چالش‌های ملی نیازمند نخبگان ملیرضا صادقی، روزنامه‌نگار: دی‌ماه سال 94، چندهفته مانده به برگزاری انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، رهبر انقلاب در بیانات خود در دیدار با مسئولان برگزاری انتخابات، توصیه‌ای خطاب به ملت داشتند که تاریخی و به یک نقطه‌عطف تبدیل شد.
ایشان در تاکید بر حضور حداکثری در انتخابات، به‌عنوان مجرای اصلی اثرگذاری و مشارکت «جمهور» در اداره کشور فرمودند: «ممکن است افرادی نسبت‌به نظام مساله داشته باشند، اما این افراد قاعدتا نسبت‌به امنیت، پیشرفت و عزت کشور مساله‌ای ندارند و بر همین اساس اگر خواهان استمرار امنیت ملی، افزایش عزت ملی و تضمین پیشرفت و حرکت روبه‌رشد کشور هستند، باید در انتخابات شرکت کنند.»
و کمی جلوتر در تاکیدی خاص‌تر افزودند: «ممکن است کسی از بنده خوشش نیاید، اما اگر ایران را دوست دارد، باید به پای صندوق رأی بیاید.» در نخستین دیدار رهبر انقلاب با کابینه دولت سیزدهم(6 شهریور)، در بین همه سرفصل‌ها و اولویت‌های مطرح‌شده توسط ایشان، توصیه‌ای خطاب به دولت بیان شد که یادآور بیانات تاریخی سال 94 بود. رهبری گفتند: «یک نقطه مهم در باب تحول، استفاده از خِرد جمعی است و تکیه بر عقلانیت که استفاده بشود. از نخبگان خارج از دولت استفاده کنید؛ هرجایی که می‌توان ازنظر یک نخبه‌ای [استفاده کرد] -بحث جناح‌های سیاسی و امثال اینها را به‌کل در این قضیه کنار بگذارید- ازنظر نخبه‌ها هرچه می‌توانید استفاده کنید و نگاه نکنید به اینکه حالا او وابسته به یک جناحی است که شما قبول دارید یا ندارید؛ حالا در داخل دولت که از اینها قهرا استفاده می‌شود؛ استفاده از نظر نخبگان.» واقع مطلب این است که کشور با مجموعه‌ای از چالش‌های ملی مواجه است که بخش بزرگی از آن البته میراث ضعف‌ها، نقایص و بی‌تدبیری‌های چند سال اخیر است. برای حل این چالش‌های ملی، ظرفیت ملی باید پای کار بیاید. بی‌تردید، تجسم و تجلی اصلی ظرفیت ملی در منابع انسانی و نیروی فکری نخبگان کشور در حوزه‌های مختلف است. بدیهی است که برای رفع چالش‌های بزرگ گریبانگیر کشور، در وهله نخست محتاج بازسازی و بازآرایی «نرم‌افزار» مدیریت کشور هستیم و اگر نیروی فکر نخبگان، شاکله و شالوده نرم‌افزار مدیریتی کشور قرار گیرد، گام بزرگی در مواجهه اصولی با مشکلات و معضلات کشور برداشته خواهد شد.
البته شکی نیست که استفاده از ظرفیت نخبگان، فارغ از تفاوت‌های سلیقه‌ای، در منظر رهبر معظم انقلاب فارغ از متر و معیار نیست و هر نخبه‌ای، با هر جها‌ن‌بینی و تفکری و از آن مهم‌تر هر سابقه‌ای، نمی‌تواند خوراک فکری سالم برای نرم‌افزار مدیریتی کشور فراهم کند و چه‌بسا اثر معکوس هم برجای بگذارد. رهبر انقلاب در همان بیانات معروف دی‌ماه 94 هم تخصیصی به توصیه خود زدند و بعد از دعوت از کسانی که با نظام و با خود ایشان هم مشکل دارند برای رای دادن در انتخابات تاکید کردند: «این سخن به‌معنای آن نیست که بخواهند کسانی را که نظام را قبول ندارند به مجلس بفرستند.»
قطعا صلاحیت‌هایی کلی و مبنایی هستند که با رجوع به آن، می‌توان اختلافات سیاسی و مسائل حزبی و جناحی را کنار گذاشت و باب اتاق فکر دولت را به روی نخبگان و چهره‌های متخصص و توانمند فکری از طیف‌های مختلف سیاسی گشود. برای نمونه لحاظ کردن میهن‌دوستی، پاکدستی و نداشتن سابقه خیانت به منافع ملی، سه شاخصی است که هم عرصه را برای مشارکت و همفکری نخبگان، از سلایق و خطوط فکری و سیاسی مختلف، در امور اداره کشور باز می‌کند و هم امکان ورود تفکرات «انحرافی» و باز شدن معبرهای «نفوذ» را در اتاق فکر دولت و نرم‌افزار مدیریتی کشور به حداقل می‌رساند.
چرخش نخبگانی و جوان‌سازی دستگاه ادراکی کشور، نیاز و ضرورت عاجلی است که در چندسال اخیر، بارها مورد تاکید رهبر انقلاب قرار گرفته است. حتی طرح مساله «دولت جوان حزب‌اللهی»، فارغ از تفاسیر بعضا سطحی که گروه‌هایی از این بیان مهم داشتند، در بطن و عمق خود متوجه دو امر فوق‌الذکر بود. تمرکز دشمنان ملت ایران بر مساله‌سازی پیاپی و فرسوده کردن ظرفیت و توان کشور، ایجاب می‌کند که نوعی سازوکار «دروازه‌بانی» مسائل و معضلات در سه رده کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت ایجاد شود. به مصداق آن شعر معروف که «سر چشمه شاید گرفتن به بیل»، بسیاری از مسائل و حتی بحران‌های کشور را می‌توان با بصیرت و ادراک و آینده‌پژوهی، در افق‌های زمانی مختلف رصد کرد و زمانی که هنوز ظرفیت یک مساله حاد را پیدا نکرده، به رفع آن همت گماشت. منتها تشخیص و به‌اصطلاح اهل‌فضل «احصاء» مسائل کوچک امروز که ظرفیت تبدیل به بحران در آینده را دارند، نیازمند تخصص، بینش کارشناسی، وجدان کاری و البته تعهد ملی است.
حال، طبق توصیه رهبر معظم انقلاب به کابینه سیزدهم، که با تصریحی قابل‌تامل خواهان «عملی» کردن این توصیه‌ها از دولت نیز شدند، شاید لازم باشد نوعی «جرگه» یا مجمع کارشناسی، از نخبگان کشور در حوزه‌های مختلف و با سلایق سیاسی مختلف، ایجاد شود و شخص رئیس دولت، در روندی مستمر و پایدار جلسات استماع سخنان اعضای این مجمع را در دستورکار قرار دهد. لازم به تاکید نیست که باید در شکل دادن به این مجمع، شاخص‌هایی چون میهن‌دوستی، پاکدستی و نداشتن سابقه خیانت به منافع ملی لحاظ شود و آن‌‌‌گاه شرایطی فراهم شود که کارشناسان و متخصصان در فضایی آزاد و بدون لکنت زبان، مسائل و مشکلات کنونی و آتی کشور را با بالاترین مقام اجرایی در میان بگذارند. بدیهی است که صرف برگزاری جلسات با چنین مجمعی از فضلا، هدف نیست و تبدیل خروجی این جلسات به متن‌های چکیده و منقح مدیریتی برای قرار گرفتن در گردش کار دستگاه‌های اجرایی، امری مهم و اساسی‌تر است.
مطالب پیشنهادی
