یگانه عرب، روزنامه‌نگار: روز ملی سینما(۲۱ شهریور)، همیشه مختص به اهالی شناخته‌شده و خاص این حوزه نیست، این روز حتی برای دانشجویانی است که به امید حضور در عرصه سینما، کسب آینده شغلی مناسب در این حوزه و عشق بی‌پایان‌شان به هنر هفتم پا به عرصه سینما گذاشته‌اند. دانشجویانی که علی‌رغم چالش‌ها و معضلات موجود که البته صرفا مختص به رشته سینما نیست، اما حداقل شاید کمی بیشتر از دیگر حوزه‌ها باشد، برای هدف‌شان می‌جنگند. البته مشکلات رشته سینما مختص به دانشگاه‌ خاصی نبوده و نیست؛ بلکه این جریان در نگاه کلی در نظام آموزشی دانشگاه‌های کشور وجود دارد.

یکی از اساسی‌ترین چالش‌های دانشجویان هنر به‌ویژه سینما در دانشگاه‌ها، کیفیت پایین آموزش در دانشگاه‌ها به نسبت موسسات آموزشی و عدم ارتباط بدنه هنری(سینما)، با همان جهان بیرون یا دانشگاه است و این جریان حتی در تضمین و امنیت شغلی دانشجویان این رشته تاثیر بسزایی دارد و آنها را از کسب فرصت‌های شغلی مناسب محروم می‌کند. چالش‌های دانشجویان سینما در دو سال حاکمیت ویروس کرونا چند برابر شده‌است، تصور کنید دانشجویی که اکثر دروس دانشگاهی‌اش عملی است و نیاز به برپایی کارگاه، ارتباط حضوری با عوامل، جلسات پرسش و پاسخ و... دارد، همه ارتباطات خود را در قالب نرم‌افزار اسکای‌روم و سایر نرم‌افزارهای مشابه دانشگاهی محدود کرده است که این کار، موجب نقص در آموزش سینما به سینماگران آینده خواهد شد و خلأیی نه‌چندان کوچک را در شکل‌گیری تجربیات آنها ایجاد خواهد کرد؛ البته که به گفته مسئولان امر، تمام تلاش استادان و دست‌اندرکاران دانشگاهی بر آن است که این آسیب را به حداقل برسانند، اما دانشجویان همچنان بر این جریان تاکید دارند که عدم برگزاری کلاس‌های عملی و حضوری، آینده شغلی این دانشجویان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، درصورتی‌که می‌شد با رعایت برخی پروتکل‌ها و برنامه‌ریزی‌های دقیق، کلاس‌های عملی نیز برپا شود.

البته دانشگاه‌ها نیز در تلاش هستند تا با ارائه تجهیزات مناسب، برگزاری کلاس‌های تئوری با حضور استادان برجسته، برگزاری آنلاین جلسات پرسش و پاسخ و رفع ایرادات کارهای عملی و... در حد توان‌شان برخی از این کاستی‌ها را رفع کنند، اما این جریان باز هم از تاثیر ارتباطات حضوری و تعاملات میان دانشجو با همکلاسی و استاد کم نمی‌کند. برای ایجاد ارتباط اصولی میان دانشگاه با بدنه سینما، برگزاری کارگاه‌های عملی برای دانشجویان سینما، حمایت دانشگاه‌ها از دانشجویان این رشته پس از اتمام تحصیلات، لزوم توجه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای تغییر سرفصل دروس رشته سینما، بهبود کیفیت آموزش مجازی و... با غلامرضا معدنی‌پور، استاد دانشگاه و نویسنده؛ رامتین شهبازی، مدیرگروه رشته سینما دانشگاه سوره؛ محمدعلی صفورا، مدیرگروه رشته سینما دانشگاه تربیت مدرس؛ ملیکا قنبری، دانشجو ارشد رشته سینما دانشگاه تربیت مدرس و... صحبت کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

بررسی پژوهش‌های انجام‌شده در رشته سینما

با بررسی پژوهش‌های آماری انجام‌شده در حوزه سینما از سال‌۱۳۴۶ تا سال ۱۳۹۹ می‌توان گفت که در تمام این سال‌ها مجموع ۳۲۷ اثر پژوهشی تولید شده که به تفکیک سال‌ها به شرح زیر است: «در سال‌های نخست ۱۳۴۶ تا ۱۳۶۴ روند تولید پژوهش در این حوزه یک اثر ثبت شده است؛ اما پس از آن تا سال ۱۳۷۶ پژوهشی در این حوزه شکل نگرفت. روند تولید آثار پژوهشی از سال‌های ۱۳۷۶ تا سال ۱۳۸۴ روند نزولی و صعودی بسیاری را پشت سر گذاشت و در یک حالت ثبات روبه بالا یا روبه پایین نبود. پس از سال ۸۴ ما شاهد روند چشمگیر افرایش تولید مقالات پژوهشی در حوزه سینما بودیم و این روند صعودی تا سال ۱۳۹۰ و به تولید ۱۹ اثر پژوهشی در سال رسید؛ اما در دو سال ۹۱ و ۹۲ دوباره تولید مقالات علمی و پژوهشی کاهش پیدا کرده و به ۱۵ اثر رسید. سال‌های ۹۳ و ۹۴ نیز سال‌های پررونقی برای تولید محتوا پژوهشی سینمایی بودند؛ اما این تولید محتوا در سال ۹۵ به نسبت سال‌های پیش از آن رشد بسیار بالا و صعودی در جدول کسب کرد و به تولید ۳۷ اثر رسید. این روند در سال ۹۶ و ۹۷ کمی حالت پستی و بلندی پیدا کرد و درنهایت در سال ۹۸ به بالاترین میزان تولید مقالات پژوهشی سینمایی یعنی تولید ۳۹ اثر رسید و پس از آن نیز در سال ۹۹ و پس از اپیدمی کرونا روند نزولی چشمگیری پیدا کرد و در این سال صرفا ۲۳ اثر پژوهشی تولید شد.»  با بررسی جزئی‌تر آثار پژوهشی، باید گفت که از میان این تعداد، ۳۱۰ اثر برای مقطع کارشناسی‌ارشد و ۱۷ اثر برای مقطع دکتری تخصصی است. تفکیک این آثار به شرح دانشگاه‌های فعال در تولید پژوهش‌های سینمایی نیز به این صورت است: «دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران، ۳۵ اثر؛ دانشکده هنر و معماری تربیت مدرس، ۲۰ اثر؛ دانشگاه هنر تربیت مدرس، ۱۱ اثر؛ دانشگاه سوره، ۹ اثر؛ دانشگاه هنر تهران، ۷ اثر و دانشگاه شهید بهشتی، ۶ اثر. با بررسی رشته‌های تولیدکننده این آثار پژوهشی نیز باید گفت که سهم رشته هنرهای نمایشی، ۶۹ اثر؛ معماری، ۴۴ اثر؛ علوم انسانی، ۴۳ اثر؛ هنر، ۳۳ اثر؛ هنرهای تجسمی، ۲۲ اثر و رشته پژوهش در هنر ۲۱ اثر است.» با بیان این آمار انتظار می‌رود که شرایط تولید آثار پژوهشی دانشجویان درخصوص صنعت سینما در سال ۱۴۰۰ افزایش پیدا کند و از این حالت رکود خارج شود و جبران کاستی‌های تولید اثر پژوهشی حداقل در سال گذشته شود. در این راستا نهاد دانشگاه باید دانشجویان را برای تولید آثار پژوهشی جامع و موفق همراهی و حمایت کند.

در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید: