قلم در دست دانشجو به‌منزله ابزار قدرت است

حامد علی‌زاده، عضو کمیته ناظر بر نشریات دانشگاه شیراز: بعد از تعطیلی دانشگاه‌ها به علت شیوع ویروس کرونا و مجازی شدن دانشگاه‌ها، سه ترم گذشته است و با تسریع در روند واکسیناسیون در چند ماه اخیر احتمال حضوری شدن دانشگاه‌ها قوت گرفته است و شروع سال تحصیلی جدید و ورود دانشجویان نو ورود، دوباره دانشگاه را به محلی برای جوشش و پویایی دانشجویان تبدیل می‌کند که با ورود دانشجویان جریان‌های حیاتی کشور نفسی دوباره می‌گیرد و این نقش تشکل‌های دانشجویی و فعالین نشریاتی را دوچندان می‌کند. هویت دانشگاه به دانشجویان آن است و دانشگاه بدون دانشجویان می‌شود محیط ساکن و رخوت‌انگیزی که در این یک‌سال‌ونیم مشاهده کردیم و خلئی که این مدت پیش آمد، باعث بروز مشکلات متعددی شده که باید توسط خود دانشجویان و فعالان فرهنگی دوباره احیا شود و دانشگاه دوباره به جایگاه اصلی خود بازگردد. با شیوع ویروس کرونا و مجازی شدن دانشگاه‌ها، نشریات دانشجویی هم متاثر از این فضا چندماه در سردرگمی به سر می‌بردند. اما رفته‌رفته فعالان نشریاتی خود را پیدا کرده و بار دیگر فعالیت‌های نشریاتی را در دانشگاه‌ها به راه انداختند و این فرصت‌ها و تهدیدها باعث شد شیوه‌های جدید نشریاتی ازجمله نشریه‌های چندرسانه‌ای جایگاه ویژه‌ای در بین دانشجویان پیدا کنند. حضور دانشجویان در فضای مجازی و افزایش ساعت‌های حضور در این بستر باعث شد سبک زندگی جدیدی به‌وجود بیاید و این زندگی ابزارهایی داشت که تقویت شد و روزبه‌روز مخاطبان بیشتری را به‌سمت خود جذب می‌کرد. و این باعث شد که تولیدکنندگان محتوا نگاه خود را تغییر دهند و خود را با این سبک زندگی به‌روزرسانی کنند.

حال فعالان نشریاتی باید با توجه به این فضای پیش‌آمده خود را هماهنگ کرده و به فعالیت‌های خود رنگ‌وبوی تازه‌ای ببخشند. در این صورت است که می‌توانند دانشجویان را به خود جذب کنند و فرهنگ نشریاتی را به نسل‌های آینده منتقل کنند.

دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی هر جامعه، معرف و مبین بالاترین سطح تفکر و علم آن جامعه محسوب می‌شوند. تربیت دانشجویانی متفکر و دانشمند و صاحب‌نظر، در جهت‌بخشیدن به حرکت‌های گوناگون فکری، اعتقادی، فرهنگی و سیاسی جامعه از وظایف و ماموریت‌های محیط‌های دانشجویی است و این مهم زمانی محقق می‌شود که خود دانشجویان آستین بالا زده و نقش خود را ایفا کنند که دیگران را به این سمت‌وسو هدایت کنند.

از طرفی حمایت مسئولان دانشگاهی در سطوح مختلف مدیریتی از نشریات دانشجویی، می‌تواند تربیت و تقویت دانشجویان صاحب‌نظر در جامعه را تسریع بخشد و گسترش قوای فکری و عملی دانشجویان و اساتید، جامعه را به پویایی و اثرگذاری رهنمون سازد. قلم در دست دانشجو به‌منزله ابزار قدرت است که می‌تواند با آن به کنشگری و فعالیت در زمینه‌های مختلف بپردازد، افکار و اندیشه‌ها را جهت دهد و فرهنگ و تفکر صحیح را در دانشگاه و جامعه ترویج کند. دانشجویان باید فرصتی پیدا کنند که ایده‌های خود را در شئون مختلف زندگی به نمایش بگذارند؛ فرصتی که بتوانند نقش و جایگاه خود را در جامعه به منصه ظهور برسانند. دانشجویی که خصلت روشن‌فکری و آرمان‌گرایی دارد و این اندیشه‌های ناب باید راهی به محیط زندگی پیدا کنند و باعث ایجاد تغییر و تحول بشوند. زمانی که لازمه ماندگاری جوامع تغییر و تحول است و جوامعی که نتوانند خود را با شرایط حال حاضر که به‌سرعت درحال تغییر است به‌روزرسانی کنند محکوم به شکست و فنا هستند، این ذهن‌ها و اندیشه‌های ناب جوانان است که می‌تواند ما را به سمت‌وسوی درست راهی کند. و یکی از مهم‌ترین بسترهای ظهور و بروز اندیشه همین نشریات دانشجویی است.

دانشجویان باید جرات این را پیدا کنند که اندیشه‌های خود را به اشتراک بگذارند، آن را به نقد و بررسی و چالش بکشانند تا رشد کنند و اثرگذارتر شوند. با قلم زدن در نشریات دانشجویی می‌توانند خود و اطراف خود را بهتر بشناسند و نشریات دانشجویی مانند آینه‌ای زمینه شناخت را برای افراد فراهم می‌کند، در نتیجه دانشجو اعتماد به نفس پیدا می‌کند تا بیشتر بنویسد و نوشته و قلم خود را تقویت کند، از ابزارهای روز نویسندگی استفاده کند و خود را با مزاج مخاطب‌های خود و نیازهای جامعه امروزی سازگار سازد که فکر و اندیشه‌اش بماند و اثر خود را بگذارد.

نویسندگی در نشریات دانشجویی مراتبی دارد. انتظار نیست روز اول و دفعات اول همانند یک نویسنده نامدار قلم بزند، بالاخره باید از یک جایی شروع کرد و خود را به چالش کشاند و محک زد و نشریات دانشجویی به‌خاطر تنوع در موضوعات و قالب‌های مختلفی که دارد، برای هر دانشجویی با در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی فرصت و بستر را فراهم می‌کند. بعضا دانشجویی فقط در حیطه علمی قلم می‌زند و فردی دیگر تجربه و لذت نوشتن در زمینه‌های مختلف فرهنگی، هنری، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... را غنیمت شمرده و از این فرصت استفاده می‌کند و به‌مرور زمان که با خود و مخاطب‌های خود بیشتر آشنا شد و از طرفی با فوت‌وفن‌های نویسندگی خو گرفت، سراغ علاقه و تخصص خود در نویسندگی می‌رود.

البته نشریات دانشجویی فقط قلم زدن نیست. در این فضا مهارت‌های زیادی فراگرفته می‌شود، از جمله نوشتن، طراحی، ویراستاری، مدیریت نشریه، کار تیمی و گروهی، بازاریابی، مخاطب‌شناسی، ارتباط موثر، مصاحبه، عکاسی، مقاله‌نویسی، خبرنویسی، یادداشت‌نویسی، تهیه و تدوین کلیپ، ساخت و تولید پادکست، فیلمبرداری، مدیریت رسانه و دیگر مهارت‌هایی که در قبل حضور در خانه نشریات دانشگاه‌ها به شما افزوده می‌شود؛ بهتر است بگویم این فضا و حضور در آن شما را مجاب می‌کند که بروید سراغ مهارت‌های گوناگون برای خود و تیم خود که بتوانید در کنار نشریات و اندیشه‌های دیگر عرض‌اندام کنید و موفق‌تر عمل کنید و این محیط دانشجویی و رقابتی شما را در کوتاه‌مدت و بلندمدت به یک فرد موثر بدل می‌کند.

در آخر به تشکل‌های دانشجویی توصیه می‌کنم که از نشریات به‌سادگی نگذرند و با توسعه کمی و کیفی این فرصت، زمینه را برای حضور دانشجویان خوش‌فکر در تشکل خود فراهم کنند و از طرفی نیروی انسانی را که در جمع خود دارند با مسلح کردن به ابزارهای تولید محتوا قدرتمند کنند تا بتوانند در محیط پیرامون خود اثرگذار باشند و این نمودی که از یک تشکل فعال و پویا به بیرون مخابره می‌شود، باعث می‌شود دانشجویان بیشتری وارد تشکل‌های دانشجویی شوند و با تولید فکر و اندیشه، محیطی در شأن یک دانشگاه بسازند.