ندا اظهری، مترجم: از زمان روی‌کار آمدن جو بایدن در سمت ریاست‌جمهوری آمریکا، حرف و حدیث‌هایی مطرح شد که بایدن تصمیم گرفت بخشی از بدهی‌های وام‌های دانشجویی را به بدهکاران ببخشد تا از این طریق کمکی به این قشر کرده باشد که بتوانند به تحصیلات خود ادامه دهند. برخی از دانشجویان بدهکار وام‌های دانشجویی به‌دلیل عدم بازپرداخت این وام‌ها ترک تحصیل کرده و تحصیلات خود را نیمه‌کاره رها کرده‌اند. در همان زمان که این موضوع مطرح شد، مخالفان و موافقانی نظرات خود را عنوان کردند، اما حالا بعد از گذشت ماه‌ها از این تصمیم، به‌نظر می‌رسد راهکار درستی برای محقق کردن آن درنظر گرفته نشده و تنها به‌عنوان شعاری برای روزهای انتخاباتی ازسوی بایدن مطرح شده تا گروه زیادی از استادان، دانشجویان و دانشگاهیان را با خود همراه کند.

  آغاز یک تعهد

دولت بایدن تعداد دانشجویان وام‌گیرنده واجد شرایط بخشش بدهی فدرال دانشجویی را بیش از دوبرابر اعلام کرده و آن را اقدامی مهم برای برقراری عدالت اجتماعی عنوان کرده است. اما آنچه درحال حاضر به‌نظر می‌رسد، این است که آرام و بی‌صدا درحال عقب نشینی از وعده‌ووعیدهای داده‌شده‌ای هستند که بایدن در شعارهای تبلیغاتی خود از آنها یاد کرده بود. در میان آخرین اعتصاباتی که بر ضد 1.7 تریلیون دلار بدهی وام دانشجویی به‌وجود آمده ازسوی 43 میلیون آمریکایی تخمین زده شده بود، دولت اعلام کرد بدهی 5.8 میلیارد دلاری حدود 323 هزار فرد مبتلا به معلولیت کامل یا دائمی را پرداخت خواهد کرد. میگوئل کاردونا، وزیر آموزش آمریکا معتقد است موضوع قرارگرفتن وام‌گیرندگان دانشجو در مرکز توجه دولت از همان روز نخست موردتوجه قرار گرفت. بحث و گفت‌وگوها پیرامون این امر باعث شد پرداخت بدهی کل وام دانشجویی که قرار بود ازسوی دولت پرداخت شود به 8.7 میلیارد دلار برسد که حدود 455 هزار وام‌گیرنده را شامل می‌شد. در دوره‌های قبلی هم شرایط محدودی مانند معلولیت و کلاهبرداری توسط موسسات انتفاعی مطرح بود.

  چشم‌انداز تاریک آینده

بلافاصله پس از این حرکت، مقامات بایدن از برنامه‌های خود برای اعطای بدهی کامل دانشجویان به وام‌گیرنده‌های فریب‌خورده توسط موسسان انتفاعی خبر دادند که این امر برعکس سیاست دولت ترامپ درمورد اعطای بخشش محدود است. تیم بایدن به‌تازگی اعلام کرده است هیچ برآورد فوری از هزینه‌های لازم برای بخشش بدهی وام‌های دانشجویی وجود ندارد. باوجود این، بایدن همچنان در وعده‌های انتخاباتی خود مبنی‌بر بخشش حداقل 10 هزار دلار وام دانشجویی به‌ازای هرنفر دچار تردید است و به‌دلیل عدم اطمینان درمورد حقوق قانونی برای انجام این کار بدون تأیید کنگره و اختلافات گسترده درون‌حزبی به‌دلیل تصمیم برای انجام چنین کاری، هنوز مشخص نیست این کار به سرانجام می‌رسد یا خیر. زمانی که از «کاردونا» درباره وضعیت تعهدات گسترده‌تر بخشش وام‌های دانشجویی سوال شد، از پاسخ امتناع کرد. او در بیان جزئیات طرح مرتبط با معلولان عنوان کرد این موضوع همچنان درحال بررسی است. بن میلر، یکی از دستیاران ارشد دولتی با توصیف پیش‌نویس تغییرات نظارتی بر طرح «لغو وام هدفمند» چشم‌انداز روشنی از آن ارائه نداده است. بایدن بارها درطول مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری خود و پس از آن، وعده لغو وام‌های 10 هزار دلاری را به‌ازای هر نفر داده است. این ایده به اندازه‌ای جذابیت سیاسی داشت که توجه زیادی را در زمان انتخابات به خود جلب کرد. این ایده جذاب برای مؤدیان مالیاتی کمتر از یک‌چهارم کل بدهی 1.7 تریلیون دلاری را به‌همراه داشت و بیش از یک‌سوم کل وام‌گیرندگان را از تعهدات دیگر رهایی بخشید و به آنها در خرید خانه و تشکیل خانواده کمک کرد. اما حتی حامیان این طرح و تحلیلگران مستقل هم نمی‌توانند درمورد ارزش نهایی آن در اقتصاد به توافق برسند. درمورد تأثیر احتمالی بخشش گسترده وام دانشجویی بر شرایط بلندمدت کالج‌ها و دانشگاه‌ها همچنان مطالعات اندکی صورت گرفته است.

