الله‌کرم مشتاقی، روزنامه‌نگار: بامداد روز دوشنبه 15 شهریورماه، 6 نفر از اسرای فلسطینی که به حبس ابد محکوم شده بودند، توانستند با حفر تونل‌هایی که طول آنها جمعا به 20 تا 25 متر می‌رسید و همچنین با استفاده از کانال‌های فاضلاب، از زندان «جلبوع» که در 4 کیلومتری شمال کرانه باختری و 5 کیلومتری غرب رودخانه مرزی اردن قرار داشت، فرار کنند. صهیونیست‌ها با استفاده از امکانات و ابزارهای گسترده فنی، نظامی، امنیتی و جاسوسی توانستند با صرف بیش از 30 میلیون دلار تمامی اسرا را مجدد دستگیر کنند؛ اما این حادثه توانست علاوه‌بر بالا بردن روحیه مبارزه در میان فلسطینیان، ضربه سنگینی به هیمنه امنیتی رژیم‌صهیونیستی وارد کند.

  آغاز ماجرا

ارتش رژیم‌صهیونیستی روز دوشنبه پانزدهم شهریورماه بدون انتشار تصاویر و ذکر نام افراد اعلام کرد، 6 نفر از اسرای فلسطینی (5نفر وابسته به جهاد اسلامی و یک نفر وابسته به گردان‌های منحل‌شده الاقصی جنبش فتح) توانسته‌اند با حفر تونل از زندان جلبوع بگریزند. در همان روز مقامات ارشد حماس و جهاد اسلامی از این «اقدام قهرمانانه» استقبال کردند و از عموم مردم فلسطین خواستند تمام تلاش خود را برای کمک به این اسرا و جلوگیری از دست یافتن رژیم‌صهیونیستی به آنها به عمل آورند. سران مقاومت فلسطینی همچنین این اقدام را «آغاز فصل جدیدی از حرکت به‌سوی قدس و مبارزه علیه اشغالگران» توصیف کردند. از ساعات اولیه اعلام این خبر موجی از شادی میان فلسطینیان ایجاد شد و رسانه‌های حامی مقاومت از این اقدام با عنوان نفق‌الحریه(تونل آزادی) یاد کردند، واژه‌ای که به‌سرعت در صدر هشتگ‌های رسانه‌های اجتماعی جهان اسلام قرار گرفت. از سوی دیگر رژیم‌صهیونیستی که اولین روز سال عبری را جشن می‌گرفت با شوک بزرگی روبه‌رو شد.

  خشم خفاش‌ها

نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی که در روز حادثه، ملاقات‌های از پیش تعیین‌شده‌ای را با نیروهای امنیتی و نظامی(به مناسبت سال جدیدی عبری) تدارک دیده بود از لزوم تلاش حداکثری برای یافتن اسرا سخن گفت و این حادثه را خسارتی سنگین به دستگاه نظامی و امنیتی این رژیم برشمرد. ارتش صهیونیستی در همان روز اقدام به برپایی 260 مرکز ایست و بازرسی در بخش‌های شمالی فلسطین اشغالی کرد. همزمان تجمعات حمایتی فلسطینیان از این اقدام منجر به درگیری بین اشغالگران و مردم ساکن کرانه باختری شد. شهرک‌نشینان صهیونیست نیز با تهاجم به صحن مسجدالاقصی به درگیری‌ها دامن زدند. درگیری‌ها تا شب ادامه داشت و ارتش صهیونیستی برخی اهداف در غزه را بمباران کرد. گروه‌های مقاومت اعلام کردند اگر ارتش صهیونیستی جان این 6 اسیر را که توانسته‌اند از بند آنها فرار کنند به خطر بیندازد، شهرک‌ها و سرزمین‌های اشغالی را موشک‌باران خواهد کرد.

  سردرگمی اشغالگران

ارتش صهیونیستی حجم نیروهای نظامی خود برای جست‌وجوی اسرا را سه‌برابر کرد. همزمان فشارهای گسترده‌ای را به سایر اسرای فلسطینی دربند وارد کرده و 400 نفر از اسرای جلبوع را به زندان‌های دیگر جابه‌جا کرد. پس از آن نیز بازجویی‌های گسترده فنی را از هم‌سلولی‌های اسرای گریخته آغاز کرده و تعدادی از آنها را به انفرادی فرستاد؛ همزمان نیز اعضای خانواده‌های 6 اسیر رهاشده را مورد فشار قرار داده و حتی برخی را بازداشت کرد. گزارش‌های خبری و امنیتی تا صبح چهارشنبه 17 شهریور نشان می‌داد که 6 اسیر فلسطینی همچنان در سرزمین‌های اشغالی بوده و هنوز نتوانسته‌ بودند وارد کرانه باختری یا اردن شوند، باوجود این، گشت‌های صهیونیستی جست‌وجوی خود را به داخل کرانه باختری گسترش دادند. فشار علیه اسرای فلسطینی چنان بالا گرفت که گروه‌های حقوق بشری به تل‌آویو هشدار دادند درصورت ادامه این اقدامات پرونده آنها را به سازمان‌های بین‌المللی خواهند برد.

  افزایش نگرانی‌های صهیونیستی

نگرانی مقامات نظامی و امنیتی صهیونیستی تا روز پنجشنبه به اوج رسیده بود، فشارهای مقامات سیاسی برای یافتن اسرا به بالاترین حد ممکن رسید. تمامی امکانات نظامی، فنی، فردی و ماهواره‌ای این رژیم در خدمت یافتن اسرا قرار گرفت حال آنکه سرزمینی که تحت جست‌وجوی ارتش صهیونیستی بود تقریبا 3 هزار کیلومترمربع مساحت داشت (حدود یک‌پنجم استان تهران). جمعیت امور اسرا و آزادگان فلسطینی اعلام کرد «درصورت ادامه فشار به اسرای فلسطینی اوضاع به‌طور کلی از کنترل خارج خواهد شد.» همزمان درگیری‌ها در مسجدالاقصی نیز افزایش یافت. جورزالیم‌پست نشریه صهیونیستی نوشت: «حتی ورود یکی از اسرای فلسطینی به کرانه باختری می‌تواند منجر به شعله‌ور شدن سراسر فلسطین شود.» در سوی دیگر معاریو دیگر روزنامه صهیونیستی نیز اعلام کرد: «اگر نتوانیم تا روزهای آینده وضعیت را به حالت عادی بازگردانیم باید منتظر اوج‌گیری تنش‌ها در سراسر فلسطین حتی سرزمین‌های تحت‌سلطه تل‌آویو اشغالی باشیم.»

  دستگیری‌های اولیه و واکنش‌ها

درحالی‌که فلسطینی‌ها روز جمعه 19 شهریور در همبستگی با اسرای دربند و حمایت از اسرایی که از چنگ صهیونیست‌ها فرار کرده بودند به خیابان‌ها آمدند، نیروهای صهیونیستی با حمله به آنها به زخمی کردن ده‌ها نفر و شهادت یک فلسطینی مبادرت کردند. همزمان اخبار و تصاویری از اعتراض، اعتصاب و آتش‌سوزی در چند زندان رژیم‌صهیونیستی منتشر شد. روزنامه الاخبار لبنان نوشت دولت خودگردان فلسطینی به رهبری محمود عباس به صهیونیست‌ها پیام داده که در دستگیری اسرای فراری با آنها همکاری خواهد کرد. عصر جمعه 19 شهریورماه دو نفر از اسرای فلسطینی دستگیر شدند. جهاد اسلامی بلافاصله به شلیک چند فروند موشک به سرزمین‌های اشغالی اقدام کرد، در کرانه باختری نیز درگیری‌ها بین مردم خشمگین فلسطینی و ارتش اشغالگر به اوج خود رسید. با توجه به وسعت کم محدوده‌ای که اسرای فلسطینی باید خود را در آن پنهان کنند دو نفر دیگر از اسرا نیز در صبح روز شنبه 20 شهریور دستگیر شدند. آخرین گام اما در بامداد روز یکشنبه 28 شهریور رقم خورد؛ جایی که 2 نفر باقی در شهرک مقاومت‌خیز «جنین» بازداشت شدند. در این عملیات البته 2 تن از افرادی که با اسرا همکاری کرده بودند نیز دستگیر شدند.

  پیامدهای حادثه تونل آزادی

هرچند نیروهای نظامی و امنیتی رژیم‌صهیونیستی توانستند اسرا را مجدد دستگیر کنند اما فضای رسانه‌ای و سیاسی این رژیم همچنان تحت‌تاثیر این حادثه، ملتهب است. در ادامه می‌توان مهم‌ترین دستاوردهای حادثه نفق‌الحریه را بدین شرح برشمرد:
1. قرار گرفتن مساله اسرار در صدر مسائل فلسطین. اساسا مساله اسرا یکی از 5 ضلع اختلافی و بزرگ درگیری‌های مقاومت فلسطینی با اشغالگران است.
2. فشارهای حقوق بشری و سیاسی بین‌المللی به تل‌آویو در اعتراض به سیاست‌های تهاجمی و سرکوبگرانه علیه اسرا، زندانیان و معترضان.
3. شکست هیمنه امنیتی تل‌آویو و افسانه‌های شکست‌ناپذیری دستگاه‌های اطلاعاتی صهیونیستی.
4. تقویت مقاومت به‌عنوان تنها راه رهایی فلسطین، مبارزه با اشغالگران و آزادی قدس.
5. اختلال در سیاست‌های تندروانه منطقه‌ای رژیم‌صهیونیستی، چه آنکه بنی گانتز روز چهارشنبه 24 شهریور اعلام کرد این رژیم حاضر به پذیرش حضور مجدد آمریکا در توافق هسته‌ای با ایران است. اگرچه نمی‌توان حادثه تونل آزادی را مستقیما عامل این موضع‌گیری دانست اما می‌توان آن را در راستای سلسله اتفاقات بعد از جنگ سیف‌القدس(اردیبهشت 1400) برشمرد که تصمیم‌گیری رژیم‌صهیونیستی را با اختلالات جدی روبه‌رو ساخته است.