از همان روز اولی که سروکله ویروس کرونا پیدا شد تا همین امروز، تمام دنیا به پیدا کردن راهی برای خلاصی از شر آن چشم امید بسته‌اند. از تجویز و توصیه به اقدامات و رفتارهای فردی و اجتماعی تا تجویز و توصیه به مصرف داروها و این اواخر هم که واکسن‌های تولیدشده، منتها هنوز که هنوز است، از کنده شدن ریشه این ویروس لعنتی و کشنده خبری نیست و تنها چیزی که در تمام جهان و البته در ایران بیشتر مخابره می‌شود، موارد شدید و زیاد ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری است. سوای این نگرانی‌ها و اتفاقات اما یک نگرانی دیگری هم وجود دارد که چالش‌های ویژه و بیشتری را نسبت به عدم تاثیر راهکارهای ارائه‌شده ایجاد می‌کند و آن هم تغییرات پی‌در‌پی، مداوم و سریع ویروس کروناست که از آن تحت‌عنوان جهش، واریانت یا سویه‌های جدید ویروس یاد می‌شود. مساله‌ای که هر روز با پیگیری و مرور اخبار به موضوعات جدیدی نسبت به آن می‌رسیم و نگرانی‌های جدیدی را به نگرانی‌های قبلی خود اضافه می‌کنیم. گویی این بیماری قصد تمام شدن ندارد و به قول بسیاری از متخصصان و کارشناسان حالاحالاها بشر مجبور به جنگ با آن خواهد بود و آن‌قدر همه‌چیز غیرقابل پیش‌بینی و وحشتناک هم شده که امکان هرگونه پیش‌بینی از هرکسی با هر سطحی از علم و دانش گرفته شده است. با این اوصاف و با وجود این نگرانی‌ها اما یک راهکار مدام از سوی متخصصان پیشنهاد می‌شود و آن هم تسریع و توسیع واکسیناسیون است. به اذعان کارشناسان مادامی‌که با سرعت بالا و در حجمی بزرگ‌تر از چیزی که شاهدش هستیم، واکسیناسیون صورت نگیرد و زنجیره انتقال ویروس دچار خدشه و قطع نشود، ظهور سویه‌های جدید و جهش‌های به‌مراتب خطرناک‌تر اجتناب‌ناپذیر خواهد بود و این اساسا ذات ویروس‌هاست. نگرانی بزرگ‌تر هم که مشخصا عدم کارایی لازم واکسن‌ها نسبت به مقابله و مواجهه با این ویروس‌هاست. یک روز از انگلستان خبر شناسایی جهشی جدید به گوش می‌رسد، یک روز هند، یک روز آفریقای جنوبی و برزیل و حالا هم پرو، وضع موجود تاوان کدام گناه کرده و نکرده بشریت است؛ نمی‌دانم اما اوضاعی که ما در ایران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم، ماحصل سستی سیاستگذاری‌ها و ساده‌انگاری‌هایی است که هم در زمینه مدیریت کرونا در سطح کلان مرتکب شده‌ایم و هم خطاهایی که در امر واکسیناسیون صورت گرفته است. کرونا شوخی‌بردار نیست و با اما و اگر و ان‌شاءالله، کاری پیش نخواهد رفت، باید به قول رئیس‌جمهور جدید، سریع، فوری و انقلابی تدبیری صورت گیرد تا حداقل مجالی برای نفس کشیدن بین پیک‌های پیاپی بیماری برای مردم و کادر درمان ایجاد شود. نمی‌شود که یک‌تنه بار تمام پیک‌های کرونا را فقط در ایران به دوش بکشیم و به‌عنوان تنها کشوری که 5 پیک کرونایی را از سر گذرانده، درس عبرتی برای جهان باشیم. از آلفا و بتا تا دلتا و احتمالا لامبدا، همه و همه در ایران شیوع پیدا کرده و می‌کنند و چیزی‌که برای این شرایط هم تجویز می‌شود، ایمن‌سازی مردم و قطع زنجیره انتقال است، اگرنه نشان داده‌ایم در حراست و مدیریت و نظارت بر مرزها، آن‌طور که باید و خیلی کشورهای دیگر انجام داده‌اند، موفق نیستیم و کافی است کرونا جهشی تازه کند، به ماه نکشیده، همین وسط پایتخت چند مبتلا به این جهش جدید به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند و خبرش کل رسانه‌ها را برمی‌دارد. خیلی گفتیم، برویم سراغ اصل مطلب و معرفی سویه‌های مختلف ویروس کرونا که تا امروز توسط سازمان بهداشت جهانی شناسایی و معرفی شده است. سویه‌هایی که طبق یک تقسیم‌بندی اولیه، در دو دسته جهش‌های نگران‌کننده و جهش‌های موردتوجه دسته‌بندی شده‌اند و روزبه‌روز از دومی کاسته و به اولی اضافه می‌شود.

جهش‌های نگران‌کننده ویروس کرونا

نام تعیین‌شده لامبدا/ نام علمی : C.37/ کشور مبدا: پرو

توضیح: این سویه نسبتا جدید مایه دل‌نگرانی‌های جدیدی نسبت به آینده شده است و حتی برخی متخصصان پیش‌بینی می‌کنند اختلاط این گونه با کرونای هندی یا همان دلتا، می‌تواند پایه‌گذار گونه‌ای خطرناک‌تر و وحشی‌تر از گونه‌ قبلی شود و حتی از آن تحت‌عنوان کووید-22 هم یاد می‌کنند. مقاومت بالای این ویروس نسبت به واکسن‌ها، سرعت بیشتر سرایت از دلتا، شدت بالای علائم و ایجاد عفونت‌های شدید داخلی از ویژگی‌های وحشتناک این ویروس است. بیشترین موارد مرگ‌ومیر کرونایی‌ها بین مبتلایان به این گونه بوده است.

نام تعیین‌شده دلتا/ نام علمی: B.1.617.2/ کشور مبدا: هندوستان

توضیح: بعد از گونه برزیلی نوبت به یکی از تهاجمی‌ترین انواع ویروس کرونا رسید. ویروسی که اولین‌بار در هندوستان شناسایی شد و به همین خاطر هم به ویروس کرونای هندی یا همان دلتا شناخته می‌شود. این ویروس در عرض 4 روز ریه فرد مبتلا را درگیر کرده، سپس آرام می‌شود و دوباره درگیری را آغاز می‌کند تا در کنار سرایت‌پذیری بسیار بالاتر (60 درد بیشتر از سایر گونه‌ها) و مبتلا کردن کودکان و نوجوانان بیماری‌زایی بیشتری را هم عاید فرد مبتلا کند. دلتاپلاس نوع جدیدتر و خطرناک‌تر این ویروس است که اخیرا شناسایی شده.

نام تعیین‌شده گاما/ نام علمی : P.1/ کشور مبدا: برزیل

توضیح: اندک‌اندک جمع جهش‌ها می‌رسد؛ انگلیسی و آفریقای جنوبی کم بود، چشم جهان به جمال سویه جدیدی از ویروس کرونا یعنی کرونای گاما یا همان کرونای برزیلی هم روشن شد. وحشی‌تر، مسری‌تر و خطرناک‌تر از گونه‌های قبلی، این توصیفی بود که بعد از شناسایی این گونه جدید از زبان متخصصان شنیدیم. تفاوت این ویروس با دو جهش قبلی، توانایی آن در خنثی‌سازی آنتی‌بادی است و این یعنی سوای سرعت بالاتر که در همه انواع بعدی کرونا شایع بود، مقاومت در برابر واکسن هم به آن اضافه شد.

نام تعیین‌شده بتا/ نام علمی : B.1.351/ کشور مبدا: آفریقای جنوبی

توضیح: هنوز درگیر و دار اخبار مربوط به جهش انگلیسی یا همان آلفا بودیم که سروکله جهش جدیدتری این‌بار در آفریقای جنوبی پیدا شد. البته چون اولین فرد مبتلا به این گونه جدید در ساحل عاج شناسایی شد، به آن کرونای آفریقایی هم می‌گویند. سردرد مزمن، گلودرد، آبریزش بینی و... در مقیاسی حادتر از گونه انگلیسی از علائم این جهش ویروسی جدید کروناست. البته نه این گونه و نه گونه انگلیسی همچون موارد قبلی باعث از پا درآمدن جوانان (حداقل به‌طور وسیع و جدی) نمی‌شوند و البته نسبت به واکسن هم سرکش نیستند.

نام تعیین‌شده آلفا/ نام علمی : B.1.1.7/ کشور مبدا: انگلستان

توضیح: جزء اولین جهش‌های ویروس کروناست. به‌دلیل شناسایی اولیه در انگلستان، به کرونای انگلیسی معروف است. تفاوت این ویروس با کرونای اولیه درگیری بیشتر فرد مبتلا و سرعت سرایت‌پذیری بالاتر آن است و به تبع آن در افزایش میزان مرگ‌ومیر هم اثرگذاری بیشتری دارد. علائم این ویروس جهش‌یافته حادتر شدن علائمی نظیر سرفه، خستگی، درد عضلانی، گلودرد و تب بالاست. البته لزوما علائم ثابت نیستند و ممکن است هر علامت دیگری هم نشان ابتلا به این بیماری و این ویروس جهش‌یافته باشد.