شوک‌درمانی برای حل مشکلات اقتصادی روشی علمی نیست

نرگس چهرقانی، روزنامه‌نگار: با محمدمهدی مفتح، سخنگوی کمیسیون برنامه‌وبودجه و محاسبات مجلس پیرامون سخنان روز گذشته سیدابراهیم رئیسی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت به گفت‌وگو نشسته‌ایم. متن این گفت‌وگو در ادامه از نظر شما می‌گذرد.

یکی بزرگ‌ترین مشکلاتی که دولت‌های قبل با آن روبه‌رو بودند، مساله کسری بودجه است. به‌نظر شما دولت جدید در تدوین بودجه که منجربه کسری و خلق نقدینگی نشود، چه راهکاری باید داشته باشد؟

همان‌طور که گفتید، ساختار بودجه هنوز اصلاح نشده است، بنابراین در تنظیم بودجه کشور باید به مشکلاتی که تصمیمات دولت ممکن است برای اقتصاد و نظام بودجه‌ریزی ایجاد کند توجه کرد. یکی از این موضوعات ایجاد نقدینگی است که باتوجه به بالا بودن میزان نقدینگی و تورم در کشورمان باید حتما به آن توجه داشت تا برنامه‌ریزی دولت موجب نقدینگی و تورم نشود.

فروش اوراق، فروش شرکت‌های دولتی و استفاده از موجودی صندوق ملی برخی از راه‌های تامین بودجه 1400 بود. باتوجه به طرح هایی مثل ساخت یک میلیون مسکن که نیاز به هزینه‌ای کلان دارد و ازطرفی هم لزوم تامین هزینه‌های جاری کشور آیا ممکن است دولت سیزدهم هم از این راه‌ها استفاده کرده و آنها را در متن بودجه به‌عنوان منابع لحاظ کند؟

اینها راهکارهایی است که ممکن است مقداری به تامین بودجه دولت کمک کند. همچنین تامین مسکن کار بسیار ضروری است؛ یعنی اگر دولت می‌خواهد افکار مثبتی برای مردم نسبت‌به خودش ایجاد کند، تامین مسکن یکی از کارهای ضروری در این رابطه می‌تواند باشد، اما باید توجه کرد این کار موجب ایجاد مشکلاتی دیگر در کشور نشود؛ یعنی برای قیمت مصالح ساختمانی و فرصت‌های کار در بخش خصوصی مشکل ایجاد نشود. این کار اگر صورت بگیرد، علاوه‌بر اینکه مسکن ایجاد می‌شود، فرصت‌های شغلی زیادی هم در کشور ایجاد می‌شود و مجموعا باعث یک شکوفایی در اقتصاد خواهد شد. فقط باید تصمیمات دولت تبعات جانبی نداشته باشد.

منظورتان از این تبعات جانبی چیست؟ می‌توان گفت این تبعات جانبی اعتراضات مردم را به‌همراه خواهد داشت؟ همان‌طور که در سال 98 دولت کسری بودجه خود را با شوک به مردم درمان کرد و موجب اعتراضات مردم شد، دولت سیزدهم باید چه اقداماتی چه ازلحاظ روانی چه ازلحاظ ساختار بودجه انجام دهد تا بحران سال 98 رخ ندهد؟

این تبعات که گفتم می‌تواند کمبود مصالح به‌دنبال گران شدن قیمت آن باشد. ازنظر نیروی انسانی و نیروی کار باید توجه شود کیفیت کار کاهش پیدا نکند و باید توجه کرد که یک میلیون واحد مسکونی خصوصی که ایجاد می‌شود، این تبعات جانبی را برای اقتصاد کشور نداشته باشد. همچنین در پاسخ به سوال دوم‌تان باید بگویم این یک بحث مفصل است. اگر من بخواهم به‌صورت اجمالی توضیح دهم که دولت سیزدهم چه کند تا دوباره بحران 98 رخ ندهد، باید بگویم یعنی چگونه کل اقتصاد کشور را اداره کند. درواقع یکباره گران کردن بنزین همین تبعات روانی را برای مردم داشته است. صبح مردم از خواب بلند شدند و بنزین گران بود. قطعا این روش‌ها(شوک‌درمانی) روش‌های متناسب و علمی نیست. باید محاسبه‌شده باشد، تمام عوامل سنجیده بشود، بعد مردم توجیه و قانع بشوند، سپس کار انجام بشود.

تک‌نرخی کردن ارز می‌تواند رانت و فساد ناشی‌از دونرخی بودن را از بین ببرد. اما ازطرفی منجربه وارد آمدن فشار بیشتر به برخی بنگاه‌های اقتصادی خواهد شد. اگر دولت اقدام به تک‌نرخی کردن ارز بکند، فکر نمی‌کنید منجربه تعطیلی برخی صنایع خواهد شد و اعتراض کارکنان و صاحبان آنها را درپی خواهد داشت؟ راهکار جلوگیری از این بحران را در چه چیزی می‌بینید؟

دولت نیروهای اجرایی و متخصص دارد. ما انتظارمان از دولت این است که با استفاده از این توان و تخصصی که وجود دارد، برنامه اقتصادی را به‌طور جامع انجام دهد. ما در بحث اقتصاد هم رونق اقتصادی را می‌خواهیم و هم نبودن تورم یا نرخ پایین تورم را. بنابراین دولت توان انسانی و تخصصی‌اش را دارد که بتواند اداره کشور را به‌گونه‌ای انجام دهد تا این مسائل همگی رخ دهد، به‌طوری‌که هم ما رونق اقتصادی داشته باشیم، هم ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی و هم مردم فعالیت داشته باشند.