۱۴۰۰-۰۷-۲۰ - ۰۰:۱۰
۰سیدمحمدرضا اصنافی، پژوهشگر اقتصادی: اگر بخواهیم جنبه‌های سیاسی و اقتصادی موضوع را کنار بگذاریم و فقط از زاویه غرور ملی و اعتمادبه‌نفس اجتماعی صحبت کنیم پس از آنکه کره‌ای‌ها بازار بزرگ و جذاب ایران را که سال‌ها دراختیارشان بود یک‌شبه رها کرده و به‌صورت تحقیرآمیزی حتی تابلوهای تبلیغاتی‌شان را از بازارهای ایران جمع کردند، ممنوعیت واردات محصولات‌شان طبیعتی‌ترین و کمترین واکنشی بود که می‌شد از سمت دولت ایران انتظار داشت. طبیعی است تنبیه شریک بدقول که درموقع سختی و تنگی مردم ایران، ایران را رها کرد بهترین راهبردی است که می‌توان اتخاذ کرد.
اگر از جنبه سیاسی به موضوع نگاه کنیم، قطع یک‌باره و تحقیرآمیز همکاری با ایران باید برای طرف‌های دیگر همراه با هزینه باشد. درواقع باید هزینه قطع همکاری یک‌طرفه با ایران را برای همه طرف‌های اقتصادی جهان بالا برد. ممنوعیت واردات محصولات کره‌ای علاوه‌بر تنبیه طرف کره‌ای هشداری به دیگر طرف‌های اقتصادی است که بدانند اگر بین تهدید آمریکا و قرارداد با ایران طرف آمریکایی را انتخاب کنند، بازگشت به بازار ایران دیگر بی‌هزینه نخواهد بود.
در موضوع تحریم، کشور در سه حالت مختلف ممکن است قرار بگیرد. نخستین حالت وضعیتی است که تحریمی وجود ندارد و کشور می‌تواند آزادانه بازارهای مصرف و وضعیت تولید خود را متناسب با کیفیت و کمیت واردات تنظیم کند. حالت تحریم هم حالتی است که طبیعتا اقتصاد کشور متحمل فشارهای مختلف مالی و اقتصادی است که فرآیند تولید در آن با موانع بسیاری روبه‌رو است. حالت سومی هم هست که متاسفانه از وضعیت تحریم نیز بدتر و کمرشکن‌تر است. آن وضعیتی است که کشور تحریم است اما مدام پالس‌هایی مبنی‌بر رفع تحریم‌ها صادر می‌شود. درواقع این شرایط امکان هماهنگ‌سازی و متناسب‌سازی اقتصاد کشور با شرایط تحریم را از بین می‌برد. تولیدکننده در حیرت است که با توجه به نبود رقیب خارجی مانند محصولات لوازم خانگی کره‌ای به‌صرفه است با سرمایه‌گذاری ظرفیت تولیدش را افزایش دهد یا تحریم‌ها به‌زودی رفع می‌شود و سرمایه‌گذاری او از بین می‌رود؟
این وضعیتی است که به‌مراتب از وضعیت تحریمی بدتر است؛ حال در شرایطی که تولیدکنندگان داخلی خود را با شرایط تحریم متناسب کردند و آماده شرایط تحریمی شدند ارائه پالس‌هایی از بازگشت رقبای کره‌ای یعنی از بین رفتن میلیاردها تومان سرمایه‌گذاری تولیدکننده داخلی و از بین رفتن فرصت اشتغال و تولید داخلی. بنابراین طبیعی است که کشور باید از این سرمایه‌ای که در دوران تحریم به دست آورده استفاده کند و نگذارد رفع تحریم‌های روی کاغذ یا موسمی ریشه تولید داخلی او را بکند.
