از دیروز فرآیند بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی سیدابراهیم رئیسی در مجلس شورای اسلامی آغاز شد. رئیس‌جمهور چهارشنبه 20 مردادماه فهرست وزرای پیشنهادی خود را به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد. شنبه در نخستین جلسه بررسی وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس روند برگزاری بررسی جلسه صلاحیت وزرا را تشریح کرد. آن‌گونه که او گفته، تمامی وزرای پیشنهادی در یک هفته گذشته در «همه کمیسیون‌های مجلس» حضور پیدا کردند. مجموعا بیش از «۲۷۰جلسه در کمیسیون‌ها به‌صورت فشرده» برگزار و وزرا با انتظارات نمایندگان آشنا شدند.

در نخستین روز بررسی کابینه پیشنهادی، مطابق ماده 204 آیین‌نامه داخلی مجلس، رئیس‌جمهور در دو نوبت ظهر و عصر به دفاع از کابینه  پیشنهادی خود پرداخت. رئیسی در سخنرانی نوبت صبح خود در صحن علنی مجلس اولویت نخست دولت سیزدهم  را «مهار کرونا» و اولویت دوم را تحقق دو محور اصلی «عدالت و پیشرفت» در کشور خواند. او تاکید کرد که در انتخاب وزرا به‌هیچ‌وجه «تحت‌تاثیر فشار افراد و جریان‌های سیاسی و حزبی» قرار نگرفته است و هیچ‌کدام از وزرا «رابطه سببی و نسبی» با وی ندارند. پس از سخنرانی رئیس‌جمهور، طبق آیین‌نامه داخلی مجلس و طبق قرعه‌کشی صورت‌گرفته، پنج نماینده در موافقت و پنج نماینده در مخالفت کلیت کابینه امکان بیان دیدگاه‌های خود را داشتند اما با توجه به اینکه در جلسه عصر دیروز، مصطفی میرسلیم به‌عنوان آخرین مخالف، انصراف داد، نشست عصر با سخنان رئیس‌جمهور در دفاع از برنامه و وزرای پیشنهادی آغاز شد.

موافقان کابینه جوان‌گرایی، فسادستیزی، هماهنگی بالای تیم اقتصادی و جهادی بودن را به‌عنوان مهم‌ترین ویژگی‌های کابینه پیشنهادی سیزدهم برشمردند و نمایندگان مخالف نیز در اثبات دلایل مخالفت خود با کابینه سیزدهم بیش از هرچیز بر مسائلی چون اجرایی نبودن برنامه‌های دولت، عدم حضور زنان در کابینه، نداشتن راه‌حل برای حل مشکلات نظام بانکی کشور و منسجم نبودن برنامه وزرا تکیه کردند. رئیسی در نوبت عصر، تلاش کرد ضمن دفاع از کابینه، به صحبت‌های نمایندگان نیز پاسخ دهد. او از بازگشت اعتماد مردم به‌شرط «عمل به وعده‌ها» و بنای دولت بر عمل به وعده‌ها گفت و در پاسخ به بی‌برنامگی دولت خبر از تهیه «برنامه‌ای کوتاه‌مدت و 65 صفحه‌ای» برای مشکلات آنی کشور مانند «کرونا، بازار سرمایه و کسری بودجه» داد و تاکید کرد علاوه‌بر این برنامه کوتاه‌مدت دولت سیزدهم برای«30 مساله اساسی کشور» برنامه‌ای تحولی نوشته است که در آن علاوه‌بر احصای نظام مسائل، راه‌حل و زمان لازم برای «برون‌رفت از مشکلات» نیز نوشته شده است. این برنامه تحولی قرار است تا چند روز آینده در اختیار نمایندگان مجلس قرار گیرد تا آنها نیز نظر خود را درمورد برنامه تحولی دولت سیزدهم بدهند.

