زهرا رمضانی، روزنامهنگار: دانشجویان دکتری بهعنوان یکی از ارکان مهم در انجام مقالات اما رغبت کافی برای گرفتن پارساهای تقاضامحور ندارند. مسالهای که باعث میشود عموم آنها بهسمت نگارش مقالات حرکت کنند که صرفا تضمینکننده فارغالتحصیلی آنها باشد. مجتبی شفیعی، دانشجوی دکتری دانشگاه شهیدبهشتی با تایید این مساله، گفت: «صنعت ما از دنیا عقب است و عملا نمیتوانیم تز دکتری تقاضامحور داشته باشیم؛ چراکه اگر تقاضایی هم باشد برای علم 30سال پیش است و اگر هم دانشجویی بخواهد روی آن کار کند، با توجه به اینکه آینده کار مبهمی خواهد داشت، ترجیح میدهد این کار را انجام ندهد. در اصل ما نمیتوانیم بهراحتی در بخش صنعتی تقاضامحور باشیم مگر در صنعت دفاعیمان که این اتفاق هم میافتد و با توجه به اینکه دانشگاههای نظامی در کشور داریم عملا این پروژهها در این دانشگاهها دنبال شده و مراکز نظامی علاقهای ندارند که این پروژهها در دیگر دانشگاهها دنبال شود.»
لزوم حل مساله مالکیت معنوی و مادی پایاننامهها
او ادامه داد: «مسالهای که باید در وهله اول اصلاح شود بحث مالکیت معنوی و مادی پایاننامههاست، درحالیکه امروز این حق تنها در اختیار دانشگاه است و عموم دانشگاهها هم این مالکیت را در اختیار استادان و آزمایشگاهها قرار دادهاند، اتفاقی که میافتد این است که دانشجو در آن سهمی ندارد قطعا در چنین شرایطی دانشجو انگیزهای برای انجام کارها ندارند؛ چراکه دانشجو میداند هرچه تلاش کند هیچگونه حقی در آن پروژه ندارد و تمام عایدی از آن طرح در اختیار دانشگاه قرار میگیرد و باید از لحاظ قانون این مانع برداشته شود.»
او با تاکید بر اینکه در اصل هیچگونه پروژهای برای انجام دادن وجود ندارد، اظهار داشت: «صنعت ما با علم روز دنیا فاصله بسیار زیادی دارد و همین مهم باعث میشود پروژههایی که در دانشگاه تعریف میشود در حد دکتری نباشند، مشکل دیگر ما این است که در رشتههای مهندسی و علوم پایه این انتظار وجود دارد که دانشگاهها مقالهمحور باشند تا نتیجهمحور، همین مساله هم باعث میشود دانشجو بهدنبال ارائه مقالهای برود که تقاضامحور نیست.»
سنجش کار استادان در پروژههای تقاضامحور نظام ارزیابی دقیقی ندارد
دانشجوی دکتری دانشگاه شهیدبهشتی افزود: «پروژههایی که در دانشگاهها وجود دارد هم چندان برای به نتیجه رسیدن آن، تلاشی صورت نمیگیرد. به معنی دقیق نظام ارزیابی برای استادان وجود ندارد که اگر استادی کار را نیمه رها کند، اعتبارش بهاصطلاح ستارهدار شود و درمقابل هم اگر استادی کار را بهطور کامل انجام داد، از امتیاز برخوردار باشد و همین مقوله باعث میشود بعضا پروژهها نیمه رها شده و از اعتبار دانشگاه در میان صنعت بکاهد.»
شفیعی افزود: «همچنین یکی از دغدغههای دانشگاه حفظ جایگاه علمیشان در دنیاست که این هم با انجام کارهای نوین علمی انجام میشود، نه انجام پروژههای مرتبط با صنعتی که متعلق به 30سال پیش است. بااینحال اگر در علوم انسانی بهسمت تقاضامحور حرکت کردهایم به این دلیل است که مقالات این گروه مختص کشور خودمان است. یعنی دروسی که دانشجو در رشتههای مرتبط با این گروه میخواند عملا در خارج از کشور کاربرد ندارند. حتی زمانی که نمایههایی را که در ژورنالهای معتبر علوم انسانی وجود دارد، بررسی میکنیم، میبینیم تقریبا از کشور ما تعداد بسیار اندکی وجود دارد اما در دیگر رشتهها چون موضوع اینترنشنال است، مساله متفاوت میشود.»