تقلای بایدن برای نجات از باتلاق

سهیل سیدجمالی، روزنامه‌نگار: تنها چند روز به زمان مقرر برای خروج کامل نظامیان و مستشاران آمریکایی از افغانستان باقی‌مانده است. زمان به‌سرعت سپری می‌شود و هنوز تعداد زیادی از شهروندان آمریکایی در خاک افغانستان باقی‌مانده‌اند. البته تنها مشکل آمریکایی‌ها فقط خارج کردن مستشاران آنها از خاک افغانستان نیست. واشنگتن مجبور است تعداد زیادی از شهروندان افغانستان که در طول سالیان اشغال کشورشان با کشورهای غربی همکاری کرده‌اند را نیز همانند شهروندان آمریکایی از این کشور تخلیه کند. البته مشکل بزرگ‌تری نیز در این میان وجود دارد؛ تجهیزات نظامی پیشرفته شامل هلیکوپترهای پیشرفته، اسلحه‌های انفرادی و خودروهای زرهی که توسط ارتش آمریکا به افغانستان تحویل شده‌اند به احتمال زیاد به دستان طالبان، القاعده و یا داعش خواهند افتاد. طالبان نیز اعلام کرده است که هیچ‌گونه مماشاتی برای تمدید زمان خروج نیروهای خارجی از خاک این کشور به خرج نخواهد داد. با این حال حمله چند روز گذشته شاخه خراسان گروه تروریستی داعش به فرودگاه کابل به مفهوم واقعی یک مصیبت جدیدی را برای دولتمردان آمریکا رقم زد. حملات انتحاری روز پنجشنبه در فرودگاه کابل که توسط گروه داعش انجام شد، جان ۱۷۰ شهروند افغان و همچنین ۱۳ نظامی آمریکایی را گرفت. جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا، پس از این جنایت دردناک جلوی دوربین خبرنگاران اعلام کرد که به فرماندهان آمریکایی دستور داده برنامه‌های عملیاتی برای حمله به گروه «داعش خراسان» را طراحی کنند. او همچنین با اشاره به اینکه آمریکا نه این جنایت را می‌بخشد و نه آن ‌را فراموش می‌کند، خطاب به عاملان این حمله گفت: «شما را پیدا می‌کنیم و کاری می‌کنیم که بهای کارتان را بپردازید.»

دقیقا در همان ساعات ابتدایی پس از حمله داعش، رسانه‌ها و خبرنگاران غربی توفانی از انتقادها و طرح سوال‌های چالش‌برانگیز را علیه کاخ‌سفید به راه انداختند. وزارت دفاع و وزارت امورخارجه سعی کردند خود را قربانی کاخ‌سفید کنند تا فشارها از روی ریاست‌جمهوری و شخص جو بایدن، کاسته شود که البته در این کار ناموفق بودند. تمام رسانه‌های جمعی معتبر در ایالات متحده همگی بر سر یک موضوع با هم توافق داشتند، که جو بایدن مسئول اصلی این فضاحت است و دولت در مواجه با این حمله تروریستی کاملا منفعل و سردرگم شده است. حتی «مارتا بلک‌برن» سناتور جمهوری‌خواه، خواهان استعفای رئیس‌جمهور، وزیر امورخارجه، وزیر دفاع و معاون اول ریاست‌جمهوری شد.

سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده «سیا» بعد از این حمله تروریستی، به دولت و وزارت دفاع هشدار داد که این آخرین حمله تروریستی به نیروهای آمریکایی در افغانستان نخواهد بود و اعلام کرد که داده‌های جاسوسی آنها حکایت از آن دارد که حملات بیشتری درحال سازماندهی است. در همین راستا، شنبه صبح سخنگوی پنتاگون اعلام کرد که ارتش آمریکا یک عملیات پهپادی در شرق افغانستان انجام داده است و در این حمله موفق شده است تا یکی از نیروهای داعش که در طراحی حمله تروریستی به فرودگاه کابل نقش داشته است را به قتل برساند. این عملیات که در ولایت «ننگرهار» در شرق افغانستان انجام شده، نخستین حمله هوایی آمریکا پس از تسلط طالبان بر افغانستان در این کشور به‌شمار می‌رود. «بیل اوربان»، سخنگوی ستاد فرماندهی مرکزی ارتش ایالات متحده «سنتکام» با تایید این مطلب اعلام کرد این حمله به کشته‌شدن طراح حملات فرودگاه کابل انجامیده است. مقام‌های نظامی آمریکا اعلام کرده‌اند حمله پهپادی در ننگرهار از یک پایگاه نظامی ایالات متحده در یک کشور خاورمیانه‌ای هدایت شده است و طراح حملات انتحاری فرودگاه کابل را مورد هدف قرار داده است. پنتاگون همچنین می‌گوید فرد مورد هدف قرار داده شده، درصدد برنامه‌ریزی برای انجام حملات دیگر علیه نیروهای آمریکایی در کابل بوده است. آمریکا می‌گوید در این حمله یکی از همدستان طراح عملیات کابل نیز مورد هدف قرار گرفته است. گزارشی از تلفات احتمالی دیگر از جمله غیرنظامیان تاکنون منتشر نشده است. بعد از انجام حمله انتحاری در فرودگاه کابل، جو بایدن با وجود شدت‌گیری انتقادها از راهبرد این کشور در قبال مساله افغانستان تاکید کرده بود که برنامه خروج نیروهای آمریکایی از این کشور بدون تغییر پیش خواهد رفت. جو بایدن گفته است با وجود اینکه قلب او از این ماجرا شکسته شده، اما درعین حال می‌خواهد به حضور سربازان کشورش در افغانستان پایان دهد. همچنین جو بایدن در 2 هفته گذشته، زمانی که نیروهای طالبان تقریبا کنترل کابل را به‌دست گرفته بودند، اعلام کرده بود که اگر حمله تروریستی به نیروهای آمریکایی در این کشور انجام شود یا در برنامه خروج نیروها و مستشاران آمریکایی از افغانستان توسط گروهی خدشه‌ای وارد شود، دولت وی با قدرت و بدون هیچ‌گونه تعللی به حمله‌کنندگان یا خرابکاران پاسخ قاطع خواهد داد. حمله پهپادی شنبه به ننگرهار در شرق افغانستان می‌تواند نشانگر بر این موضوع باشد که بایدن می‌خواهد از توفان انتقادهایی که علیه او در این چند روز به راه افتاده است فرار کرده و نشان دهد که دارای شخصیتی عملگراست و قصد دارد مقداری از وجهه از دست رفته خود را در داخل جامعه آمریکا بازسازی کند. اما نکات قابل تامل در این میان؛ روش جنجال‌برانگیز و نامعقول خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان است. این نحوه خروج خود یکی از عوامل تسهیلگر در حمله تروریستی پنجشنبه به فرودگاه کابل بود. چنین حمله‌ای هشداری برای وضعیت امنیتی وخیم آتی در افغانستان است که می‌تواند نقطه منفی بزرگی در دوران ریاست‌جمهوری بایدن باشد. نتایج ملموس چنین نقطه‌ضعفی را احتمالا در انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس در سال 2022 و انتخابات ریاست‌جمهوری 2024 نمایان خواهد شد.