مهدیه قاسمی: سوخت، حامل‌های انرژی و آب در تمامی سازمان‌ها مصرف می‌شوند و می‌توانند سهم بالایی را در هزینه‌های جاری یک سازمان داشته باشند. در بین نهاده‌های مربوط به هزینه‌های جاری سازمان‌ها، بدون کاستن از سطح مطلوبیت، پتانسیل‌های کاهش در هزینه‌های انرژی بیش از سایر نهاده‌هاست. علاوه بر آن، از یک‌سو، مصارف انرژی، انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی و هزینه‌های اجتماعی را در پی داشته و منجر به تغییرات نامطلوب آب و هوایی می‌گردند و از سوی دیگر، توسعه و تجاری‌سازی فناوری‌هایی جهت استفاده از منابع جدید و همچنین انرژی‌های تجدید پذیر نیاز به زمان و سرمایه‌گذاری زیادی دارد. لذا پرداختن به مباحث مدیریت انرژی فراتر از مرزهای یک سازمان بوده و یک چالش مهم جهانی است. ازاین‌رو، سازمان‌ها توانایی کنترل قیمت‌های انرژی، سیاست‌های دولتی یا اقتصاد جهانی را ندارند اما می‌توانند مدیریت انرژی را در سازمان خود پیاده‌سازی نمایند.

در کنار انرژی، کمبود آب نیز به‌عنوان یکی از معضلاتی است که ایران قرن‌ها با آن درگیر بوده و در سال‌های اخیر این معضل، بیش‌ازپیش چالش‌زا بوده است. بر همین اساس توجه به منابع انرژی، سوخت و آب و جلوگیری از هدر رفت آن‌ها از اهمیت روزافزونی برخوردار است؛ همچنین مصرف پایدار به‌عنوان مقوله‌هایی بسیار مهم در روند توسعه پایدار محسوب می‌گردند و می‌توانند در ابعاد مختلف خرد، میان بخشی و کلان بر اقتصاد اثرگذار باشند. به همین جهت است که در صورت بهینه نبودن تولید و مصرف، حرکت اقتصاد به سمت توسعه پایدار با محدودیت‌های جدی روبرو خواهد شد.

اما در سمت دیگر، کاهش هزینه ها یکی از برنامه های اصلی مدیران برای کاهش کل هزینه هاست. حفاظت از محیط‌زیست عامل دیگری است که کشورها را به انجام صرفه‌جویی وادار کرده است. در دنیای کنونی که با استفاده از فنّاوری در ادارات و سازمان‌ها توسعه روزافزون دارد، مصرف توسط لوازم مختلف نیز روبه افزایش است. بدیهی است مصرف بی‌رویه می‌تواند اثرات نامطلوبی دربرداشتن باشد که ازجمله می‌توان به افزایش هزینه‌ها و به‌تبع کاهش سودآوری سازمان اشاره کرد.

بانک‌ها یکی از مراکز اقتصادی هستند که مدیریت هزینه برای آن‌ها اهمیت دارد. نگاهی به جزییات مصرف انرژی در کشور نشان می‌دهد در ایران به‌طور میانگین حدود 0.72 درصد از هزینه‌های اداری و عمومی بانک‌ها مربوط به هزینه سوخت، انرژی و آب می‌شود. دراین‌بین، بررسی صورت مالی بانک ایران‌زمین نشان می‌دهد کل هزینه‌های اداری-عمومی این بانک در سال گذشته نزدیک به 706 میلیارد تومان بوده که از این مقدار، حدود 3 میلیارد و 954 میلیون تومان یا به عبارتی حدود 0.56 درصد از این هزینه‌ها مربوط به هزینه سوخت، انرژی و آب بوده است. مفهوم مقایسه بالا این است میزان مصرف انرژی در بانک ایران‌‌زمین 28 درصد کمتر از میانگین بانکهای کشور است.   

راهکارهای صرفه‌جویی در مصرف انرژی

راهکارهایی که برای کمک به بانک‌ها برای انجام صرفه‌جویی ارائه‌شده است را می‌توانیم به دو گروه عمده تقسیم‌بندی کنیم که عبارت‌اند از:

الف) استفاده از سیستم مدیریت یکپارچه ساختمان

ب) کاهش مصرف در رایانه‌ها و لوازم جانبی

برخی از کاربردی‌ترین راهکارهایی که درزمینه‌ی استفاده از سیستم مدیریت یکپارچه ساختمان می‌توانیم به بانک‌ها پیشنهاد کنیم شامل موارد زیر می‌شوند:

1- به‌منظور کاهش نفوذ هوا، عایق‌بندی به شکلی اصولی و کامل انجام شود.
2- برای صرفه‌جویی در مصرف برق حتماً باید از لامپ‌های فشرده کم‌مصرف استفاده شود.
3- سیستم روشنایی ساختمان باید تصحیح شود و به‌جای بالاست مغناطیسی از بالاست الکترونیکی استفاده شود. همچنین لامپ‌های فلورسنت نیز عوض شوند.
4- در پایان ساعت کاری تمامی آب‌سردکن‌ها خاموش شوند.
5- برای تنظیم دبی از پرلاتور استفاده شود. همچنین استفاده از سیستم کاهنده کولرگازی نیز توصیه می‌گردد.
6- کلید‌های کنترل روشنایی باید به‌طور صحیح مورداستفاده قرار بگیرند.
7- کنترل هوشمند موتورخانه، کنترل ترموستات کولر و استفاده از شیر ترموستاتیک برای رادیاتورها نیز ازجمله راهکارهای مؤثر در این زمینه هستند.

راهکارها برای کاهش مصرف در رایانه‌ها و لوازم جانبی نیز عبارت‌اند از:

1- در ساعات غیرکاری و ایام تعطیل تمامی رایانه‌ها خاموش باشند.
2- بهتر است مانیتورهایی که در ساعات کاری مورداستفاده خاصی قرار نمی‌گیرند به‌طور کامل خاموش شوند.
3- روشنایی صفحه‌نمایش یارانه‌ها در حد مناسبی تنظیم شود.
4- پیشنهاد می‌شود Screen Saver را غیرفعال نموده و مد Sleep پرینترها و اسکنرها را تنظیم کنید.
5- برای انجام عملیاتی مانند اسکن، پرینت و دورنگار از دستگاه‌های چندمنظوره استفاده کنید.
بدیهی است که پیش از تمام این اقدامات، ایجاد بستر مناسب جهت فرهنگ‌سازی رویکرد صرفه‌جویی با برقراری دوره‌های آموزشی، اطلاع‌رسانی‌های لازم و انجام تشویق در این زمینه مؤثر و ضروری است.