ندا اظهری، مترجم: اختراعات و نوآوری‌هایی که درقالب پروژه‌های دانشجویی و در دل دانشگاه‌ها شکل می‌گیرند، جزء ظرفیت‌های سیستم آموزش عالی هر کشوری است که یکی از معیارهای موفقیت این سیستم در رتبه‌بندی‌های جهانی به‌شمار می‌رود. به‌دنبال اختراع و ابداعی که انجام می‌شود، هزینه‌هایی از سوی دانشگاه‌ها برای ثبت اختراع آن پرداخت می‌شود که هم فرآیند ثبت اختراع را تسهیل می‌کند و هم انگیزه لازم را برای ادامه کار محققان و پژوهشگران و نیز ورود محققان جوان به حوزه‌های پژوهشی و تحقیقاتی فراهم می‌کند. به همین ترتیب، کاهش این هزینه‌ها می‌تواند تاثیری عکس روی این فرآیند داشته باشد و روند تحقیقاتی را در کشور کاهش دهد، دقیقا اتفاقی که چند وقتی است در دانشگاه‌های هند رخ داده و موج اعتراض محققان و دانشجویان را در پی داشته است.

وزارت بازرگانی هند، ماه گذشته از کاهش 80 درصدی هزینه تعلق گرفته به ثبت اختراعات از سوی موسسات آموزش عالی در هند و خارج از کشور خبر داد که به‌منظور افزایش پژوهش‌های دانشگاهی، ترغیب دانشجویان به پژوهش و تقویت همکاری‌های بین صنعت و دانشگاه و رقابت در سطح جهانی در زمینه توسعه تحقیقات در حوزه نوآوری‌های ثبت‌شده صورت گرفته است. در اطلاعیه این وزارتخانه آمده است این کاهش هزینه که شامل هزینه‌های مربوط به حفاظت از حق ثبت اختراع و پیگرد قانونی درصورت تخلف می‌شود، تمام موسسات آموزشی شناخته‌شده اعم از موسسات دولتی خودگردان، موسسات دولتی دریافت‌کننده بودجه‌های دولتی و موسسات خصوصی را صرف‌نظر از اینکه این موسسات در هند واقع شده‌اند یا در نقطه دیگری از جهان، دربرمی‌گیرد.

این تغییر بسیار قابل توجه است. به‌عنوان مثال، چین، هزینه‌های مربوط به پرونده‌های ثبت اختراع را تنها برای دانشگاه‌های چینی، تا 85 درصد کاهش می‌دهد و البته این میزان کاهش شامل حال دانشگاه‌های خارجی نمی‌شود. کارشناسان معتقدند تغییرات اعمال‌شده در 21 سپتامبر سال‌جاری برای دانشگاه‌های خارج از کشور با همکاری محققان ساکن هند که خواستار حمایت از ثبت اختراع در هند برای توسعه بیشتر نوآوری‌های خود در کشور با کمک استارتاپ‌ها یا شرکت‌های هندی بودند، بسیار جالب خواهد بود. براساس گزارشی که از سوی نظام حقوق مالکیت معنوی هند در ماه جولای منتشر شده است، حدود دوسوم کل ثبت اختراعات ثبت‌شده در هند، متعلق به افراد غیرمقیم یا خارجی است که نشان می‌دهد هزینه‌های بالا مانع از ادامه کار نهادهای هندی مانند دانشگاه‌ها و موسسات فناوری می‌شود.

به گزارش universityworldnews، براساس اعلامیه وزارت بازرگانی در 23 سپتامبر، موسساتی که به‌واسطه استادان و دانشجویان در بسیاری از فعالیت‌های پژوهشی مشارکت می‌کنند و فناوری‌های جدیدی را به‌عنوان دستاوردهای دانشگاهی عرضه می‌کنند، ثبت اختراع را به‌عنوان راهی برای تسهیل فرآیند تجاری‌سازی مورداستفاده قرار می‌دهند. این وزارتخانه عنوان می‌کند که هزینه‌های بالای ثبت اختراعات معیار محدودکننده‌ای برای ثبت اختراع این فناوری‌ها ارائه می‌دهد و بنابراین به‌عنوان عاملی بازدارنده برای توسعه فناوری‌های جدید عمل می‌کند و نوآوران باید این اختراعات را به نام موسساتی ثبت کنند که هزینه‌های ثبت اختراع را پرداخت می‌کنند. به‌عبارت دیگر، کاهش هزینه‌های ثبت اختراعات به این معناست که دانشگاه‌ها و موسسات فناورانه هزینه‌های مشابهی را برای یک فرد، استارتاپ یا نهاد کوچک‌تر پرداخت می‌کنند و انتظار می‌رود که این امر درخواست‌های ثبت اختراع و نوآوری‌هایی را متعلق به موسسات واجد شرایط افزایش می‌دهد و آنها را مجبور به ثبت اختراع بیشتر درعین تلاش برای نوآوری بیشتر از سوی محققان می‌کند. تغییر قانون همچنین نوآوری‌های حوزه توالی ژن‌ها را هم دربرمی‌گیرد؛ چراکه هزینه ثبت اختراع این نوآوری در هند در مقایسه با سایر کشورها بسیار زیاد است و موسسات می‌توانند مولد بزرگی برای این نوع مالکیت معنوی باشند. دولت به‌دنبال سرعت بخشیدن به چنین فناوری‌هایی در واکنش به همه‌گیری کووید-‌19 و تحقیقات مداوم در زمینه درمان و واکسن است.

«رهبری جهانی» در ترغیب ثبت اختراع

مدیر امور دولتی و توسعه کسب‌وکار در موسسه مدیریت هند معتقد است که هند در نشریات علمی در سطح جهانی در رتبه سوم قرار دارد، اما در پرونده‌های ثبت اختراع رتبه بسیار پایین‌تری دارد. درحال حاضر، مانع اصلی برای پرداخت هزینه‌ها کاهش یافته است که به‌دلیل آن، هند از آمریکا، کانادا و اروپا در کاهش هزینه‌ها جلوتر است و از نظر تعداد متقاضیان واجد شرایط از چین جلوتر است؛ بنابراین می‌توان اطمینان داشت که هند به‌طور قطع برای تشویق دانشگاه‌ها به نوآوری و افزایش پرونده‌های ثبت اختراع توسط موسسات آموزش در داخل و خارج از کشور، موقعیت بهتری خواهد داشت. موسسات آموزشی بین نهادهای کوچک یا استارتاپی به‌طور یکسان هزینه‌ها را تقسیم نمی‌کنند. این روند به‌طور قطع ثبت اختراع را بهبود می‌بخشد؛ چراکه این امر به چالشی بزرگ در دانشگاه‌ها تبدیل شده است. دانشگاه‌ها تمایلی ندارند مبلغ هنگفتی را برای درخواست ثبت اختراع هزینه کنند؛ چراکه این خود یک مساله پرهزینه به‌شمار می‌رود.»

شمار مقالات علمی منتشرشده در هند از بسیاری از کشورهای دیگر بالاتر است، اما زمانی که این تعداد به تعداد درخواست‌های ثبت اختراع تبدیل می‌شود، تعداد آنها افزایش نمی‌یابد و همین امر رتبه و جایگاه دانشگاه‌های هند را براساس ثبت اختراعات کاهش می‌دهد. در سال 2019 تنها 24 هزار و 936 ثبت اختراع هزینه ثبت دریافت کرده‌اند که در مقایسه با 354 هزار و 430 ثبت اختراع در آمریکا و 452 هزار و 804 ثبت اختراع در چین رقم بسیار پایینی را شامل می‌شود. دفاتر ثبت اختراع در آمریکا و کانادا، موسسات آموزشی را در گروه نهادهای کوچک درنظر می‌گیرند که 50 درصد هزینه ثبت اختراع به آنها تعلق می‌گیرد. دفتر ثبت اختراعات اروپا که 38 کشور را در سراسر اروپا تحت پوشش قرار می‌دهد، به دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی تا 30 درصد هزینه پرداخت می‌کند. دولت هند اظهار داشته که این اصلاحات و سایر اصلاحاتی که در بررسی و اعطای حق ثبت اختراع اعمال می‌شود، تا حد زیادی به ارتقای سطح هند به‌عنوان قطب نوآوری کمک کرده و نوآوری و تحقیق و توسعه را ترغیب می‌کند و اختراعات و دانش جدیدتری را از سیستم‌های میراث هند به سیستم عامل‌های جهانی می‌رساند.

این وزارتخانه همچنین روند درخواست ثبت اختراع را از جمله سیستم الکترونیکی تشکیل پرونده الکترونیکی، امکانات ویدئوکنفرانسی موثر برای جلسات و افزایش قدرت کارکنان و دادگاه‌های ویژه مالکیت معنوی را در دادگاه‌هایی مانند دادگاه عالی دهلی نو، تسهیل کرده است. این امر باعث‌شده تا مدت زمان بررسی ثبت اختراعات بسته به زمینه فناوری، به‌طور متوسط از 72 ماه در سال 2015 به 12 تا 30 ماه در زمان فعلی کاهش یابد. این وزارتخانه معتقد است اگر تا پایان سال 2021 این ثبت اختراعات ثبت شوند، مدت آن می‌تواند به‌طور متوسط بین 24 تا 30 ماه کاهش داشته باشد.

در همین رابطه مطلب زیر را بخوانید:

بودجه 664هزار دلاری برای رونق تحقیق و توسعه (لینک)