علی مزروعی، روزنامه‌نگار: شفافیت موضوعی است که شعار بسیاری از نمایندگان مجلس در تبلیغات انتخاباتی‌شان بود. اما اکنون با گذشت 15 ماه از آغاز به کار مجلس یازدهم هنوز طرح شفافیت آرا به تصویب نمایندگان نرسیده است. درمورد دلایل عدم‌تصویب این طرح گفت‌وگویی داشته‌ایم با علی بابایی‌کارنامی، نماینده مردم ساری و نایب‌رئیس اول کمیسیون اجتماعی مجلس که مشروح آن را در ادامه از نظر می‌گذرانید.

چرا طرح شفافیت طی 15 ماه گذشته به نتیجه نرسیده است؟ آیا اولویت نبوده و یا نمایندگان نسبت به آن منتقد بودند؟

من خودم به‌طور کلی نظر مثبتی به شفافیت به این معنا که الان مدنظر مردم و برخی نمایندگان مجلس است، ندارم و در فرآیند تبلیغات انتخاباتی نیز بحث شفافیت را مطرح نکردم.  به‌جای اینکه رأی نماینده در مجلس شفاف شود باید فرآیند‌های اقتصادی زندگی شخصی او شفاف شود. در رابطه با بحث شفافیت باید عملکرد دستگاه‌ها در اولویت قرار گیرد، به‌عنوان مثال دانشگاه‌ها باید فرآیند پذیرش اعضای هیات‌علمی خود را شفاف کنند.  با توجه به ساختار فرهنگی کشور ملاحظاتی وجود دارد. شفافیت در برخی موارد موجب تضییع حقوق بیت‌المال می‌شود، به‌عنوان مثال برخی افراد با فشار آوردن می‌خواهند در برخی ارگان‌ها استخدام شوند و نماینده نیز در حوزه انتخابیه نیاز به رأی دارد و درصورت شفافیت آرا نماینده ناچار می‌شود به چیزی رای بدهد که منجر به وارد شدن خسارات به کشور می‌شود.  دلیل اینکه در برخی کشور‌های دنیا فعالیت‌های نماینده شفاف است این است که نماینده ناچار نیست برای گرفتن رأی به کوچه و بازار و خانه مردم برود؛ چراکه ساختار احزاب وجود دارد و نماینده نهایتا خودش را به احزاب اثبات می‌کند و نیاز به رفتار‌های پوپولیستی ندارد.

با توجه به اینکه شفافیت در بسیاری از موارد می‌تواند از ایجاد رانت جلوگیری کند، آیا بازهم ارزش اجرا شدن ندارد؟

در بحث رأی اعتماد دادن به وزرای دولت سیزدهم، نمایندگان به‌عنوان موافق و مخالف صحبت کرده و عملا مواضع خود را به‌طور شفاف اعلام کردند.

فکر نمی‌کنید که شفافیت می‌تواند منجر به اطلاع‌رسانی فعالیت‌های خوب مجلس شده و از این جهت مردم را نسبت به عملکرد نمایندگان امیدوار کند؟

شفافیت به‌طور کلی بحث خوبی است و من نیز آن را قبول دارم، اما نیاز به زمان دارد تا ضعف‌هایش رفع شود و مجددا در مجلس طرح شود. مجلس یازدهم نیز تنها با همین مورد رأی اعتماد دادن‌ها ثابت کرد که با مجالس دوره‌های گذشته تفاوت دارد؛ چراکه کارآمدتر شده و حواشی کمتری دارد.  برای رسیدن به این ایده‌آل که مردم نقش مجلس را به‌درستی بشناسند نیز ابتدا باید کار فرهنگی کنیم و زیرساخت‌ها را فراهم کنیم تا احزاب در کشور رشد کنند و کار سیاسی ساماندهی شود.

ضعف‌های طرح شفافیت که به آن اشاره کردید شامل چه مواردی بود؟

طرح هنوز جزئیاتش مطرح نشده و آنچه رد شده است کلیات طرح بود. رد کلیات نیز به این دلیل بود که نمایندگان نسبت به طرح توجیه نشده بودند و طرح بدون اشراف کامل مجلس مستقیما به صحن آمده بود.

جدای از بحث طرح شفافیت آرا نظرتان درمورد شفافیت اتفاقات درون مجلس مثل نتایج تصمیمات هیات‌‌نظارت بر رفتار نمایندگان به‌ویژه در موضوع برخورد فیزیکی یکی از نمایندگان با سرباز راهور ناجا چیست؟

شخصیت حقوقی نماینده به اعتقاد من به‌لحاظ جایگاه در سطح سوم کشور قرار دارد و باید بتواند حرف بزند و نظر بدهد. نباید به هر بهانه‌ای به‌دنبال برخورد با نماینده باشیم، چون اگر این‌گونه باشد مجلس دیگر در رأس امور نیست.  هیات نمایندگان نیز قانون خودش را دارد که درصورت تخلف نماینده‌ از او دعوت می‌شود و اگر نیاز به تذکر بود به او تذکر داده می‌شود.

آیا این فرآیند رسیدگی به تخلفات نباید شفاف باشد تا افرادی که مطالبه دارند نیز در جریان قرار بگیرند؟

هر چیزی مسیر قانونی خودش را دارد، همان‌طور که یک شکایت عادی در دادگاه مطرح می‌شود، مسیر برخورد با رفتار اشتباه نمایندگان نیز هیات‌نظارت بر رفتار نمایندگان است و نیازی نیست در همه موارد پرونده هر فردی برای افراد دیگر نیز مشخص باشد. اگر هیات‌نظارت تشخیص به شفافیت رسیدگی به پرونده داد، این کار را می‌کند.