یکی از ایراداتی که به این تصمیم گرفته می‌شود این است که مردم را از استفاده از کالای مرغوب و باکیفیت روز دنیا محروم می‌کند و باعث می‌شود متقاضی تنها محدود به انتخاب بین کالاهای داخلی باشد. از آنجاکه این تصمیم تنها درمورد کالاهای کره‌ای است برای واردات محصولات خارجی دیگر کشورها نظیر ایتالیا، آلمان، ژاپن و... محدودیتی اعمال نشده است و این برندها می‌توانند طبق مقررات گذشته به فعالیت بپردازند. از آنجاکه بخش عمده‌ای از محصولات این دو شرکت کره‌ای در داخل تولیدشده و تنها با برند این دو شرکت در بازار توزیع می‌شده و حتی در سال‌های تحریم نیز با نامی دیگر در بازار عرضه می‌شده‌اند. این تصمیم تنها محرومیت حضور برند این دو شرکت در بازار را به‌همراه دارد و همچنان تولیدات داخلی آنها با برندی دیگر در بازار حضور خواهند داشت.
نگرانی دیگری که این روزها در فضای مجازی بسیار شنیده می‌شود مشابه‌سازی سرنوشت صنعت لوازم خانگی با صنعت خودرو است. در این مقایسه این تصمیم را مشابه ممنوعیت واردات خودرو دانسته که منجر به عقب‌ماندگی صنعت خودرو در کشور شده و مردم را نیز از برخورداری از کیفیت روز خودروهای دنیا محروم کرده است. کلیدواژه اصلی این نگرانی انحصار است. انحصار باعث عدم تحرک تولیدکننده و عدم تلاش او برای بهبود کیفیت محصول می‌شود. منتقدان معتقدند این تصمیم سرنوشت صنعت لوازم خانگی را نیز به سرنوشت صنعت خودرو دچار خواهد کرد و به‌مرور آنها نیز به‌دلیل نبود رقیب قدرتمند تن به درآمد آسان از محل انحصار و تحمیل محصول به مشتری خواهند داد.
طبیعتا از آنجایی که همچنان رقبای پرقدرت خارجی از دیگر کشورها جز کره در بازار هستند و محصولات کره‌ای تولید داخل نیز همچنان در بازار است و فقط از مزیت برند کره‌ای بهره‌مند نیست، رقبای خارجی برای تولید داخل وجود دارد. در ثانی برخلاف بازار خودرو که ما با یک بازار کاملا انحصاری روبه‌رو هستیم به‌نحوی که دو تولیدکننده عمده حتی در بازار هم بین خود سهم‌بندی کرده و خودروهای خود را متناسب با بخشی از بازار که رقیب در آن حضور ندارد طراحی و عرضه می‌کنند؛ این شرایط در صنعت لوازم خانگی که ده‌ها تولیدکننده داخلی با برندهای مختلف درحال رقابت با هم هستند به‌هیچ‌وجه وجود ندارد. طبیعتا در چنین بازاری امکان انحصار به آن معنی که در بازار خودرو وجود دارد، امکان‌پذیر نیست.
جمع‌بندی
همان‌طور که شرح داده شد شرایط بازار لوازم خانگی پس از اعمال تحریم‌ها و خروج دو شرکت بزرگ کره‌ای از بازار ایران به‌سرعت بهسمت هماهنگی با شرایط تحریم پیش رفت. تولیدکنندگان توانستند به هر طریقی بود نیاز موجود در بازار را با پوشش داده و تولید خود را از لحاظ کمی گسترش دهند. این افزایش ظرفیت تولید مستلزم میلیاردها تومان سرمایه‌گذاری و تلاش فنی و مالی است که متناسب با شرایط تحریم اتفاق افتاده. طبیعی است نباید چنین قدرت و تحولی را به زمزمه‌هایی برای رفع تحریم و بازگشت شرکت‌های کره‌ای فروخت. حمایت از تولید داخل که در شرایط تحریم کمر خم نکرد و نبود رقبای کره‌ای را پوشش داد، سیاست معقول و منقطی است که باید در دستورکار قرار گیرد. البته باید توجه داشت این ممنوعیت تنها شامل کالاهای وارداتی شود و تولیداتی که به این دو شرکت مربوط بودند و در داخل و با نیروی کار داخلی انجام می‌گرفت، آسیب نبیند و تحریم‌ها تنها به برند این دو شرکت محدود شود.
نظرات کاربران
یادداشت
آخرین اخبار