 شروع توفانی مجلس

پس از سخنرانی رئیس‌جمهور در دفاع از کابینه، طبق آیین‌نامه مجلس، بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی به ترتیب حروف الفبا با وزارت آموزش‌وپرورش آغاز شد. اگرچه در نوبت صبح موافقان و مخالفان کلیت کابینه به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند اما در نوبت عصر و همزمان با بررسی صلاحیت دو وزیر آموزش‌وپرورش و ارتباطات‌وفناوری اطلاعات، مباحثی بسیار جدی‌ در صحن علنی مطرح شد. به‌عبارت‌دیگر، اگرچه مجلس و دولت اشتراکات فراوانی دارند اما انتظار از مجلس برخورد مستقل و بدون تسامح و تساهل دربرابر کابینه پیشنهادی بود. برخی گمان می‌کردند با توجه به همسویی دوقوه، کابینه رئیسی روزهای دشواری را در بهارستان پیش‌رو نخواهد داشت اما عملکرد روز نخست نمایندگان، این حدس و گمان‌ها را باطل کرد. هرچند رئیسی سعی کرده است کابینه‌اش دارای کمترین تضاد دیدگاه‌ها باشند اما به‌نظر می‌رسد تیم اقتصادی او فاقد یکدستی و همسویی مدنظر باشد. در این زمینه به‌طور حتم بررسی‌های موشکافانه مجلس شورای اسلامی می‌تواند در عملکرد دولت سیزدهم موثر باشد. درباره برخی دیگر از وزرا، سوالاتی جدی وجود دارد. مجلس شورای اسلامی در روزهای آتی نیز باید مستقل و بدون ملاحظه فردی و جناحی و... عمل کند تا برای افکار عمومی مشخص شود که وزرا از دل یک چالش جدی توانستند از مجلس رای اعتماد بگیرند. در بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی آموزش‌وپرورش این رویکرد به‌وضوح قابل‌مشاهده بود. پیش از بیان دیدگاه‌های نمایندگان موافق و مخالف حسین باغگلی برای تصدی وزارت آموزش‌وپرورش، گزارش جمع‌بندی کمیسیون تخصصی مربوطه توسط سخنگو قرائت شد. رضا حاجی‌پور، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، با اشاره به نقاط ضعف برنامه وزیر پیشنهادی، کمیسیون اعلام کرد که او «تجربه و شناخت کافی از وزارت آموزش‌وپرورش نداشته و توان اجرایی لازم را ندارند» و از همین رو کمیسیون او را «فاقد صلاحیت لازم» برای مدیریت در وزارت آموزش‌وپرورش می‌داند.

در ادامه موافقان و مخالفان به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. موافقان بر جوان بودن وزیر پیشنهادی تکیه داشتند و این را نه نقطه‌ضعف که نقطه قوت می‌خواندند و مخالفان نیز اتفاقا معتقد بودند وزیر پیشنهادی بی‌تجربه است و برنامه‌هایش نیز با اسناد بالادستی مطابقت ندارد و باید «کشتی بزرگ» فرهنگیان را به یک «ناخدای باتجربه» سپرد اما «باغگلی حتی سابقه یک روز مدیریت در دستگاه‌های دولتی» را ندارد.

پس از سخنان موافقان و مخالفان، وزیر پیشنهادی آموزش‌وپرورش در دفاع از خود و برنامه‌هایش پشت تریبون قرار گرفت. او با تاکید بر اینکه «با حفظ وضع موجود و محافظه‌کاری» نمی‌توان انتظار ایجاد تحول در نظام آموزش و تربیتی کشور داشت، گفت که «تحول در آموزش‌وپرورش نیازمند فردی جراتمند است.» او با اشاره به جلسات متعددش در چند روز گذشته تصریح کرد که «همه تاکید داشتند شرایط در آموزش‌وپرورش پیچیده است و باید فردی سر کار آید که جرأت کند روش‌های جدید به‌کار گیرد.» او گفت امروز دولت پای‌ کار آمده و فردی را به‌عنوان وزیر آموزش‌وپرورش پیشنهاد داده که فردی «جسور و مطالبه‌گر» است. او در پاسخ به منتقدانش که از عدم سوابق او می‌گفتند، گفت که درجریان مدیریت اجرایی «در سطوح پایین مهارت‌‌های فردی» و در «سطوح بالا مهارت‌های ادراکی» نیاز است. او گفت که ۴۰ سال است ادامه روندهای موجود را اجرایی می‌کنیم، «بگذارید وارد وضع جدیدی شویم.»

 وزیر پیشنهادی ارتباطات

مخالفت جدی با وزیر یپشنهادی آموزش‌وپرورش را می‌شد از تعداد نمایندگانی که در موافقت و مخالفت با او ثبت‌نام کرده بودند، دریافت. براساس آماری که تا ساعت 24 روز جمعه منتشر شده بود، 31 نماینده حاضر شده بودند در موافقت و 77 نماینده در مخالفت با وزیر پیشنهادی در صحن سخنرانی کنند. این وضعیت نشان می‌دهد باغگلی تا سه‌شنبه که احتمالا رای اعتماد به درازا خواهد کشید، شانس زیادی برای حضور در کابینه نخواهد داشت. برخلاف او، براساس ثبت‌نام نمایندگان در مخالفت یا موافقت با وزیر پیشنهادی، اوضاع عیسی زارع‌پور برای تصدی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مطلوب است. 157 نماینده برای موافقت از او ثبت‌نام کردند و تنها 8 نماینده برای مخالفت اعلام آمادگی کرده بودند. پیش از نطق موافقان و مخالفان، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس برنامه‌های وزیر پیشنهادی را با «اسناد بالادستی تا حدی منطبق» خواند و سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن نیز از موافقت کمیسیون با وزیر پیشنهادی خبر داد. مخالفان از عدم حضور وزیر ارتباطات در شبکه‌های اجتماعی و عدم ارائه راهکار عملیاتی برای شبکه ملی اطلاعات گفتند و موافقان بر عملکرد او تکیه کردند. با این‌حال به‌نظر نمی‌رسد زارع‌پور راه سختی را برای حضور در کابینه پیش‌رو داشته باشد.

در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید: