چالش جدید پیش روی دانشگاه فرهنگیان

حجت‌الله بنیادی، عضو هیات‌علمی دانشگاه فرهنگیان: در آخرین روزهای مهر 1400 مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مبنی‌بر شبانه‌روزی بودن دانشگاه فرهنگیان ابلاغ شد که تاریخ تصویب آن سال 1394 است. فاصله زمانی شش سال میان تصویب و ابلاغ این مصوبه با این میزان از اهمیت و تاثیرگذاری قبل از همه‌چیز عملکرد شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه آن را زیرسوال می‌برد. تاخیر 6ساله در ابلاغ این مصوبه و برخی مصوبات دیگر شورا که اخیرا ابلاغ شده، نشانگر آن است که تصمیمات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی بیش از آنکه متاثر و منبعث از خردجمعی کل اعضا باشد، تحت‌تاثیر تصمیمات رئیس شورا قرار دارد. براساس این، به نظر می‌رسد انتشار مصوبات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به‌صورت عمومی یکی از مسائل مهمی است که باید در کنار شفافیت آرای نمایندگان به آن توجه شود تا بتوان مانع فردمحوری و چنین تاخیرهایی در ابلاغ مصوبات شد.

  ادعای چندساله شبانه‌روزی بودن دانشگاه فرهنگیان بدون پشتوانه حقوقی

باید توجه داشت که طی چند سال اخیر، مدیران دانشگاه فرهنگیان و مسئولان مرتبط در وزارت آموزش‌و‌پرورش با ادعای شبانه‌روزی بودن دانشگاه فرهنگیان، اقدام به کسر 45درصد از حقوق دانشجومعلمان می‌کردند بدون آنکه مستند و پشتوانه حقوقی برای این کار وجود داشته باشد. بدون‌شک اگر چنین پشتوانه‌ای وجود داشته باشد، ابلاغ دوباره آن توسط شورای‌عالی انقلاب فرهنگی کاری عبث و باطل است.

  آیا دانشگاه فرهنگیان ظرفیت شبانه‌روزی شدن را دارد؟

نکته بسیار مهم دیگر درمورد ابلاغ مصوبه مذکور این است که آیا با کمبود بیش از 200 هزار معلم در سال تحصیلی جاری و ظرفیت اندک دانشگاه فرهنگیان، ابلاغ شبانه‌روزی بودن دانشگاه فرهنگیان تصمیم درست و قابل اجرایی است؟ ظرفیت نابسنده دانشگاه فرهنگیان برای تربیت‌معلم موردنیاز کشور، فرسوده و غیراستاندارد بودن بیش از 70درصد فضاها، در کنار خوابگاه‌هایی که بیش از ظرفیت دانشجو در آنها گنجانده شده و درعین‌حال بدون خوابگاه بودن بخش جالب‌توجهی از دانشجویان متقاضی خوابگاه از نکات مهمی است که شبانه‌روزی شدن دانشگاه فرهنگیان را بسیار سخت و ابلاغ این مصوبه را قابل‌تأمل می‌کند. افزایش ظرفیت دانشگاه فرهنگیان برای تربیت‌معلمانی شایسته و توانمند مهم‌ترین اصلی است که با اصرار بر رویکردهای کهنه و کم‌نتیجه‌ای مانند شبانه‌روزی بودن نادیده‌ گرفته شده است. تعارض و تناقض میان مبانی نظری تحول بنیادین در زمینه تربیت‌معلم و اساسنامه دانشگاه فرهنگیان که هر دو از مصوبات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی هستند، نکته مهم دیگری است که اعتبار مصوبات این شورا را به‌شدت تنزل می‌دهد.

  چندمرجعی؛ بلای جان آموزش‌و‌پرورش

درحالی‌که دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نسبت به ابلاغ مصوبه شش سال قبل درمورد دانشگاه فرهنگیان اقدام کرده، دو طرح در مجلس شورای اسلامی نیز با عنوان ساماندهی و تامین منابع انسانی و با تمرکز بر دانشگاه فرهنگیان در دست بررسی است. بدیهی است که تصمیم‌گیری درمورد دانشگاه فرهنگیان و نظام تربیت‌معلم کشور در دو مرجع متفاوت که ارتباط ساختاری و رابطه بین آنها نیز دارای ابهام و اشکال است، نتیجه‌ای جز بدتر شدن وضعیت تامین و تربیت‌معلم کشور در بر نخواهد داشت. به نظر می‌رسد تنها راهکار نجات آموزش‌و‌پرورش تعیین حدود اختیارات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی درخصوص آموزش‌و‌پرورش توسط مجلس شورای اسلامی است.

  مصوبات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی چقدر اجرا شده‌اند؟

رتبه‌بندی معلمان و اصلاح نظام پرداخت معلمان دو مورد از مصوبات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در سند تحول است که تاکنون به‌درستی اجرا نشده و اکنون بعد از ده سال هنوز به قانون تبدیل نشده است. سکوت و بی‌اقدامی این شورا و طفره رفتن دولت‌ها از اجرای درست مصوبات آن و محدودیت‌هایی که برای تصویب قانون درمورد مصوبات شورای مذکور وجود دارد، سبب می‌شود بسیاری از مسائل مهم آموزش‌و‌پرورش آنقدر با مانع مواجه شوند که طرح اصلاح نظام پرداخت و رتبه‌بندی معلمان بعد از ده سال با این همه ایراد و ابهام مواجه شود. به نظر می‌رسد ورود شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به بخش عمده‌ای از مسائل آموزش‌و‌پرورش نه‌تنها گره‌گشا و اثربخش نبوده، بلکه باعث ایجاد مانع نیز شده است. واگذاری سه دانشگاه بزرگ تربیت‌معلم کشور به وزارت علوم و سکوت شورای مذکور برای بازگرداندن آنها به نظام تربیت‌معلم حکم می‌کند که اختیارات این شورا در ورود به مسائل آموزش‌و‌پرورش نیاز به بازنگری اساسی دارد.