانی برود. درست است که سال 2016 تیم سوم دنیا بودیم اما با ۸۰ درصد همان نفراتی که بودند دوباره به جام‌جهانی رفتیم، نمی‌گویم نفرات باید تغییر پیدا می‌کرد، تخصص من نیست اما می‌گویم در این چهارسال چه کردیم که همان ترکیب ۸۰ درصدی در این جام‌جهانی بیاید. آنجا فرق بین ازبکستانی را دیدیم که همیشه در آسیا بازنده بود و ایران مقابلش به‌سختی برنده شد. کارهایی که برای زیرساخت‌ها و تیم‌های پایه‌شان کردند قابل‌توجه بود، اگر این روال طی شود متاسفانه اتفاقات بدتری برای فوتسال ما می‌افتد و هر روز از بقیه تیم‌هایی که روی رده سنی پایه کار می‌کنند خبرهای بهتری می‌شنویم. برای چهار یا هشت سال آینده از الان باید کار کرد، نه چند ماه مانده به مسابقه. این نگرش باید برای فوتسال ما اتفاق بیفتد تا بتوانیم دوباره حرفی برای گفتن داشته باشیم.

به داوران جوان اعتقاد و اعتماد دارید؟

هر فردی در ایران اگر قرار است به‌جایی برسد روی توانمندی و عملکرد خودش خواهد بود، اما به داوران جوان به‌خصوص در چندسال گذشته بهای بیشتری داده ‌شده، چون در سطح داوری ‌یک‌باره پوست‌اندازی داشتیم و داورهای قدیمی ریزش داشتند و نیاز بود به داوران جوان اعتماد شود. من همیشه به آنها گفتم زود خروجی گرفتن در ایران جواب نمی‌دهد و باید تحمل و تلاش کنند تا به خواسته‌شان برسند، به‌خاطر محدودیت‌هایی که در ایران از لحاظ امکاناتی و... داریم خیلی چیزها برایمان راحت به‌دست نمی‌آید. داوران جوان شاید شرایط تمرین کردن نداشته باشند و شاید تهیه لوازم ورزشی برایشان سخت باشد، اینها باعث می‌شود زود خسته شوند ولی وقتی کاری را شروع می‌کنند باید برای رسیدن به هدف سختی‌های راه را هم به تن بخرند تا به نتیجه برسند.

رویای ورزشی شما چیست؟

تا همین چندوقت پیش جام‌جهانی بود اما الان این است که وقتی ورزشم تمام شد با خاطره خوب از ورزش بروم و کار ماندگاری برای ورزش کرده باشم. می‌خواهم یک اتفاق و خاطره خوب از ابراهیم مهرابی‌افشار بماند.