موافقان و مخالفان

الیزابت وارن، سناتور اهل ماساچوست و نامزد ریاست‌جمهوری سال 2020 ازجمله حامیان اصلی بخشش وام دانشجویی محسوب می‌شود که لغو بدهی 50 هزار دلاری را به‌ازای هرنفر شامل می‌شد. باوجود این، دیگران در محافل دموکراتیک و نیز بسیاری از جمهوری‌خواهان نگرانی‌هایی را مطرح کرده‌اند که بخشش یک‌طرفه وام دانشجویی ممکن است بیشتر از آنکه به نفع اقشار کم‌درآمد جامعه تمام شود، به نفع شمار زیادی از ثروتمندان آمریکایی باشد و عدم اطمینان از هرج‌ومرج در طرح وام فدرال در آینده ایجاد کند. این شکاف در هفته‌های اخیر زمانی افزایش یافت که نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان، نماینده دموکرات در کنگره اذعان داشته که بایدن فاقد صلاحیت قانونی برای لغو بدهی وام‌های دانشجویی است و به‌تنهایی نمی‌تواند چنین تصمیم‌گیری حساسی داشته باشد. این تصمیم حتی ازمنظر سیاسی هم ایده مناسبی نیست. با این‌حال، چاک شومر، رهبر دموکرات‌های سنا ازجمله حامیان طرح بخشش 50 هزار دلاری به‌ازای هر وام‌گیرنده به‌شمار می‌رود.

کارشناسانی که پرسش‌های مطرح‌شده پیرامون این طرح را مورد بررسی قرار می‌دهند نیز در این میان، تقسیم‌بندی‌های خاص خود را دارند. از شک و شبهه‌های طرح بخشش گسترده وام‌های دانشجویی می‌توان به موسسات شهری با گرایش چپ اشاره کرد که این ایده را دارای عناصر واپس‌گرایانه تلقی می‌کنند، زیرا با وام‌گیرندگان کم‌درآمد بهتر از کسانی برخورد نمی‌کنند که دارای مدرک کارشناسی‌ارشد و درآمد بالاتر هستند. کارشناسان چپ میانه هم دیدگاه مشابهی نسبت‌به این طرح دارند و برنامه لغو بدهی وام‌های دانشجویی را هزینه هنگفتی می‌دانند که بیشترین سود را برای آمریکایی‌هایی با درآمد بالا می‌دانند و معتقدند هیچ منفعتی برای قشر کم‌درآمد جامعه به‌دنبال ندارد. اما در این میان، گروه دیگری هم که جزء موسسه لیبرال روزولت هستند، اذعان می‌کنند که وام‌گیرندگانی که در گروه متمول جامعه قرار می‌گیرند، ممکن است پول موردنیاز خود را دریافت کنند، اما چنین شرایطی تنها درموارد محدود اتفاق می‌افتد. طبق محاسبات این مؤسسه، میانگین سود هر وام گیرنده از لغو 50 هزار دلار بدهی وام، بیش از 17 هزار دلار به ازای هر نفر در میان خانواده های سیاه پوست می شود که در 10 درصد پایین دارایی خالص قرار می گیرند و تنها 562 دلار برای افرادی تجاوز می کند که از 10 درصد بالای دارایی خالص برخوردارند.

  سود یا ضرر دانشگاه‌ها؟

ارزیابی‌های دیگر که توسط کارشناسان موسسه اقتصادی «لوی کالج بارد» ارائه شده، حکایت از لغو کامل بدهی‌های دانشجویی توسط دولت فدرال برای کمک به اقتصاد آمریکا دارد و تاحدی هزینه آن را جبران می‌کند. بخشش این بدهی‌ها تنها تأثیر خفیفی روی کسری بودجه فدرال، نرخ بهره‌ها و تورم دارد. سوال از حق قانونی رئیس‌جمهور برای لغو بدهی دانشجویی نیز در ارزیابی‌های حرفه‌ای خلل ایجاد می‌کند. باوجود این، اختلاف کمی وجود دارد که می‌توان آن را در شرایط خاص مانند معلولیت و کلاهبرداری درنظر گرفت. بایدن و ترامپ و متصدیان پیشین، تمام پرداخت‌های وام دانشجویی و انباشت سود را به‌دلیل شرایط اضطراری اقتصادی آمریکا از اوایل همه‌گیری به تعویق انداخته‌اند.

در اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا بخشش گسترده وام دانشجویی به نفع خود دانشگاه‌هاست؟ رابرت کلچن، استاد رهبری آموزشی و مطالعات سیاسی در دانشگاه «تنسی» می‌گوید: «باتوجه به این طرح و احتمال بخشودگی بدهی وام‌های دانشجویی، این احتمال وجود دارد که دانشجویان پس از بخشش از بدهی‌ها حتی انگیزه بیشتری برای گرفتن وام‌های بیشتر پیدا کنند. اما او معتقد است این پیش‌بینی‌ها ممکن است اعضای کنگره را مجبور به اعمال برخی محدودیت‌ها کند تا بایدن نتواند به‌راحتی تصمیمات نسنجیده خود را عملیاتی کند. ازنظر او، این تصمیم که به‌طور قطع اثرات بلندمدتی را بر آموزش‌عالی به‌دنبال خواهد داشت، به‌خوبی مورد ارزیابی قرار نگرفته است. جیسون جباری، استادیار پژوهشی مددکاری اجتماعی دانشگاه واشنگتن در سن‌لوئیس چنین برداشتی دارد. پروفسور جباری که ریاست مجموعه تحقیقات آموزشی موسسه سیاست اجتماعی دانشگاه را برعهده دارد، نشان می‌دهد بخشش بدهی‌ها به احتمال زیاد می‌تواند برخی دارندگان بدهی وام‌های دانشجویی را به تحصیل بازگرداند و با تسویه این وام‌ها، دانشجویانی که به‌دلیل بدهی قادر به ادامه تحصیل نبودند، می‌توانند بار دیگر به تحصیل بازگردند. با تمام عدم قطعیت‌هایی که پیرامون طرح بخشش وام دانشجویی دیده می‌شود، در برخی زمینه‌ها توافق زیادی وجود دارد. در این میان، سهم بسیار نامتناسبی از مشکل بدهی‌ها به موسسات انتفاعی مرتبط می‌شود. مورد دیگر این است که اگر وام‌گیرندگان برای تحصیلات عالی خود هزینه کنند، اما موفق به اخذ مدرک نشوند، در شرایط بدی قرار می‌گیرند. این امر اهمیت دانشگاه‌ها را برای کمک بیشتر به دانشجویان نشان می‌دهد که برای تکمیل تحصیلات خود تلاش می‌کنند. باوجود این، ایدئولوژی‌های سیاسی به‌عنوان موانع اصلی مطرح می‌شوند. شورای معتمدان و فارغ‌التحصیلان آمریکا، به‌عنوان یک نهاد راست‌گرا که هدف آن مشاوره هیأت‌های حاکمیت نهادی است، به‌تازگی گزارشی را منتشر کرده است که در آن، بدهی دانشجویان را ناشی‌از افزایش شهریه به‌دنبال هزینه‌های بالا برای کارکنان غیرآموزشی می‌داند.

