سازمان انحصارطلب لیگ!

فرهیختگان در همین آغاز فصل جدید رقابت‌های لیگ خلیج فارس و در هفته نخست این مسابقات، اتفاقات عجیب و حواشی جالب فوتبال ایران باز هم رقم خورد تا شاهد رویارویی باشگاه‌ها و سازمان لیگ درباره برخی قوانین منحصر به فرد این نهاد فوتبالی باشیم. داستان از جایی آغاز شد که باشگاه استقلال اعلام کرد که با یک کارگزار جدید به توافق رسیده و قرار است پول خوبی از این قرارداد جدید به حساب باشگاه واریز شود، البته به‌شرطی که شرکت مورد نظر تبلیغات محیطی دیدارهای خانگی آبی‌ها را نیز در اختیار داشته باشد. با این حال پیش از دیدار روز گذشته استقلال برابر هوادار، در هفته نخست لیگ، وقتی نمایندگان این باشگاه به‌دنبال اجرای این تبلیغات بودند، مسئولان ورزشگاه مانع از ورود بنرهای تبلیغاتی به ورزشگاه شدند و سازمان لیگ هم اعلام کرد که براساس قوانین، تبلیغات محیطی در اختیار این نهاد است و باشگاه‌ها نمی‌توانند از این حق خود استفاده کنند. اما آیا در سایر لیگ‌های معتبر دنیا نیز چنین قانونی حاکم است؟

در لیگ‌های معتبر مدت‌هاست که این اختیار به باشگاه‌ها داده شده تا در دیدارهای خانگی خود تبلیغات مدنظرشان را در کنار زمین به نمایش گذاشته و از این مزیت برای درآمدزایی خود بهره ببرند. استفاده از بنرهای تبلیغاتی در کنار زمین قدمتی تقریبا به اندازه خود فوتبال دارد و از اوایل قرن گذشته میلادی در برخی ورزشگاه‌های فوتبال در انگلیس، تاجران و صاحبان صنایع به تبلیغ محصولات خود مشغول بودند. البته در آن زمان به‌جای بنرهای مرسوم کنونی، لوگوی شرکت‌های مختلف در کنار زمین قرار داده می‌شد و به این ترتیب تبلیغات صورت می‌گرفت. از حدود دهه 30 میلادی شکل این تبلیغ‌ها تغییر کرد و استفاده از فضای خالی روی پیراهن و همچنین بنرهای تبلیغاتی در کنار زمین مرسوم شد. از دهه 60 و با افزایش پوشش رسانه‌ای مسابقات فوتبال و همچنین پخش تلویزیونی بازی‌ها که باعث افزایش دیده شدن این تبلیغات شد، ارزش آن هم به‌مراتب بیشتر شد. حالا باشگاه‌ها تمرکز بیشتری روی استفاده از این تبلیغات داشتند و تلاش می‌کردند تا از این طریق درآمدهای خود را افزایش دهند.

باشگاه‌ها به‌تدریج به این نتیجه رسیدند که این تبلیغات را به‌صورت پکیج‌های سالیانه به فروش برسانند و بخشی از مخارج خود در طول فصل را از این طریق تامین کنند. رئال‌مادرید در فصل 95-1994 نخستین باشگاهی بود که تبلیغات کنار زمین خود را به‌صورت LED عرضه کرد و تغییری مهم در این زمینه ایجاد کرد. به‌تدریج این تبلیغات به‌صورت متحرک و با جذابیت بیشتری ارائه شدند تا از لحاظ بصری، زیبایی بیشتری داشته باشد. در سال‌های اخیر نیز پیشرفت تکنولوژی به کمک این صنعت آمده و باعث‌شده تا دست شرکت‌های تبلیغاتی برای ارائه ایده‌های نوین در این زمینه بازتر شود. به‌تازگی باشگاه کراسنودار روسیه از طرح ورزشگاه جدید خود رونمایی کرده که نخستین صفحه نمایش 360 درجه در فوتبال را در آنجا نصب خواهد کرد تا شاهد نوع جدیدی از تبلیغات در این ورزشگاه باشیم.

مشخص است که قرارداد تبلیغات محیطی برای باشگاه‌های مختلف متفاوت است و بستگی به پارامترهای مختلفی از جمله قدرت تیم‌ها، شرایط ورزشگاه و تعداد تابلوهای تبلیغاتی در کنار زمین دارد. مسلما باشگاه‌هایی همچون منچستریونایتد، چلسی و لیورپول بسیار بیشتر از تیم‌هایی مثل ویگان یا سوانسی از این طریق درآمد دارند و به همین دلیل با توجه به اینکه تمامی باشگاه‌ها دارای ورزشگاه خانگی هستند به‌خوبی از این فرصت برای درآمدزایی استفاده می‌کنند. اتفاقی که در فوتبال ایران هنوز رخ نداده و سازمان لیگ علاقه زیاردی دارد تا نه‌تنها بلیت‌فروشی بازی‌های تیم‌ها را شخصا انجام دهد، بلکه در بحث تبلیغات محیطی که حق مسلم باشگاه‌‌ها هست نیز همچنان به‌دنبال انحصار است. شاید کم‌کم زمانش رسیده که باشگاه‌ها خصوصا سرخابی‌ها حق خود را از فدراسیون فوتبال، سازمان لیگ و البته صداوسیما بگیرند. حداقل بخشی از حق خود را!