مذاکره نتیجه‌محور

سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران شامگاه شنبه در نخستین گفت‌وگوی زنده تلویزیونی‌اش با مردم، به دور از پرداختن به حاشیه‌ها، یک‌بار دیگر تلاش کرد تا به‌گونه‌ای سخن نگوید که منجر به نگرانی مردم شود. او در این گفت‌وگوی 39 دقیقه‌ای از توضیحات اضافی خودداری کرد تا مدت این برنامه، حداقل 20 دقیقه کمتر از نخستین گفت‌وگوی تلویزیونی رئیس‌جمهور سابق در شهریورماه سال 92 باشد. او درباره اقدامات دولتش برای مقابله و مهار کرونا گفت که «وزارت بهداشت و امور خارجه» را بسیج کرده تا واکسن موردنیاز را به‌سرعت تامین کنند. رئیسی با اشاره به نیاز کشور به 100 میلیون دز واکسن و عدم‌کفایت تولید داخل در این باره، از قطعی بودن «واردات ۴۰ میلیون دز واکسن تا پایان شهریورماه» خبر داد. او از پروژه ساخت سالانه یک‌میلیون مسکن در کشور که یکی از وعده‌های انتخاباتی‌اش بود نیز دفاع کرد و این را گفت که بخشی از این مسکن را دولت می‌سازد؛ بخشی با تسهیلات دولت در مناطق فرسوده ساخته می‌شود و بخشی را نیز انبوه‌سازان خواهند ساخت. رئیس‌جمهور درباره مبارزه با فساد نیز گفت این موضوع یکی از قول‌هایش بوده و از «روز اول» به همه همکاران دولت گفته که «منافذ فساد و بسترهای فسادزا را شناسایی کنند.» رئیسی همچنین از آسیب به «اعتماد مردم» نیز سخن گفت و راه بازسازی آن را «صادق‌الوعد» بودن دولت و عمل به «وعده‌ها» خواند. یکی از وعده‌های رئیسی پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری، اعلام وضعیتی بود که او دولت را تحویل گرفته است. هرچند «دولت‌ها وقتی شروع می‌کنند اول می‌گویند ما چه تحویل گرفتیم»، اما رئیسی چنین نمی‌کند: «وقتی که دولت را تحویل گرفتم و چند روز قبل که شروع به کار کردم عدد و رقم‌ها در دستم بود، اما گفتن این اعداد و ارقام مردم را نگران می‌کرد، به هیچ ‌عنوان بنای اینگونه سخن گفتن ندارم.» او از مردم و نخبگان خواسته تا به «عدد و رقم و شاخص‌هایی که امروز هست توجه کنند.» با این حال رئیسی گوشه‌ای از این وضعیت را تشریح کرد و تلویحا گفت که در زمینه کالاهای اساسی، کشور با مشکل مواجه بوده است، اما به‌دلیل اینکه دولت نمی‌خواسته اول‌کار مردم را «نگران» کند، آن را اعلام نکرده، اما امروز این «نگرانی کاملا مرتفع شده است.» رئیس‌جمهور با این حال و با علم به وضعیت کشور از «روزنه‌های بسیار امیدوارکننده‌ای» گفت که منجر به افزایش «ثبات اقتصادی در بازار» و «پایان دادن به وضعیت رکود» و  «کاهش تورم» خواهد شد. رئیسی خطاب به «سرمایه‌گذاران و کارآفرینان، در سراسر کشور و به همه ایرانیان خارج کشور» گفت: «ایران امن و قابل پیش‌بینی برای رشد اقتصادی است و در جای‌جای آن می‌شود سرمایه‌گذاری تضمین شده داشت.» او «سواحل مکران» را یکی از زمینه‌ها برای «سرمایه‌گذاری‌های کلان» دانست. رئیسی در این گفت‌وگو تلویحا به تصمیمات پنهانی دولت سابق کنایه زد و گفت: «در تصمیمات اقتصادی مردم را در جریان تصمیم‌گیری‌ها قرار می‌دهیم؛ یعنی غیابی تصمیم نخواهیم گرفت که مردم صبح بلند شوند، ببینند یک تصمیم گرفته شده و اصلا مطلع نیستند.»

