شفافیت خوب است اما برای همه دستگاه‌ها

معین رضیئی، روزنامه‌نگار: فریدون عباسی، نماینده مردم کازرون در مجلس و رئیس پیشین کمیسیون انرژی وجود زمینه‌های فرهنگی را از ملزومات مطرح شدن بحث شفافیت آرای نمایندگان می‌داند. او در گفت‌وگویی با روزنامه «فرهیختگان» به دلایل عدم تصویب طرح شفافیت در مجلس یازدهم پرداخته است که مشروح آن‌را در ادامه می‌خوانید.

چرا طرح شفافیت بعد از حدود یک‌سال از آغاز به‌کار مجلس یازدهم هنوز به تصویب نرسیده است؟

اگر شفافیت را قرار است برای نمایندگان مجلس بگذاریم، باید ببینیم ظرفیت شفافیت در جامعه به‌لحاظ فرهنگی وجود دارد که بیاییم حرفی را شفاف بزنیم و نزاعی ایجاد نشود. مثلاً نماینده‌ای در مجلس قبلی در موافقت با برجام صحبت کرده بود و در حوزه انتخابیه موردتعرض قرار گرفته بود، که البته بعضی نیز می‌گویند باید پرخاش بشود و حتی نماینده باید کتک هم بخورد که این استدلال درستی نیست. من نظرم این است که شفافیت خوب است، اما برای همه و اگر قانونی قرار است تصویب شود، صرفا نباید برای نمایندگان مجلس باشد، بلکه باید دولت و نهادهای دیگر را نیز شامل شود و صرفا بخش‌های امنیتی و اطلاعاتی استثنا قرار بگیرد. اگر طرح به‌طور کلی برای همه‌چیز اعم‌از اقتصاد، استخدام و... نوشته شد، قابل‌قبول است. اینکه صرفا فشار را روی نماینده بگذاریم که رعایت آن را شفاف کنید، درست نیست. اگر آرا شفاف شود معلوم نیست نماینده بتواند مجددا در حوزه انتخابیه کاندیدا شود.

از آنجاکه ما نظام حزبی در کشور نداریم، این موضوع تشدید نیز می‌شود، اما باتوجه به همه مضرات و عواید باید نسبت‌به طرح شفافیت آرا موضع‌گیری کنیم. به‌طور مثال در بعضی موارد نیز نبود شفافیت موجب ایجاد رانت شده و ممکن است برخی نمایندگان را به وکیل‌الدوله تبدیل کند. چقدر این استدلال را قبول دارید؟

تا زمانی که نمایندگان خودشان را مسئول تدارکات شهرستان‌شان بدانند وضع به همین منوال باقی خواهد ماند. نماینده باید قانونگذار و ناظر بر اجرای قانون باشد، اما آنچه در حوزه‌های انتخابیه از نماینده مطالبه می‌شود، عملا وظایف یک رئیس‌جمهور کوچک است. از آنجاکه طی سال‌های گذشته بخش‌های اجرایی نیز وظایف خودشان را به‌درستی انجام نداده‌اند، این مورد تشدید شده و مردم از نماینده توقع دارند تا امور اجرایی آنها را پیگیری کند. حجم مواردی که از نماینده مطالبه می‌شود گاهی به‌قدری زیاد است که او زمانی که با یک وزیر مواجه می‌شود، پیگیری این امور را اصل قرار می‌دهد. چگونه چنین نماینده‌ای که نیاز به ارتباط نزدیک با وزیر دارد، در مجلس می‌تواند به‌طور شفاف به وزیری رای اعتماد ندهد؟ چگونه می‌تواند وزیری را استیضاح کند؟

نماینده نباید برود در دستگاه اجرایی طلب تجهیزات و پول بکند که اگر اینچنین شد یعنی از شأن نمایندگی خود پایین آمده است.

اما این چگونه ممکن است، درحالی‌که مردم زمانی که می‌خواهند رای بدهند، پیگیری همین امور اجرایی را مبنای دادن رای به نماینده قرار می‌دهند. به‌نظر من باید قانون انتخابات در این مورد تغییر بکند و مردم متوجه شوند که دستگاه اجرایی مسئول حل مشکلات شهر است و باید به‌طور مثال از فرماندار به‌عنوان نماینده دولت یا از ادارات پیگیر امور اجرایی بشوند. آن‌وقت زمانی که نماینده در جایگاه قانونگذاری خود قرار می‌گیرد می‌تواند به‌طور شفاف نیز درمورد موارد مختلف رای بدهد. درحال حاضر نیز همین ایراد یا نبود قانون درست باعث شده تا شفافیت و منتشر کردن آرا نسبت‌به موارد مختلف سلیقه‌ای باشد، کمااینکه برخی نمایندگان نیز با انتشار تصویر مانیتورشان رای خود را شفاف می‌کنند.

ممکن است اگر شفافیت آرا وجود داشته باشد آرای افراد در تایید یا رد صلاحیت‌شان در انتخابات توسط شورای نگهبان نیز موثر واقع شود؟

نمی‌توانیم این را بگوییم که شورای نگهبان مبتنی بر آرا رد صلاحیت می‌کند؛ چراکه این شورا استدلالات خودش را دارد و آنها را نیز اعلام نمی‌کند. من‌هم که می‌گویم شفافیت باید برای همه باشد یکی از مصادیقش نیز همین بحث تایید یا رد صلاحیت‌ها است. اگر شفافیت وجود داشته باشد، دیگر این شبهه نیز ایجاد نمی‌شود که یکی را به‌خاطر دلایل سیاسی رد کرده‌اند و دیگری را به‌خاطر دلایل اخلاقی و... .