نگاهی به ماجرای حذف رشته نمایش هنرستان سوره و حاشیه‌هایش
سیدمهدی موسوی‌تبار، روزنامه‌نگار: «نگاه طالبانی»، «حذف دختران از نمایش»، «نه به حذف تئاتر» و... ؛ اینها فقط عبارت‌هایی بود که در چندروز اخیر و در واکنش به حذف رشته نمایش از هنرستان دخترانه سوره، وابسته به حوزه هنری به‌وجود آمد. دامنه این واکنش‌ها آنقدر گسترده شد که شبکه‌های فارسی‌زبان خارج از ایران هم به آن پرداختند و این تصمیم را به تغییر دولت‌ها ربط دادند و رویه تازه دولت ابراهیم رئیسی؛ تحلیلی که البته از ناآشنایی با ساختار کشور می‌آمد و عدم اطلاع از زیرمجموعه‌ها. هنرستان سوره دختران و پسران، هنرمندان زیادی را در سال‌های اخیر به سینما و تلویزیون ایران معرفی کرده است. این را می‌شود از واکنش بسیاری از بازیگران فهمید؛ از هوتن شکیبا و سجاد افشاریان تا بهاره افشاری و الهام پاوه‌نژاد. اما این‌بار انگار یک اتفاق در بدترین زمانش افتاده بود و واکنش‌ها هم البته طبیعی نبود و نیست. حذف رشته نمایش برای دختران در هنرستان سوره با بازگشت طالبان و همچنین استقرار دولت ابراهیم رئیسی همزمان شد و آن را فارغ از زمان ثابت انتخاب و تعیین رشته‌های دانشگاهی در تابستان به یکدیگر نسبت دادند و کسی هم انگار حال و حوصله شنیدن حقیقت را ندارد. البته این واکنش برخی از گروه‌های مردمی سابقه تاریخی هم دارد. آنها حذف برخی شاخه‌های هنرهای نمایشی مانند تعزیه و هنرهای آیینی و سنتی در دانشگاه‌ها و همچنین پایین بودن سطح کیفیت آموزشی رشته هنرهای نمایشی در دانشگاه‌ها، پذیرش بی‌رویه دانشجو در رشته‌های مرتبط، تعطیلی سوره2 و همچنین حذف رشته موسیقی از هنرستان موسیقی سوره را دیده‌اند و این تصمیم جدید را هم در همان پازل می‌گنجاندند. فضا آنقدر سنگین شد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که متولی اصلی حوزه تئاتر است، در اطلاعیه‌ای تاکید کرد که هنرستان‌های سوره زیر نظر حوزه هنری اداره می‌شود و حذف رشته نمایش از هنرستان سوره ارتباطی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارد و حساب خودش را از حوزه هنری جدا کرد.
فعالان تئاتری هم در یک فضای احساسی برای آموزش رایگان این دختران اعلام آمادگی کردند و دیگران نیز از کمک بی‌دریغ‌شان به دخترهای جامانده از تحصیل در رشته نمایش خبر دادند.
خبر حذف رشته نمایش و بازتاب‌هایش باعث شد روابط عمومی حوزه هنری پاسخگو شود و حسام حسینی، مدیرکل ارتباطات و رسانه حوزه هنری در صفحه اینستاگرامی‌اش این‌گونه نوشت: «رفقا، اساتید و همکاران عزیز سلام، در خبرها آمده که هنرستان سوره ثبت‌نام دختران در رشته هنرهای نمایشی را ممنوع کرده! خب شما بهتر می‌دانید که ما فقط یک هنرستان داریم آن‌هم مخصوص دختران. پس خبری از تبعیض جنسیتی نیست. بازهم بهتر از من می‌دانید که در سلطه و سیطره کرونا آموزش تئاتر بیشتر از هر رشته دیگری پیچیده، پرخطر و دشوار شده و مسئولیتش بزرگ‌تر از چیزی است که بتوان به عهده گرفت.
گذشته از این با هزار احترام برای شور بچه‌ها به تئاتر و دلسردی‌شان از این خبر، متأسفانه طی سال‌های گذشته آمار ورود به رشته هنرهای نمایشی در دانشگاه‌ها از میان هنرجوهای سوره خیلی خیلی کمتر از استاندارد بوده. این یعنی کار ما و کیفیت آموزش ما به اندازه انگیزه این بچه‌ها خوب نبوده. حالا کرونا و ضعف کیفی ما باعث شده فرصتی پیدا کنیم برای فکر کردن دوباره و طراحی برای بهبود شرایط. یک تنفس کوتاه. خلاصه که ما طالبان نیستیم...» همین جمله آخر کافی بود تا قیاس‌ها بیشتر شود و بسیاری از هنرمندان تئاتری هم از این پاسخ قانع نشدند و آن را دخالت در سرنوشت دختران علاقه‌مند به تئاتر دانستند.
واکنش‌ها به تصمیم حوزه
هنرمندان تئاتری و حتی آنها که در تئاتر فعالیتی هم نداشتند، به این تصمیم واکنش نشان دادند. محمد مساوات، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر، درباره اظهارات حسینی نوشت: «دیگر گیج شده‌ایم، نمی‌دانیم باید با چه کسی حرف بزنیم، نمی‌دانیم برای چه اعتراض می‌کنیم وقتی گوش شنیدن نیست، نمی‌دانیم سکوت بهتر است یا حرف، امید یا نا امیدی، اما می‌دانیم بدترین موجودی که در برابرش قرار می‌گیریم کسی است که فکر می‌کند صلاح تو را بیش از تو می‌خواهد، تاکید می‌کنم بدترین! امان از این دایه‌گان مهربان‌تر از مادر..!»
علی‌اصغر دشتی، مدرس و کارگردان تئاتر هم یکی از هنرمندانی بود که از حذف رشته نمایش از هنرستان سوره انتقاد کرد و در صفحه شخصی‌اش نوشت: «حوزه هنری سال‌ها پیش گرایش بازیگری را به دلایل واهی از دانشگاه سوره حذف کرد. سال‌های سال بچه‌های کارگردانی در دانشگاه با سختی نبود بازیگر مواجه بودند. زمان گذشت تا دانشگاه‌های دیگر رشته‌ای شدند و بازیگری - کارگردانی در هم ادغام و به یک رشته تبدیل شدند. مدتی دانشگاه سوره به همان روال قبل پیش رفت تا زمانی که گویا گفتند باید رشته بازیگری- کارگردانی داشته باشید. حوزه هنری هم چون نمی‌خواست بازیگری داشته باشد، زد آن یکی چشم را هم کور کرد و کارگردانی را هم حذف کرد و الان چندین و چند ترم است که دانشگاه سوره ورودی کارگردانی ندارد...»
جالب اینکه ازسوی دانش‌آموزان و فارغ‌التحصیلان هنرستان سوره خطاب به محمدمهدی دادمان، رئیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی نامه‌ای نوشته شد و بیش از ۵۰۰ نفر آن را امضا کردند. در متن این نامه و خطاب به رئیس حوزه هنری آمده است؛ «این روزها که تن بی‌جان تئاتر با چنگ و دندان برخی اهالی به سختی ایستاده و هنوز دخترانی بودند که به امید ساختن دوباره تئاتر، پس از شرایط سخت نقشه می‌کشیدند تا تمام زخم‌های بدنه تئاتر را التیام بخشند، خبری تمام دانش‌آموزان سابق، فعلی و شاید آینده هنرستان سوره را در بهت فروبرد؛ «حذف رشته نمایش از هنرستان سوره دختران.»
موانع بسیاری بر سر راه دختران وجود دارد. خواهشمندیم ضربه محروم شدن از تحصیل در رشته اصیل نمایش را بر روح استعدادهای آینده که از ساختمان هنرستان سوره بیرون می‌آیند وارد نکنید. زحمات معلمان باسواد و زحمتکش، ناظمان دلسوز و مدیریت درست و بجای این هنرستان که بیش از 20سال برای زنده نگه داشتن این رشته تلاش کردند را پایمال نکنید و بگذارید رشته نمایش همچنان مانند سال‌های گذشته برای تحصیل آکادمیک هنرمندان آینده باقی بماند.
حذف رشته نمایش از هنرستان می‌تواند آغازی برای نابودی نمایش از دانشگاه‌ها و در آینده‌ای نه‌چندان دور، حذف کلی آن از عرصه هنر کشور باشد، لذا ما، امضاکنندگان این کارزار، درخواست داریم از این اقدام جلوگیری کرده و مانع اجرایی شدن تصمیم حذف رشته نمایش از هنرستان سوره گردید. با تشکر.»
رحمت امینی، کارگردان و استاد تئاتر که سال‌ها در حوزه هنری مسئولیت بخش تئاتر را برعهده داشته است، با انتشار نامه‌ای سرگشاده به محمدمهدی دادمان، رئیس حوزه هنری این‌طور نوشت: «بدون مقدمه به اصل مطلب می‌پردازم و تاسف عمیق خود را از اخذ تصمیمی عجولانه که سرنوشت نسل‌های آینده دختران مستعد این مرزوبوم را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اعلام می‌دارم. آقای دادمان اگر در سازوکارهای مدیریت و آموزش هنرستان دخترانه سوره و در رشته نمایش، مسائل و مشکلاتی وجود دارد که نتوانسته وضعیت مطلوب موردنظر شما را حاصل کند و به تعبیر مجموعه تحت‌نظرتان، خروجی این رشته، آن‌چیزی نیست که حوزه هنری می‌خواهد، راهش پاک کردن صورت‌مساله نیست؛ که معمولا آسان‌ترین روش مدیریت است، بلکه تلاش برای حل مساله است که در اینجا با تقویت یا تغییر کادر مدیریت آموزش و تمرکز بر رفع مسائل و مشکلات قطعا قابل‌تحقق است... ضمنا حتی حذف و تعلیق موقتی و کوتاه‌مدت این رشته، نامش ایجاد تنفس نیست، بلکه گرفتن راه نفس بخشی از دختران جوان است که با هزار امید و آرزو درپی دستیابی به اهداف علمی و هنری خود هستند.»
مطالب پیشنهادی
