عملیات عراق

 از روزی که آمریکا به بهانه حملات 11سپتامبر به افغانستان حمله کرد 20سال و از روزی که به بهانه وجود سلاح‌های کشتارجمعی به عراق حمله کرد، 17سال می‌گذرد. امروز سه‌شنبه نیروهای آمریکایی به‌طور کامل افغانستان را ترک می‌کنند اما چرا با وجود مصوبه دوسال گذشته پارلمان عراق پیرامون خروج نظامیان آمریکایی از این کشور، حضور غیرقانونی نظامیان آمریکایی در عراق همچنان ادامه دارد؟

جدا از پتانسیل‌های بالفعل کشور عراق ازجمله وجود منابع نفتی و مزیت‌های آمریکا و متحدانش در غرب آسیا، واشنگتن برخلاف افغانستان که جامعه مبتنی‌بر قومیت بود، در عراق با وجود یک‌بار اخراج نظامیانش، توانست در عرصه دیپلماسی فرهنگی و قدرت نرم با استفاده از نهادهای جامعه مدنی، بسیار موفق عمل کند.

غرب و در راس آن آمریکا برای توسعه قدرت نرم و نفوذش در عراق راهکارهای متنوعی را در دستور کار خود قرار داده‌اند. تازه‌ترین تلاش برای باز کردن جای پا در عراق، به سفر اخیر امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه به عراق مربوط است. مکرون که برای حضور در نشست بغداد به عراق سفر کرده بود، با رهبران سیاسی و مذهبی بلندپایه عراقی نیز دیدار داشت و حتی به حرم مطهر امامان هفتم و نهم شیعیان‌(ع) نیز سری زد تا این گزاره را تقویت کند که فرانسه درصدد بازگشت به غرب آسیا است.

در کنار رفتاری که مکرون در عراق داشت، کشورهای غربی به رهبری آمریکا در دو دهه گذشته متمرکز بر تأسیس و تقویت سازمان‌های مردم‌نهاد (NGO)  به‌عنوان یکی از نخستین راهبردهای خود برای تقویت نفوذ در عراق بوده‌اند. در این خصوص آمریکا از ظرفیت دو موسسه آمریکایی موقوفه ملی برای دموکراسی (NED) و آژانس توسعه جهانی ایالات متحده (USAID) بهره برده است. اگرچه این دو موسسه در نهادهای به‌اصطلاح غیردولتی آمریکا هستند اما تحت فرماندهی شورای عالی امنیت ملی آمریکا و نهادهای بالادستی واشنگتن قرار دارند. این موسسات وظیفه دارند با اعطای کمک‌های خارجی به سازمان‌های مردم‌نهاد به «پیشبرد منافع سیاست خارجی آمریکا در گسترش دموکراسی و بازار آزاد» در کشورهای درحال توسعه کمک کنند. درباره حمایت‌های مالی این دو موسسه ازNGO های عراقی همین بس که براساس گزارش مالی‌ NED در سال ۲۰۱۵، این موسسه موفق شده هزار و 950 شبکه مردم‌نهاد در عراق ایجاد کند. براساس این گزارش یکی از این شبکه‌ها به‌تنهایی حدود ۱۹۰میلیون دلار از موسسه موقوفه ملی برای دموکراسی پول دریافت کرده است. این موسسه در گزارش مالی سال ۲۰۱۴ نیز اعلام کرده بود بیش از ۵میلیون دلار و در سال ۲۰۱۵ بیش از ۶میلیون دلار به موسسات مردم‌نهاد در عراق کمک کرده است! آژانس توسعه جهانی ایالات متحده (USAID) نیز به موازات اشغال عراق، فعالیت‌های گسترده‌اش را به‌منظور اثرگذاری بر جامعه عراق در زمینه‌های فکری، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی آغاز کرد. فعالیت‌های این آژانس در سال 2016 نشان می‌دهد آژانس به مناطق دورافتاده و حاشیه‌ای عراق بی‌توجه بوده و تمرکز خود را بر سه استان تقریبا توسعه‌یافته اربیل، بغداد و بصره قرار داده است. علاوه‌بر این، بیشترین تمرکز آژانس بر آموزش و تقویت حوزه سیاسی و تربیت کادر اجرایی و مدیریتی بین مسئولان عراقی بوده و توجه کمتری به مقوله‌های عام همچون بهداشت و درمان شده است.

کشورهای غربی و به‌ویژه آمریکا برای نفوذ در کشورهای هدف، از ابزارهای متنوعی استفاده می‌کنند که یکی از آنها سازمان‌های مردم‌نهاد است. درکنار این سازمان‌ها، غربی‌ها برای ترویج سبک زندگی و توسعه قدرت‌شان در یک کشور، از مراکز آموزشی و رسانه نیز بهره می‌برند.

دانشگاه‌های آمریکایی

تماس‌های فرهنگی بدون‌شک تاثیر زیادی در مبارزه با احساسات منفی درباره یک کشور دارد. مبادلات علمی و دانشگاهی (استاد و دانشجو)، برپایی تئاترها و کنسرت‌ها، نمایشگاه‌های مختلف، برگزاری مسابقات مختلف بین‌المللی و ورزشی، تبادل ورزشکار و... ازجمله موارد اثرگذار در قدرت نرم به‌شمار می‌روند. توجه به زمینه‌های بین‌المللی از طریق تاسیس مراکز دانشگاهی در دنیا امری رایج است و بسیاری از کشورها از این طریق، حضور خود را در مناطق مختلف جهان طرح‌ریزی می‌کنند و براساس اعتقادات و ارزش‌های خود به فعالیت می‌پردازند. بر همین اساس نیز در سال 2006 به موازات اینکه آمریکایی‌ها یک دانشگاه غیرانتفاعی در کابل افتتاح کردند، در عراق نیز چنین برنامه‌ای را در دستورکار خود قرار دادند. اگرچه در افغانستان این دانشگاه بارها ازسوی طالبان مورد حمله قرار گرفت اما در عراق وضعیت به‌مراتب بهتر بود و روند توسعه دانشگاه‌های آمریکایی ادامه پیدا کرد. تا امروز ایالات متحده آمریکا اقدام به راه‌اندازی 3مرکز آموزش‌ عالی دانشگاهی در کشور عراق با هدف آموزش علوم لیبرال و زبان انگلیسی با معیار‌های نظام آموزشی آمریکایی کرده است. اولین دانشگاه آمریکایی سال ۲۰۰۶ در سلیمانیه کردستان با مدل‌برداری از دانشگاه‌های خصوصی آمریکایی در بیروت و قاهره، به‌عنوان اولین نمونه و مدل موفق جهت شناسایی نخبگان و آموزش جوانان عراقی با پیشینه‌های اقتصادی، قومی و مذهبی مختلف جهت فراگیری علوم لیبرال با آموزش به سبک آمریکایی تحت‌عنوان یک سازمان غیرانتفاعی و خصوصی برای عموم بنیان گذاشته شد. هدف از راه‌اندازی این دانشگاه آماده‌سازی دانشجویان و نخبگان کشور برای به‌کارگیری در مشاغل دولتی (رهبری)، برقراری ارتباط بین اجتماعات (آمریکا-عراق)‌ و جهت‌دهی راهبردی به منطقه عنوان شده بود. برهم صالح، رئیس‌جمهور فعلی عراق، هدف از ساخت این دانشگاه را تسریع در تغییرات نظام آموزشی عراق عنوان کرده است.

در ژانویه ۲۰۲۱ میلادی نیز‌ اولین دانشگاه آمریکایی در شهر بغداد به‌عنوان یک مرکز آموزش عالی غیرانتفاعی افتتاح شد. این دانشگاه اولین دانشگاه آمریکایی در دولت فدرال عراق بود. مراسم افتتاحیه این دانشگاه نیز با حضور و سخنرانی مصطفی‌الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در ماه فوریه صورت گرفت.

در سایت دانشگاه، دلیل شکست اکثر دانشگاه‌های به‌اصطلاح آمریکایی را در چهار زمینه اساسی «پایبندی به سنت هنرهای لیبرال، زندگی دانشجویی، حاکمیت موسسه و استانداردهای تدریس تقسیم‌بندی می‌کند. از این 4 زمینه، دو مورد ابتدایی درواقع ترویج همان فرهنگ و اخلاق آمریکایی است. به‌عبارت دیگر، مدیران دانشگاه به دانشجویان عراقی به‌صورت غیرمستقیم این گزاره را تلقین می‌کنند که بدون پایبندی به سنت‌های لیبرال و زندگی به سبک غربی، دانشگاه آنها به‌معنای واقعی آمریکایی نیست.

نکته مهم درباره دانشگاه آمریکایی بغداد دریافت اعتبار به‌عنوان یک دانشگاه خصوصی و غیرانتفاعی از وزارت آموزش ‌عالی و تحقیقات علمی عراق است. این دانشگاه همچنین از کمیسیون آموزش عالی انگلستان نو در آمریکا موفق به دریافت اعتبار شده است. (مورد تایید وزارت آموزش‌وپرورش آمریکا)

دانشگاه‌های آمریکایی در عراق و افغانستان به‌عنوان عضوی از اتحادیه دانشگاه‌ها و کالج‌های بین‌المللی ایالات متحده بنیان‌گذاری شده‌اند که در شهرها و کشورهایی اعم از ارمنستان، بلغارستان، شرجه، سوئیس، فرانسه، ایتالیا، مقدونیه، قاهره، لبنان و... راه‌اندازی شده و به توسعه مراکز پژوهشی و دانشگاهی آمریکایی منجر شده‌اند.

آژانس‌های خبری

استفاده از قدرت رسانه، تلاشی استراتژیک برای رقابت موثرتر، ازطریق قلمرو کم‌هزینه و در دسترس فرهنگ است. ایالات‌‌متحده با بهره‌گیری از شبکه‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی، برای شکل دادن به گفتمان سیاسی در عراق و افغانستان تلاش می‌کند. ایالات‌متحده مایل نبوده است که دیگران را تنها ازطریق جذب متقاعد کند، بلکه همچنین سعی کرده است ازطریق دست‌کاری و حتی اطلاعات نادرست بر جمعیت و دولت‌ها تاثیر بگذارد. یکی از اصلی‌ترین ابزارهایی که متخصصان دیپلماسی عمومی برای تقویت قدرت‌نرم آمریکا در خارج از کشور استفاده می‌کنند، ارسال نمونه‌هایی از فرهنگ، قدرت و پیشرفت آمریکایی، در فیلم، موسیقی، نمایش و ادبیات، کتابخانه‌های خارج از کشور با کتاب‌ها و نشریات آمریکایی است. در نیمه‌دوم قرن بیستم، این قسمت عمده‌ای از برنامه دیپلماسی عمومی دولت ایالات‌متحده بود. آژانس اطلاعاتی آمریکا از این تلاش فرهنگی در سراسر جهان حمایت کرد. محتوا با دقت انتخاب شد تا جنبه‌های مختلف ملموس و ملموس قدرت‌نرم آمریکا را نشان دهد.  نقاط تاکید ایالات‌متحده ارزش‌های دموکراتیک و تعهد آن به رسانه آزاد و مستقل، حمایت از اصول دموکراتیک، بازارهای آزاد و مطبوعات آزاد، فرهنگ غربی (ازجمله ایالات‌متحده)، ارزش‌های سیاسی و دیپلماسی عمومی است. در کشورهای غربی مانند ایالات‌متحده، قدرت‌نرم غیرمتمرکز است و بخشی از آن دراختیار صنعت سرگرمی، سازمان‌های غیردولتی و شرکت‌های چندملیتی است. امروز بخش خصوصی آمریکا نیز به‌دلایل تجاری و به لطف گسترش شبکه‌های اجتماعی در این زمینه فعال شده‌اند. تلویزیون‌های عربی، بسیاری از برنامه‌های تجاری ایالات‌متحده را پخش می‌کنند، آنها اغلب تنها از قالب‌های تلویزیونی ایالات‌متحده کپی‌برداری می‌کنند و برای مخاطبان عرب، محتوای فرهنگی همانند برنامه‌های ایالات‌متحده تولید می‌کنند.

  شبکه الحُرّه

الحره شبکه تلویزیون ماهواره‌ای دولتی مستقر در ایالات متحده آمریکا است که به زبان عربی برای مخاطبان در خاورمیانه و شمال آفریقا خبر و برنامه درخصوص رخدادهای کنونی پخش می‌کند. این شبکه را شبکه‌های سخن‌پراکنی خاورمیانه (MBN) که رادیو سوا را نیز اداره می‌کند، می‌گرداند. ماموریت این شبکه ارائه «اخبار و اطلاعات عینی، دقیق و مرتبط» به مخاطبان خود ضمن تلاش برای «حمایت از ارزش‌های دموکراتیک» و ترویج «طیف ایده‌ها، نظرات و دیدگاه‌ها» در رسانه‌های منطقه است. این شبکه همچنین با پوشش گسترده‌تر موضوعات و سیاست‌های ایالات‌متحده و پوشش دامنه وسیع‌تری از نظرات و دیدگاه‌ها از آنچه به‌طور معمول در سایر شبکه‌های تلویزیونی عرب شنیده می‌شود، سعی کرده است خود را از رقبای متعدد منطقه‌ای خود متمایز کند.

