از تاثیر موسیقی عاشورا بر موسیقی ایرانی صحبت کردیم؛ اما در میان خوانندگان موسیقی پاپ هم بسیارند کسانی که به عشق امام حسین(ع) قطعاتی را تولید کرده‌اند. نمی‌توانیم بگوییم موسیقی عاشورا بر مسیر و روند موسیقی پاپ در ایران اثر گذاشته؛ اما نمی‌توانیم ارادت اهالی این موسیقی را هم به حضرت سیدالشهدا نادیده بگیریم، ازطرف دیگر این نکته هم مهم است که نسل جوان امروز از موسیقی پاپ تاثیر بسیاری می‌گیرند و به همین دلیل هم خلق اثر درباره واقعه عاشورا از سوی فعالان موسیقی پاپ طبیعتا در جذب نسل‌های تازه نقش مهمی خواهد داشت. در ادامه بررسی می‌کنیم آثار موسیقایی‌ای را که حال و هوای عاشورایی دارند و در دل مخاطبان هم جای خود را باز کرده‌اند. البته از این فهرست سمفونی عاشورای لوریس چکناواریان و وداع حسام‌الدین سراج را به این دلیل که در همین صفحه درباره‌شان صحبت کرده‌ایم، حذف می‌کنیم اما شما یادتان باشد، این دو اثر ارزشمند را نباید از دست داد.

  نی‌نوا

حسین علیزاده

«نی‌نوا» که بعدها تبدیل به سمبل موسیقــــــی مذهبی و عاشورایی در ایــــــران شد، آلبومی ساخته حسین علیزاده و یکی از معروف‌ترین کارهایی است که در حوزه موسیقی مذهبی در تاریخ موسیقی ایران تولید و عرضه شده‌ است. نی‌نوا دومین اثر ارکسترال علیزاده است که باعث افزایش ناگهانی شهرت و محبوبیت او در ایران و حتی عرصه بین‌المللی شد. علیزاده به‌دلیل علاقه به دستگاه نوا، از این دستگاه برای نوشتن این قطعه استفاده کرده و بعد روی آن کار کرده و آن را با ارکستر زهی ادغام کرده‌ است.  در این آلبوم، نی، نقش یک راوی را دارد و مصرع نخست از نی‌نامه مولوی، یکی از مواردی بوده که علیزاده از آن ایده گرفته‌ است. تک‌نوازی نی در این آلبوم را جمشید عندلیبی انجام داده ‌است. نی‌نوا در زمانی پخش شد که پیش از آن، هنرمندان مختلف عمدتا از آواز به‌عنوان عنصر اصلی در موسیقی خود استفاده می‌کردند و ازاین‌رو یک آلبوم ایرانی تنها با تکیه بر سازهای گوناگون بتواند به محبوبیت فراگیر در جامعه برسد، در نوع خود بااهمیت جلوه می‌کرد. استفاده از ریتم، سازآرایی گوناگون و فرم چندصدایی که مورد آخر در آن‌زمان بین آثار ایرانی تازگی داشت، از عواملی هستند که منتقدان در موفقیت اثر از آن نام می‌برند.  پیروز ارجمند، موسیقی‌دان و آهنگ‌ساز براین باور است که در دوران جنگ، فرصتی برای ساخت موسیقی مذهبی به جز موسیقی مذهبی جنگ وجود نداشت. از نظر او، این اثر از آن‌دسته کارهایی است که گذر زمان نتوانست بر آن تأثیر بگذارد. او همچنین یکی از رموز ماندگاری این اثر را وفاداری به موسیقی سنتی ایرانی می‌داند.

  اپرای عروسکی عاشورا

 بهروز غریب‌پور و بهزاد عبدی

اپرای عاشورا از مجموعه اپراهایی است که با عنوان «اپرای ملی» به همت بهزاد عبدی و بهروز غریب‌پور در سال ۸۷ تولید شد. بهروز غریب‌پور که در این اپرا نقش «لیبرتو» (تحقیق، تصحیح و بازآفرینی) را داشت در سال ۸۷ با کارگردانی خود، این اثر را به‌صورت اجرای عروسکی به صحنه برد و با استقبال چشمگیری مواجه شد. در این اپرا، بهار موحد (همسر شمر، همخوان جبرئیل)، مهدی جاور (یزید)، فرشاد فولادوند (عمر بن‌سعد)، محمدرضا صادقی (شمر)، محمد معتمدی (حر)، علی خدایی (امام حسین(ع))، مهدی امامی (حضرت ابوالفضل)، عامر شادمان (ابن‌زیاد)، کیوان فرزین (مصعب، همخوان جبریل)، اسماعیل مؤمن‌ثانی (قاصد)، سینا ولی‌پور (‌سکینه) و سارا رضازاده (همخوان ملائکه) آواز خوانده‌اند.  ارکستر سمفونیک تهران در ۲۴ مهرماه سال ۱۳۹۴ برای اولین‌بار «اپرای عاشورا» را به رهبری نصیر حیدریان در تالار وحدت اجرا کرد. عبدی آهنگساز این اثر با الهام از فضای موسیقی تعزیه‌های ایران، توانسته به استثنای یک تِم، تمامی بخش‌های این اپرا را در فضای تعزیه بسازد بدون اینکه از تم‌های رایج آن مستقیما بهره‌برداری کند. وی در این اپرا، امام‌خوانی، رجزخوانی و اشتلم‌خوانی را در سنت تعزیه بازآفرینی کرده است.

    ساقی سرمست

 محمدعلی کریم‌خانی

محمدعلی کریم‌خانی، خواننده و مداح اهل‌بیت(ع) است که اثر «قطعه‌ای در بهشت» را که با نام «آمدم ‌ای شاه، پناهم بده» شناخته می‌شود، به عشق امام رضا(ع) منتشر کرده و بیشتر با این اثر شناخته می‌شود. بااین‌حال، کریم‌خانی در آبان سال 90 آلبومی را با آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد درمورد واقعه غمبار کربلا منتشر کرد. آلبوم «ساقی سرمست» در 12 قطعه سوگ‌نامه‌ای بر شهیدان دشت نینواست. در این آلبوم، آریا عظیمی‌نژاد، نیما عظیمی‌نژاد، مهدی باقری و علیرضا ملاحسینی با سه‌تار، گیتار الکتریک و آکوستیک، سه‌تار، کمانچه و کمانچه آلتو و دف به نوازندگی پرداخته‌اند. قطعه ساقی سرمست، محبوب‌ترین قطعه این آلبوم است و قطعاتی دیگر مانند «این حسین کیست»، «خاک بهشت» و «عزای حالم» نیز از زیبایی‌های معنوی خاصی برخوردارند.

 شب دهم

فردین خلعتبری

موسیقی تیتراژ پایانی سریال «شب دهم» اثری از فردین خلعتبری و با ترانه‌ای از افشین یداللهی، در زمان پخش سریال با استقبال زیادی مواجه شد. سه عامل اصلی یعنی موسیقی، شعر و اجرای آواز، ترکیبی یکدست را به وجود آوردند که این یکدستی موجب شد موسیقی سریال شب دهم ازجمله آثار ماندگار دهه ۸۰ شود. شاید بیراه نباشد اگر بگوییم نقطه‌قوت این قطعه در ملودی و تنظیم آن بود؛ چراکه علیرضا قربانی تا پیش از این هم تیتراژ سریال‌های پرمخاطبی مثل «کیف انگلیسی» را خوانده بود، اما به جرات می‌توان گفت که هیچ‌کدام از تیتراژ‌های او تا این حد تاثیرگذار نبوده‌اند.

غریبانه

 غلامرضا کویتی‌پور

مخاطبان موسیقی و مداحی، کویتی‌پور را با مجموعه‌های «خاموش» و «غریبانه1و 2» و همچنین آثارش در حوزه دفاع مقدس می‌شناسند، شخصی که شاید تاکنون بیش از هر نفر دیگری موسیقی‌های مذهبی‌اش در محافل عمومی پخش و شنیده می‌شود. آلبوم‌های مداحی «غریبانه1» به آهنگسازی مجید رضازاده منتشر شد و در آنها آثاری نظیر «سنگ می‌بارد»، «ملکوت» و «غریبانه» با برخورداری از تنظیم‌های ارکسترال و با چاشنی موسیقی الکترونیک، بسیار محبوب شده‌اند. همچنین کویتی‌پور آلبوم دیگری را با نام «خاموش» منتشر کرد که در این آلبوم هم، قطعه «خاموش» بسیار شنیدنی است. آهنگساز این اثر عاشورایی که در سال 88 ساخته شده، فرزین قره‌گزلو بوده و ترانه آن نیز توسط میثم یوسفی سروده شده است.

گلچین

 محمد اصفهانی

آلبوم «گلچین» محمد اصفهانی، مجموعه‌ای مذهبی شامل 9 قطعه به مناسبت‌های مختلف نظیر شب‌قدر، شهادت امام علی، امام حسین و سوگواری برای حضرت ابوالفضل و حضرت علی‌اصغر به سفارش واحد موسیقی صداوسیما توسط فریدون شهبازیان، علی بکان، مجید اخشابی، محمد میرزمانی و شهریار فریوسفی ساخته و در سال 78 منتشر شد. اشعار این آلبوم سروده‌های حاف1 قیصر امین‌پور، سپیده کاشانی، فریدون مشیری، حسان، احمد عزیزی و سهیل محمودی هستند. آواز محمد اصفهانی در آلبوم گلچین، آواز سنتی ایرانی بوده اما موسیقی آن به فضای موسیقی غربی نزدیک شده است. ریتم موسیقی به‌ویژه در دو آهنگ «سوگ حیدر» و «سقای تشنگان» یادآور ریتم دسته‌های عزاداری در ماه محرم است. در اغلب آهنگ‌ها از نی و دف استفاده شده که حس حزن و اندوه را به شنونده القا می‌کند.

 ظهر عطش

 محسن چاوشی

محسن چاوشـــــی یکی از محبوب‌تریــــن خوانندگان موسیقی پاپ کشور، طی چند سال فعالیت رسمی خود در حوزه موسیقی بارها ثابت کرده که ارادت خاصی به ائمه اطهار(ع) دارد و آثار متعددی را برای وقایع مذهبی خوانده است. چاوشی ابتدا در سال 84 که هنوز مجوز فعالیت حرفه‌ای در کشور را نداشت، قطعه‌ای به نام «راه کربلا» با ترانه امیر ارجینی ساخت. سپس در سال 88، دو قطعه موسیقی را در آلبومی گروهی تحت‌عنوان «سلام آقا» منتشر کرد که این دو اثر در زمره برترین آثار عاشورایی موسیقی پاپ قرار گرفتند. محمود کریمی، مداح اهل‌بیت درمورد اثر «ظهر عطش» محسن چاوشی که شعر آن سروده مرحوم آغاسی است، می‌گوید: «من اثر ظهر عطش محسن چاوشی را 6بار شنیدم و هر 6بار گریه‌ام گرفت. بعدها که با خود آقای چاوشی هم صحبت کردم، متوجه شدم که خود ایشان هم یک ماه بعد از خواندن ظهر عطش حال و هوای بسیار غریبی داشته است.» قطعه دیگر این آلبوم با صدای محسن چاوشی «غدیر خون» نام دارد که به وقایع پس از ظهر عاشورا و به شام غریبان اشاره دارد. ترانه این اثر مذهبی را هم مانند «راه کربلا»، امیر ارجینی، ترانه‌سرا اکثر آثار مذهبی چاوشی سروده است.

سجاده عشق

علیرضا عصار

در زمستان سال 82، آلبوم اختصاصی «مولای عشق» برای واقعه عاشورا، با صدای علیرضا عصار و آهنگسازی فواد حجازی منتشر شد که در این آلبوم 9قطعه‌ای، چند اثر مانند «حسرت دینار»، «مولای عشق» و «هجر یاران» با موفقیت بسیاری همراه شدند اما در این بین، اثر «سجاده عشق» با شعری از مهدی شریفی به‌سرعت در میان مردم شنیده شد و نماهنگ ویژه این قطعه بارها در تلویزیون پخش شد. در اواسط قطعه «سجاده عشق» که با تنظیم فواد حجازی منتشر شده، پاشا هنجی به نوازندگی نی می‌پردازد تا بر فضای سوزناک این اثر بیفزاید. البته عصار در این آلبوم به دکلمه‌خوانی هم روی آورده و اتفاقا چند اثر خوب نیز با دکلمه و رجزخوانی خلق کرده است.

 غزل عاشورا

 محمد حشمتی

طرفداران موسیقی محمد حشمتی را با قطعه بسیار زیبای «اذان می‌گویند» می‌شناسند که این اثر پیش از اذان از شبکه‌های مختلف صداوسیمای کشورمان پخش می‌شود، اما او آبان‌ماه 92 یک آلبوم بسیار سوزناک تماما عاشورایی هم با نام «غزل عاشورا» منتشر کرده که آثار بسیار زیبایی در آن گنجانده شد و هرکدام دارای محبوبیت خاص خودشان هستند. حشمتی این آلبوم را با نام حضرت عباس(ع) آغاز کرده و با رجزی عربی، مرثیه‌ای آذری و چند شعر و مرثیه عاشورایی دیگر ادامه می‌یابد. آهنگسازی این آلبوم برعهده فریدون خشنود است که البته یک قطعه از این آلبوم را هم بهنام صبوحی ساخته و تنظیم کرده است. جالب‌ترین نکته این آلبوم، قطعه «شیعه» است که از لسان مبارک حضرت سیدالشهدا(ع) صادر شده و با آوای محمد حشمتی بسیار شنیدنی است. در این آلبوم قطعه «غزل عاشورا» نیز با اجرای سوزناک محمد معتمدی، بسیار شنیدنی است و شنیدنش جای لطف فراوان دارد.

قرص ماه خونی

 رضا صادقی

رضا صادقی از دیگر خوانندگان پرطرفدار موسیقی پاپ است که ارادت خاصی به سیدالشهدا(ع) و همین‌طور حضرت عباس(ع) دارد و تا قبل از این روزهای کرونایی همیشه دهه اول محرم در زادگاهش بندرعباس نوحه‌خوانی می‌کرد. صادقی و خانواده‌اش این روزها درگیر ویروس کرونا شده‌اند و برایشان آرزوی سلامتی داریم. این خواننده موسیقی پاپ در سال 92 تک‌آهنگ «قرص ماه خونی» را با شعری از امیرحسین اللهیاری و تنظیم شجاعت شفایی منتشر کرد که با استقبال درخورتوجهی مواجه شد. این قطعه درمورد شهادت حضرت عباس(ع) است و چندی پیش نماهنگی از آن با انیمیشن عاشورایی «ناسور» منتشر شد تا بر زیبایی آن بیفزاید. همچنین صادقی در آلبوم «سلام آقا» هم دو قطعه با نام‌های «مرثیه» و «امیر کائنات» ساخته و اجرا کرده است. شعر اثر مرثیه از بحرطویل قدیمی است که پیش‌تر با نغمه مداحان جنوبی نیز اجرا شده بود.