یکی از مهم‌ترین موضوعات در گفت‌وگوی تلویزیونی رئیس‌جمهور، موضوع مذاکرات هسته‌ای است.

در روزهای گذشته برخی منابع آگاه از پیام‌های محرمانه دولت آمریکا به ایران درباره از سرگیری مذاکرات از نقطه‌ای که متوقف شده بود، خبر داده‌اند. مشخص نیست که ایران به این پیام‌ها پاسخ داده یا خیر، اما روز جمعه رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، در گفت‌وگویی با تلویزیون بلومبرگ، گفت که تا به‌ حال چیزی درخصوص اینکه سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران آماده متعهد شدن به دور هفتم مذاکرات وین بوده را دریافت نکرده است. او گفته است آمریکا نمی‌تواند هنگامی که ایران درحال پیشرفت هسته‌ای است «تا ابد منتظر» بماند. رئیس‌جمهور بدون اشاره به آنچه مقامات آمریکایی می‌گویند، تاکید کرد که «مذاکره و گفت‌وگو همیشه به‌عنوان یکی از ابزارهای دیپلماسی مطرح بوده و باز هم مطرح است» و دولت «ابایی از گفت‌وگو و مذاکره» نخواهد داشت. رئیسی با طرح این پرسش که آیا «آنچه غربی‌ها و آمریکایی‌ها دنبال آن هستند، یعنی اینکه گفت‌وگو همراه با فشار باشد به معنای گفت‌وگو است؟» او تاکید کرد: «تهدیدها و فشارها و تحریم‌های ظالمانه‌ای که نسبت به ملت ایران روا می‌دارند، متناسب با بحث گفت‌وگو نیست.» رئیس‌جمهور از امتحان این مدل گفت‌وگو با فشار در دوره‌های قبل گفت و تصریح کرد: «آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها بارها آن را تجربه کردند که گفت‌وگوها همراه با فشار جواب نمی‌دهد.» رئیسی گفت که دولتش در گفت‌وگوها به‌دنبال «رفع تحریم‌های ظالمانه» است و «محور گفت‌وگوها تامین منافع ملت بزرگ ایران خواهد بود. از منافع ملت بزرگ ایران یک قدم عقب‌نشینی» نخواهد کرد. او گفت: «موضوع گفت‌وگو در دستورکار است و دنبال خواهد شد، منتها نه گفت‌وگو برای گفت‌وگو، نه مذاکره برای مذاکره، بلکه مذاکره نتیجه‌محور خواهد بود. مذاکره باید نتیجه داشته باشد، یعنی دنبال آن این باشد که تحریم‌ها برای ملت ایران رفع شود و ملت بزرگ ما ان‌شاءالله با رفع تحریم‌ها زندگی‌شان بهتر از پیش رونق بگیرد.» این اظهارات رئیسی را باید در تداوم اظهارات پیشین رئیس‌جمهور در دوماه گذشته دانست. رئیسی در نخستین نشست خبری خود به‌عنوان رئیس‌جمهور منتخب بر داشتن تعامل سازنده با جهان تاکید کرد و گفت «شرایط اقتصادی را به مذاکره فرسایشی گره نمی‌زند» و در عین حال، حاضر به حضور در هر مذاکره‌ای است که «منافع ملی ایران را تامین کند.» او در مراسم تنفیذ نیز بر این مساله تاکید کرد و گفت که دولت «حتما به‌دنبال رفع تحریم‌های ظالمانه» خواهد بود، ولی حتما سفره مردم را «شرطی» نخواهد کرد و «به اراده بیگانگان گره» نخواهد زد. مجموع این اظهارات نشان می‌دهد که دولت رئیسی بنا نیست در دام مذاکرات بی‌سرانجام بیفتد. حال باید دید چگونه دولت می‌خواهد آهنگ مذاکرات را تغییر دهد.

در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید: