عضو هیات‌علمی دانشگاه علم و صنعت:
زهرا رمضانیزهرا رمضانی، روزنامه‌نگار: امید وحیدی، عضو هیات‌علمی دانشگاه علم و صنعت با تاکید بر اینکه نسل سوم دانشگاه‌ها به دانشگاه‌های کارآفرین و ثروت آفرین اطلاق می‌شود، گفت: «هرگاه مشکلاتی در تامین بودجه مراکز دانشگاهی ایجاد می‌شود، زمزمه‌هایی مبنی‌بر افزایش بهره‌وری سیستم و حرکت آن به سمت خلق ثروت، به گوش می‌رسد و بخشی از چرایی پرداخت به دانشگاه کارآفرین هم همین مساله است. یکی دیگر از مباحث عدم جذب بخشی از خروجی دانشگاه‌ها طی سال‌های گذشته است و این مهم باعث شده است تا دانشگاه کارایی خود را در این زمینه از دست بدهد.»
او ادامه داد: «هنوز راه زیادی برای تحقق تحول در نظام دانشگاهی وجود دارد؛ چراکه در ابتدا باید زیرساخت‌های موجود، آیین‌نامه‌ها، رویکرد اساتید، نحوه جذب اعضای هیات‌علمی و... دچار تغییر شوند و در این صورت است که می‌توان امیدوار بود نسل موجود دانشگاهی دچار تغییر شود. یکی دیگر از مباحثی که باید مدنظر قرار دهیم، مثبت شدن دیدگاه صنعت به دانشگاه است تا از این طریق دانشگاه‌ها بتوانند برای بخش‌های مختلف صنعت ارزش افزوده خلق کند. مساله اساسی این است که هر دو مولفه باید همزمان با یکدیگر محقق شود.»
تحول در نظام آموزشی یک‌باره محقق نمی‌شود
عضو هیات‌علمی دانشگاه علم و صنعت با تاکید بر اینکه تحول در نظام آموزشی مساله‌ای نیست که یک‌باره محقق شود، اظهار داشت: «خوشبختانه برخی از دانشگاه‌ها توانسته‌اند تا حدی در این مسیر حرکت کرده و دستاوردهایی را هم به دست آورند؛ اما بخش زیادی از دانشگاه‌ها یا اصلا در این حوزه وارد نشده یا اقدامات‌شان بیشتر ظاهری است تا باطنی.»
وحیدی بیان داشت: «قطعا نه‌تنها 4 سال بلکه 8 سال هم برای رسیدن به تحول نهایی در دانشگاه‌ها مدت کمی است؛ بالخص که ساختارهای وزارت علوم هم به حدی گسترده است که نمی‌توان به راحتی در خود آنها تغییر ایجاد کرد. مشکل دیگر ما این است که دانشگاه‌های کشور ما وابسته به بودجه نفت هستند و همین مولفه باعث سخت شدن ایجاد تغییر در آنها می‌شود. با این حال 4 سال آینده می‌تواند فرصت خوبی باشد برای اینکه افراد تحول‌خواه، حرکت در این مسیر را آغاز کنند.»
چندان توجهی به بهره‌وری و محصول خروجی دانشگاه‌ها وجود ندارد
او بیان داشت: «دانشگاه‌های خارج از کشور به‌ویژه دانشگاه‌های تراز اول‌شان، خصوصی هستند و آنها باید برای حیات خود، بتوانند بودجه‌شان را تامین کنند؛ اما از آنجایی که اکوسیستم موجود در کشور ما طبیعی نبوده و دانشگاه‌ها از نفت بهره می‌برند، شاهد هستیم که چندان توجهی به بهره‌وری و محصول خروجی دانشگاه‌ها وجود ندارد. از این رو برای حل مشکل سیستمی، باید وزارت علوم در مباحثی مانند آیین‌نامه ارتقا، روند آموزشی و پژوهشی، فعالیت اساتید و... ورود کرده و با این دیدگاه که دانشگاه‌ها باید خود کارآفرین بوده و تامین مالی کنند، تغییراتی را در نظر بگیرد تا درنهایت خروجی دانشگاه‌ها مطلوب شود. اما اگر قرار باشد اداره دانشگاه‌ها باز به همین روال فعلی ادامه یابد، اتفاقی رخ نخواهد داد.»
آیین‌نامه ارتقا؛ دلیل اصلی عدم تحول در دانشگاه‌های کشور
عضو هیات‌علمی دانشگاه علم و صنعت با تاکید بر اینکه عدم تامین بودجه‌ها به دلیل تحریم‌ها باعث شده تا آموزش عالی کشور به تکاپو بیفتد، اظهار داشت: «کاهش بودجه‌های پژوهشی اساتید دلیلی است تا آنها فعایت‌های دیگری را دنبال کنند؛ با این حال به دلیل تداوم آیین‌نامه ارتقا باز خروجی مناسبی را از دانشگاه‌ها شاهد نیستیم. قطعا تا زمانی که آیین‌نامه‌ها را به نحوی تغییر ندهیم که اساتید بتوانند پروژه‌هایی را تعریف کنند که جنبه واقعی داشته و درآمدزا باشند، نمی‌توان انتظار تغییر چندانی را در دانشگاه‌ها داشته باشیم.»
وحیدی گفت: «نباید فراموش کرد همین اندک تکاپویی هم که در دانشگاه‌ها وجود دارد، مربوط به استادیار و دانشیار است؛ چراکه استادتمام دیگر دغدغه تبدیل وضعیت را ندارد و خود دانشگا‌ها هم از آنها انتظار زیادی ندارند؛ همین مساله باعث می‌شود تا بخشی از اساتید به شیوه همان سیستم قدیمی که در دانشگاه‌ها وجود دارد، پایبند باشند. مساله قابل توجه هم اینکه بخش زیادی از انرژی اساتید جدید هم صرف ارائه مقالات برای تبدیل وضعیت‌شان می‌شود.»
او اظهار داشت: «متاسفانه هنوز مبنای جذب اساتید در دانشگاه‌های کشور براساس تعداد مقالات به‌چاپ‌رسیده آنهاست و توجهی به پتنت یا شرکت‌های دانش‌بنیانی که توسط اساتید اداره می‌شود، صورت نمی‌گیرد. قطعا چنین بستری نمی‌تواند زمینه‌ساز ایجاد تحول در دانشگاه شود.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه چند سالی هست که بحث شتابدهنده‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان و... در ایران داغ شده است، گفت: «20 سال پیش، چنین بحث‌هایی اصلا وجود نداشت. مشخص است که در این دو دهه کارهای خوبی در این زمینه شده است و به اصطلاح تب آن راه افتاده است. البته یک آفتی هم که وجود دارد این است که اکوسیستم استارتاپ‌های ایران حباب‌های زیادی دارد. بعضی از مراکز فقط به خاطر تب به وجود آمده یا مسائل دیگر(غیرحرفه‌ای) وارد این عرصه شده‌اند و یکی پس از دیگری شکست خوردند.»
او خاطرنشان کرد: «بعضی از مراکز هم به منابع مالی زیادی وصل هستند که نسبت به آن دلسوز نیستند و به همین دلیل در این راه ریخت‌وپاش‌های بی‌مورد هم شده است. بالاخره با وجود این آفت‌ها در این مسیر کارهای خوبی انجام شده است و ان‌شاءالله ادامه هم خواهد داشت، اما مشکلات ما یکی و دوتا نیست و ابعاد قضیه بسیار گسترده‌تر از آن است که بتوان در یک یا دو دولت آن را به‌طور کلی حل کرد.»
مطالب پیشنهادی