رادیو سَوا

رادیو سَوا (به عربی: إذاعة رادیو سوا) رادیویی است که اخبار را در کنار موسیقی پخش می‌کند، به‌وسیله دولت ایالات‌متحده آمریکا تاسیس‌شده و هزینه‌ آن نیز از سوی کنگره آمریکا پرداخت می‌شود. این رادیو یکی از محصولات رسانه‌ای دیگر هیات کارفرمایان پخش (BBG) ایالات‌متحده است. پخش این رادیو از ۲۳ مارس ۲۰۰۲ به‌صورت شبانه‌روزی آغاز شد و در بیشتر کشورهای عربی قابل دریافت است. فرکانس آن 990 AM است. رادیو سوا دو جریان اختصاصی دارد؛ یکی در عراق و دیگری در شام. این برنامه در سراسر منطقه در دسترس است و روزانه طیف گسترده‌ای از اخبار، برنامه‌های گفت‌وگو و نمایش‌های فراخوانی را از هر جریان پخش می‌کند. با پرداختن به موضوعاتی که در سایر رسانه‌ها یافت نمی‌شود، رادیو Alhurra و Sawa با مخاطبان عرب ارتباط برقرار می‌کنند.

  تلویزیون و رسانه الشرقیه

الشرقیه اولین شبکه ماهواره‌ای خصوصی عراق و متعلق به سعد البزاز، سرمایه‌دار بزرگ رسانه‌های عراقی مستقر در لندن، بغداد و دبی، ملی‌گرای سکولار از موصل است. البزاز همچنین سردبیر روزنامه الزمان است. این شبکه در مارس 2004 راه‌اندازی شد و پخش منظم آن در 4 مه 2004 آغاز شد. الشرقیه آمیزه‌ای از امور روزمره، طنز و اولین برنامه‌های تلویزیونی عراق را پخش می‌کند. براساس نظرسنجی موسسه  Ipsos-Stat، این کانال ماهواره‌ای پس از شبکه خبری العربیه (متعلق به عربستان‌سعودی) با بیشترین میزان نفوذ در عراق، با 41 درصد، با 40 درصد عمومیت در عراق در جایگاه دوم قرار دارد. بنیانگذار شبکه شرقیه با 400 نفر کارمند امیدوارند که بتوانند با به تصویر کشیدن طنز سیاسی و پوشش خبری بی‌طرفانه، مخاطبان زیادی را به خود جلب کنند.

  شبکه السومریه

السومریه نیوز (به عربی: السومریة نیوز) یک شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای در عراق است. این شبکه در سال 2004 توسط گروهی از بازرگانان تاسیس شد و 700 کارمند در سراسر عراق، لبنان، امارات متحده عربی و اردن دارد. درباره این شبکه تلویزیونی نوشته شده است که حتی در بغداد کسی نمی‌داند این شبکه تلویزیونی دقیقا کجا قرار دارد؛ چراکه محدودیت‌های امنیتی بسیار شدید برای آن لحاظ شده است. السومریه ضمن حفظ ایمان دینی، سرکوب و خودکامگی را به‌طور شدید رد می‌کند و دیدگاه لیبرالی را مدنظر قرار داده است. السومریه تقریبا تمام برنامه‌های شبانه‌روزی خود را در داخل عراق تولید می‌کند. بنابر گزارش‌های واصله مقر اصلی السومریه در کشور لبنان بوده و بر اساس گفته‌ها گروهى از سرمایه‌داران عراقى در تاسیس آن نقش دارند.

شبکه الرافدین

تلویزیون الرافدین، یک شبکه تلویزیونی عربی مستقر در عراق است که از استانبول ترکیه که شعبه اصلی آن واقع است، به زبان عربی پخش می‌شود. این کانال در 10 آوریل 2006 راه‌اندازی شد. این شبکه دارای وابستگی به سنی‌های عرب‌زبان و مورد حمایت انجمن محققان مسلمانان است. وب‌سایت ترکی ینی شافاک، از حضور بیش از 3 هزار نفر از متخصصان رسانه‌های عرب در این شبکه اشاره دارد که در ده‌ها وب‌سایت، کانال ماهواره‌ای و ایستگاه‌های رادیویی صحبت می‌کنند.  

  الدجله

شبکه ماهواره‌ای الدجله از پربیننده‌ترین شبکه‌های ماهواره‌ای عراقی است که مقر آن در عمان پایتخت اردن قرار دارد و متعلق به «محمد الکربولی»، از سران ائتلاف «القوی العراقیة» و عضو ائتلاف «البناء» است. این شبکه پیش‌تر به‌همراه چهار رسانه «الشرقیه، الدجله، هنا بغداد و الفلوجه» توسط ماموران وزارت کشور عراق، به‌علت فعالیت‌های فتنه‌گرانه که در عراق شهرت دارند و همچنین داشتن گرایش‌های بعثی، تعطیل شده بود. سازمان ارتباطات و رسانه‌های عراق پیش‌تر اعلام کرده بود که این شبکه به‌همراه هفت شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای دیگر قوانین پخش رسانه‌ای را رعایت نکرده و برنامه‌هایی که به خشونت دامن می‌زند را پخش می‌کنند.

رادیو دنگ

رادیو دنگ (Radio Deng) با هدف تشویق گزارشگری رسانه‌های مستقل ازطریق رادیوی محلی در استان سلیمانیه راه‌اندازی شده است. این ایستگاه رادیویی به توسعه بخش روزنامه‌نگاری حقوق‌بشر خود ادامه خواهد داد، روزنامه زنان خود را منتشر و ماهانه گزارشی از عملکرد دولت محلی منتشر می‌کند، اطلاع‌رسانی عمومی را ازطریق وب‌سایت خود گسترش می‌دهد و یک مسابقه گزارش حقوق‌بشر را برگزار می‌کند.

بنیاد عراق

بنیاد عراق (The Iraq Foundation) با عنوان بنیاد عراق آزاد، اگرچه در سال 1991 به‌عنوان سازمانی مستقل، غیرحزبی، فرقه‌ای و غیرقومی با ماموریت ارتقای دموکراسی، حقوق‌بشر و جامعه مدنی و کمک به عراق در کمک به ثبات تاسیس شد، اما در ژوئن 2003، دفاتر خود را در بغداد افتتاح کرد و بیشتر فعالیت‌ها و پروژه‌های خود را به عراق منتقل کرده است. برای تسهیل کار، در سال 2005 دفتر دیگری را در استان جنوبی بصره افتتاح کرد. بنیاد عمدتا با سازمان‌های غیردولتی عراقی کار و با نهادهای دولتی مرتبط همکاری برای دستیابی به اهداف خود استفاده می‌کند.

بنیاد مدارک

بنیاد مدارک (بنیاد مدارک برای بررسی سازوکارهای رشد فکری) با بودجه ۶۰ هزار دلاری با هدف افزایش شفافیت و پاسخگویی شورای نمایندگان عراق راه‌اندازی شده است. بنیاد مدارک که در آوریل 2004 تأسیس شد، برای مطالعه سازوکارهای ارتقای مفهومی، بنیادی مستقل از عراق است که می‌خواهد در توسعه فرهنگ جامعه عراق سهیم باشد. این سازمان نظارت بر شورای نمایندگان ورودی عراق و 28 کمیته آن را انجام می‌دهد و گزارش‌های ماهانه و فصلی را تهیه و برای انتشار آنها کنفرانس‌های مطبوعاتی ترتیب می‌دهد و گزارش نظارت سالانه تجمعی را تدوین و منتشر می‌کند.

انجمن الفردوس عراق

انجمن الفردوس عراق(Iraqi Al-Firdaws Society) با هدف تسهیل مشارکت شهروندان و امکان‌پذیر ساختن جامعه مدنی برای حمایت از شفافیت و پاسخگویی در تصمیم‌گیری دولت محلی راه‌اندازی شده است.  این انجمن با تیم‌های تحت هدایت جوانان برای بهبود خدمات دولت محلی و پاسخگویی به نیازهای شهروندان در بصره همکاری می‌کند.

سازمان امور زنان و کودکان

سازمان امور زنان و کودکان (Women and Children’s Affairs Organization) با هدف بسیج زنان جوان در استان قادسیه برای حمایت از نیازها و اولویت‌های جامعه راه‌اندازی شده است. این سازمان تشویق و راهنمایی شرکت‌کنندگان زن جوان در انجمن جوانان خود در دیوانیه، متشکل از داوطلبان طرح‌های قبلی و همچنین گروه جدیدی از زنان جوان در دو منطقه دیگر را انجام می‌دهد. این سازمان با برگزاری دو بحث برای جوانان و حمایت از نیازهای جامعه فرهنگ بحث را ترویج می‌دهد.

مرکز همبستگی

مرکز همبستگی (Solidarity Center) با بودجه ۳۵۰ هزار دلاری و برای ایجاد و ترویج یک محیط عادلانه جهت استفاده مداوم از استانداردهای بین‌المللی کار راه‌اندازی شده است. این مرکز بر ایجاد ظرفیت اتحادیه عراق برای اعمال چارچوب قانونی جدید با دفاع از کلیه حقوق کارگران و اطمینان از سازگاری قوانین کار در اقلیم کردستان عراق با قوانین عراق متمرکز خواهد بود. این فعالیت‌ها شامل حمایت از کارگران بخش دولتی برای ایجاد اتحادیه‌ها ازجمله زنان و توسعه پایگاه داده و ایجاد یک کمپین برای ایجاد و اجرای قانون کار جدید در منطقه کردستان است.

سازمان دانشگاه چشم

سازمان دانشگاه چشم (Eye’s University Organization) با هدف ارتقای حکمرانی قانون و اصول دموکراتیک در موسسات آموزش‌عالی در اقلیم کردستان عراق راه‌اندازی شده است. این سازمان پیروی از قوانین توسط دانشگاه‌ها و وزارت آموزش‌عالی را کنترل و ارزیابی می‌کند. این مجموعه همچنین یک‌سری میزگرد و نشست‌ها، تولید کلیپ‌های ویدئویی کوتاه و پخش رادیویی، انتشار گزارش‌ها و مجامع میزبان برای ارائه یافته‌های خود برگزار می‌کند.

مرکز ملی حقوق‌بشر

مرکز ملی حقوق‌بشر (National Center for Human Rights) برای حمایت از حقوق‌بشر در مراکز بازداشت دولت در شهر سلیمانیه راه‌اندازی شده است. این سازمان تیمی از ناظران را برای مستندسازی و گزارش درمورد نقض حقوق‌بشر در مراکز بازداشت و انتقال، کلانتری‌ها، بازداشتگاه‌های نوجوانان و خانه‌های زنان تشکیل خواهد داد. این سازمان همچنین یافته‌های خود را در یک گزارش سالانه منتشر می‌کند و پرونده‌های مستند را از دادسرای عمومی پیگیری می‌کند و همچنین آموزش‌هایی را برای مقامات پلیس در زمینه برخورد با بازداشت‌شدگان ترتیب می‌دهد.

دیده‌بان حقوق‌بشر عراق

دیده‌بان حقوق‌بشر عراق (Iraqi Observatory for Human Rights) از شبکه کارآموزان سراسری خود برای تقویت ظرفیت نظارت بر حقوق‌بشر و مستند کردن شرایط حقوق‌بشر و انتشار 40 گزارش کوتاه درمورد نقض مرتکب‌شده در سراسر کشور استفاده می‌کند و گزارش‌های کوتاه خود را در یک گزارش نهایی جامع جمع‌آوری کرده و به‌منظور ارتقای شرایط حقوق‌بشر، آن را به‌صورت عمومی به اشتراک می‌گذارد.

موسسه انتخابات کرستان

موسسه انتخابات کرستان (Kurdish Institute for Elections) با هدف تقویت و تحکیم نقش جامعه مدنی در تعاملات مدنی و حمایت از اصلاحات حکمرانی در اقلیم کردستان عراق راه‌اندازی شده است. این سازمان 12 سمینار درمورد تمرکززدایی با گروه‌های محلی دفاع در استان‌های سلیمانیه و حلبچه برگزار کرد و همچنین در اربیل برای دفاع از تمرکززدایی ازطریق آموزش‌ها، دو نظرسنجی، یک سمینار و یک پنل در استان فعالیت خواهد کرد. همچنین درمورد موضوعات عدم تمرکز ازطریق رادیو، تلویزیون و رسانه‌های چاپی بحث خواهد شد.

بنیاد جوانان فعال تبانی

بنیاد جوانان فعال تبانی(Tabanni Foundation for Active Youth) برای توانمندسازی رهبران جوان جهت حمایت از نیازهای جامعه و افزایش پاسخگویی دولت محلی در استان میسان راه‌اندازی شده است. این سازمان با تشکیل کارگاه‌های آموزشی و راه‌اندازی کمپین‌های تبلیغی جوانان را در زمینه اصول رهبری و نقش دولت محلی آماده خواهد کرد. این سازمان برای تبلیغ نتایج فعالیت‌های خود، کنفرانس پایانی را ترتیب خواهد داد.

سازمان کمک حقوقی زنان

سازمان کمک حقوقی زنان (Women’s Legal Assistance) برای تقویت حمایت از حقوق زنان در اقلیم کردستان عراق راه‌اندازی شده است. این سازمان دادگاه‌های سراسر منطقه را برای ارزیابی اجرای قانون مبارزه با خشونت خانگی تحت نظارت قرار خواهد داد و گزارش سالانه درمورد اجرای قانون و کار با فرمانداری‌ها و مناطق برای بهبود منابع موجود برای قربانیان خشونت خانگی منتشر می‌کند. این سازمان برای انتشار گزارش خود یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار و دو کارگاه آموزشی جهت تسهیل افزودن موضوعات خشونت خانگی به برنامه‌های درسی دانشکده حقوق برپا می‌کند.

سازمان‌های مردم‌نهاد (NGO)

سرکیس نعوم، نویسنده و روزنامه‌نگار مشهور لبنانی سال گذشته در گفت‌وگویی گفته بود خروج آمریکا از خاورمیانه به‌معنی بی‌توجهی به این منطقه نیست. او گفته بود آمریکا از «راه‌ها و ابزارهای دیگر» حضورش را حفظ خواهد کرد و این ابزار «فعالیت NGOها» است. گفته می‌شود این سازمان‌ها در اعتراضات دو سال پیش مردم عراق که منجربه سقوط دولت عادل عبدالمهدی شد، مدیریت فضا را برعهده داشتند. اگرچه مطالبات مردم در اعتراضات عراق بحق بود، اما در پشت صحنه این سازمان‌های مردم‌نهاد که عمدتا هم حمایت‌های مالی آمریکا را دارند، موظف بودند اعتراضات را تا سقوط دولت دنبال کنند. در این گزارش به برخی از سازمان‌های مردم‌نهادی که سال‌های گذشته در عراق تشکیل شده‌اند، پرداخته شده است.

مجمع روزنامه‌نگاران زن عراق

مجمع روزنامه‌نگاران زن عراق (Iraqi Women Journalists Forum) با هدف پیشبرد مشارکت سیاسی زنان در نهادهای تصمیم‌گیری ملی، ازطریق تلاش‌های حمایتی راه‌اندازی شده است. این سازمان روزنامه‌نگاران زن را در مهارت‌های دفاع و توسعه سیاست آموزش می‌دهد. سپس با استفاده از مقالات سیاستی، سمینارها، جلسات با مقامات دولتی و نظرسنجی از افکار عمومی، یک کمپین حمایت از اصلاح قانون را برای نمایندگی زنان و آزادی‌های رسانه‌ای انجام خواهد داد. IWJF روز 25 اکتبر2019 در اعتراضات بغداد و استان‌های دیگر برای مطالبه حقوق اساسی، تغییر دولت و برگزاری انتخابات زودهنگام شرکت کرد.

مرکز توسعه ثر

مرکز توسعه ثر (Ther Development Center) برای مشارکت رهبران مدنی جوان در موثنا و بغداد در تقویت حکومتداری و نظارت بر جامعه مدنی بر منابع مالی عمومی، فرد اعطا‌یی‌کننده 12 کارگاه آموزشی پیشرفته را ترتیب می‌دهد، 15 بازدید از ادارات دولتی را هماهنگ می‌کند و از شفافیت بیشتر در امور مالی عمومی دفاع می‌کند. برای اطلاع‌رسانی به عموم، دریافت‌کننده درنتیجه بازدید از دفاتر دولتی گزارش‌های عمومی را تهیه می‌کند.

سازمان ابناالنظئین در میسان

سازمان ابناالنظئین در میسان (Abnaa Al-Nazeheen Organization in Missan) با هدف تشویق و آماده‌سازی جوانان در استان میسان به‌عنوان مدافعان موثر برای جوامع محلی راه‌اندازی شده است. این سازمان به کار با رهبران جوانان در میسان ادامه خواهد داد و به آنها در زمینه تیم‌سازی، حمایت، نوشتن گزارش سیاست و داوطلبانه آموزش می‌دهد تا در تبدیل شدن به رهبران و مدافعان موثر در جوامع محلی خود کمک‌شان کند.

مرکز توسعه رسانه آمارچی

مرکز توسعه رسانه آمارچی(Amarchi Center for Media Development) با هدف تقویت رسانه‌های مستقل در عراق و آماده‌سازی کادر جدید روزنامه‌نگاران راه‌اندازی شده است. این مرکز روزنامه ای را هم را منتشر می‌کند. این روزنامه اقدام به آموزش و تربیت روزنامه‌نگاران جوان و مشتاق در زمینه اخلاق روزنامه‌نگاری، روزنامه‌نگاری تحقیقی، شیوه‌های گزارشگری، روزنامه‌نگاری در شبکه‌های اجتماعی و پوشش اقتصادی است.

مرکز قربانیان شکنجه

مرکز قربانیان شکنجه (Center for Victims of Torture) با هدف تقویت توانایی فعالان حقوق‌بشر در توسعه و هدایت تلاش‌های حمایتی استراتژیک راه‌اندازی شده است. این سازمان یک کارگاه آموزش مربیان و یک برنامه مربیگری را هدایت می‌کند که فعالان حقوق‌بشر را برای طراحی کمپین‌های حمایت از شرایط محلی و اتحادهای بالقوه آماده می‌کند و به کارآموزان آموزش می‌دهد تا آنها کمپین‌های خود را طراحی کنند و از سه کمپین امیدوارکننده پشتیبانی مالی و فنی می‌کند.

سازمان «او» برای حمایت از مسائل زنان

سازمان «او» برای حمایت از مسائل زنان(For Her Organization for the Advocacy of Women’s Issues) با هدف تقویت نقش زنان در حمایت از قانونگذاری ملی و امکان ایجاد نسل جدیدی از رهبران زن راه‌اندازی شده است. این پروژه آموزش رهبری برای حمایت از جامعه مدنی، بسیج شهروندان ازطریق کمپین‌های عمومی و تشویق تعامل شهروندان با مسئولان را فراهم می‌کند. یک آموزش برای فعالان زن در زمینه حمایت از قانونگذاری و رهبری مدنی، پایه و اساس یک فعالیت مداوم برای بسیج حمایت از تصویب قانونی است که شهروندان را از سوءاستفاده‌های خانگی محافظت می‌کند.

انجمن توسعه التحریر

انجمن توسعه التحریر (Al Tahreer Association for Development) با بودجه ۷۵ هزار دلاری برای ایجاد یک جامعه آزاد و دموکراتیک در عراق کار می‌کند که در آن عدالت و صلح حاکم باشد. این هدف کمک به ایجاد نهادهای مستقل، بی‌طرف و شفاف دولتی و قانونی عراق است برای تقویت گروه‌های نوظهور جوانان در نینوا و انبار و آنها را قادر می‌کند تا در احیای تعاملات مدنی پس از آزادسازی استان‌ها از داعش نقش سازنده‌ای داشته باشند.

مرکز مشارکت و برابری تمکین

مرکز مشارکت و برابری تمکین(Tamkien Center for Participation and Equality) برای پیشبرد مشارکت حزب سیاسی زنان در استان ذی‌قار و توسعه مهارت‌های رهبری فعالان حزب زنان محلی راه‌اندازی شده است. در این برنامه زنان پنج حزب سیاسی، کاندیداهای زن برای انتخابات آینده استانی و زنان شورایی تازه‌انتخاب‌شده آموزش داده می‌شوند.

مرکز توسعه اطهر

مرکز توسعه اطهر(Athar Center for Development) با هدف تقویت و ارتقای رهبری جوانان در استان ذی‌قار راه‌اندازی شده است. این سازمان یک شورای جوانان در سراسر استان برای نظارت بر ادارات و پروژه‌های دولتی تشکیل می‌دهد. این مرکز شورای جوانان را در زمینه قوانین و مقررات، تکنیک‌های نظارت و گزارش‌نویسی، ایجاد ائتلاف و ارتباطات استراتژیک آموزش خواهد داد. دریافت‌کننده هفت گزارش نظارت تهیه می‌کند و آنها را به مقامات محلی ارائه می‌دهد.

سازمان جوانان شجاع

سازمان جوانان شجاع (Brave Youth Organization) با هدف ترویج فرهنگ تکثر سیاسی و مشارکت شهروندان در اقلیم کردستان عراق راه‌اندازی شده است. این سازمان برای تحریک بحث شهروندان درمورد سیستم‌های مختلف حکمرانی مانند سیستم‌های ریاست‌جمهوری و پارلمانی، میزگردها و جلسات گفت‌وگو با کارشناسان حقوقی و سیاسی برگزار خواهد کرد. یک واحد تحقیقاتی جدید گزارش‌های تحلیلی و سیاستی را براساس این جلسات برای اطلاع‌رسانی بهتر به مردم و تصمیم‌گیرندگان تهیه می‌کند.

مرکز رسانه سلام

مرکز رسانه سلام (Salaam Media Center) با هدف توانمندسازی رهبران جوان در استان واسط با آگاهی درمورد راه‌های مشارکت سیاسی، رهبری و مهارت‌های مذاکره و تسهیل راه‌اندازی شده است.  این سازمان 60 فعال جوان را شناسایی و راهنمایی خواهد کرد، آموزش‌ها و فعالیت‌های رهبری را انجام می‌دهد و از کارآموزان برای راه‌اندازی ابتکاراتی که جامعه آنها را درگیر می‌کند و پیام‌های حل تعارض را آموزش می‌دهد، حمایت خواهد کرد.

منابع

-ارزیابی فعالیت‌های آمریکا در منطقه (بررسی موردی سیاسی، فرهنگی و نظامی در کشور عراق)؛ مرکز مطالعات راهبردی سورین
-راهبرد آمریکا برای تقویت زیرساخت‌های نفوذ نرم‌افزاری در عراق؛ شورای راهبردی روابط خارجی
-مقاله رویکرد فرهنگی ایالات‌متحده آمریکا در عراق ۲۰۱۴؛ غلامرضا خواجه‌سروی، محمدباقر حکیم، داریوش درویشی