رضایت 55 درصدی مردم از بخشش وام دانشجویی

برخی دیگر از کارشناسان عنوان کرده‌اند مشکلات عمده بدهی ناشی‌از عدم موفقیت دانشجویان در پایان تحصیلات است و موسسات آموزشی ممکن است کارمندانی را برای کمک به آنها و پیشبرد کارهای باقیمانده تعیین کنند. تد کروز، سناتور جمهوری‌خواه اهل تگزاس در جلسه اخیر درباره ورشکستگی وام‌های دانشجویی معتقد است هزینه تحصیلات عالی درحال حاضر 31 برابر سال 1970 شده است. به گفته او، مقوله تدریس در برخی دانشگاه‌های آمریکا جایگاه اصلی خود را از دست داده و درعوض، به افرادی که برای دولت کار می‌کنند، شغل‌های پردرآمد پیشنهاد می‌شود. دانشگاه میشیگان یکی از دانشگاه‌هایی است که در سال‌های اخیر با مشکلات مالی دست‌وپنجه نرم می‌کند و کاهش چشمگیری ازنظر حمایت‌های دولتی در زمینه آموزش‌عالی داشته است، به‌طوری‌که از 64 درصد بودجه صندوق عمومی در سال 1970 به 14 درصد در زمان فعلی کاهش نشان می‌دهد. باوجود اختلاف‌نظرهایی که در کنگره وجود دارد، به‌نظر می‌رسد عموم مردم آمریکا از ایده حذف برخی از بدهی‌های دانشجویی حمایت می‌کنند. نظرسنجی‌های جدیدی که از حدود 2 هزار آمریکایی انجام شده، نشان می‌دهد 55 درصد از بخشش وام دانشجویی فدرال حمایت می‌کنند و 59 درصد نیز رایگان شدن کالج‌های چهارساله را برای شهروندان آمریکایی تأیید کرده‌اند.

  جایگزینی طرحی درازمدت

در این میان، موسسات فردی نیز به بخشش وام دانشجویی رأی داده‌اند. دانشگاه ایالتی کارولینای جنوبی، دانشگاه ایالتی دلاور، کالج دالاس و دانشگاه ویلبرفورس ازجمله پردیس‌هایی هستند که از میلیون‌ها دلار کمک‌هزینه مالی فدرال برای مقابله با کووید برای حذف بدهی‌های هزاران دانشجوی خود بهره برده‌اند. اما درحالی‌که نیاز به پوشش سیاسی و سادگی ممکن است استدلالی برای بخشش وام‌های دانشجویی ایجاد کند، طیف وسیعی از کارشناسان سیاست همچنان از استراتژی‌های هدفمندتری حمایت می‌کنند. موسسه «راه سوم» و «بروکینگز» ازجمله موسساتی هستند که اعلام کرده‌اند بهتر است این طرح بیشتر از آنکه به شمار بیشتری از مشمولان تعلق گیرد، کسانی را شامل شود که بیشترین نیاز را به این بخشش وام دارند. یکی از استادیاران امور مالی دانشگاه شیکاگو معتقد است بخشش گسترده وام‌های دانشجویی دائمی نیست و به‌طور قطع همین اوضاع بدهی‌های دانشجویی تکرار می‌شود، بنابراین توصیه می‌کند که گزینه بهتری جایگزین آن شود تا در درازمدت بتواند مؤثر واقع شود.

پروفسور یانلیس معتقد است راه‌حل‌هایی که هنوز مشکلات بیشتری ایجاد نکرده‌اند، می‌توانند به دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها کمک کنند تا در این راه آبدیده شوند و درنتیجه انگیزه بیشتری برای بهبود عملکرد دانشجویان و کاهش هزینه‌ها خواهند داشت. یکی از نمونه‌هایی که نیاز به بررسی و مطالعه بیشتر دارد، کشور برزیل است، به‌طوری‌که دانشگاه‌های این کشور هم به مشکل مشابهی در موسسات آموزشی انتفاعی و سوءاستفاده از طرح وام‌های دانشجویی برخورد کرده بودند. دولت برزیل سیستمی را ایجاد کرده بود که طی آن از موسسات آموزشی به‌ازای هر وام‌گیرنده بعد از ترک تحصیل، هزینه‌ای دریافت می‌کرد. دولت آمریکا مجهز به سیستمی است که بازپرداخت وام را برای وام‌گیرندگان کم‌درآمد کاهش می‌دهد و موجودی آنها را به‌طور کامل پس از 20 سال موردبخشش قرار می‌دهد. یانلیس می‌گوید: «وجود چنین سیستمی امیدوارکننده به‌نظر می‌رسد، اما این کار در سال 2008 آغاز شد و سابقه طولانی برای ارزیابی کامل آن وجود ندارد.» او بر اهمیت وجود یک استراتژی درازمدت تأکید می‌کند که انگیزه‌ای برای رفتارهای مثبت ایجاد کند.