ویران‌سازی افغانستان، تضمین حضور آتی واشنگتن

در روزهای گذشته بمب‌افکن‌های «B52» ارتش آمریکا به دستور مستقیم جو بایدن، رئیس‌جمهور این کشور مناطق مختلف افغانستان را به بهانه مبارزه با طالبان و جلوگیری از پیشروی این گروه، بمباران کرده‌اند. دولت آمریکا درباره این حملات هوایی سنگین اعلام کرده است که نیروهای طالبان به تعهدات خود در مذاکرات صلح دوحه عمل نمی‌کنند و در روزها و هفته‌های گذشته با استفاده از فضای به‌وجود آمده به دلیل خروج نیروهای آمریکایی، بر شدت تهاجمات خود افزوده است. به عقیده تعداد زیادی از تحلیلگران مستقل و حتی نظامیان سابق آمریکایی، خروج سریع ارتش این کشور از افغانستان به معنای بازگشت تسلط مجدد طالبان بر این کشور خواهد بود. دولت افغانستان کاملا ضعیف و شکننده است و به نظر می‌رسد توانایی کافی برای رویایی با طالبان را در اختیار ندارد. بسیاری از سربازان و نیروهای ویژه افغان در ماه اخیر از ارتش فرار کرده‌اند و به همین دلیل راه برای پیشروی‌های طالبان بیش از پیش باز شده است. در برخی مناطق با نزدیک شدن نیروهای طالبان مردم با رها کردن منازل خود به سمت مرزهای کشورهای اطراف افغانستان مانند ایران فرار کرده‌اند. درحال حاضر طالبان کنترل بیش از 150 شهرستان از مجموع 407 شهرستان افغانستان را در اختیار دارد. این درحالی است که ارتش افغانستان تنها 22 درصد از مناطق این کشور را کاملا تحت کنترل خود دارد. وضعیت در این کشور به حدی روبه وخامت گذاشته که ناظران بین‌المللی پیش‌بینی می‌کنند سیل هجوم پناهندگان افغان به کشورهای همسایه مانند ایران، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان دور از انتظار نیست. حال آمریکا با آغاز بمباران شهرها و روستاهای افغانستان به بهانه مبارزه با طالبان، باعث به وجود آمدن ویرانی و رعب و وحشت در بین مردم این کشور شده است و حتی این امر می‌تواند به سیل پناهجویان به کشورهای همسایه دامن بزند.  به گفته «مارک میلی» رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا، بمب‌افکن‌های «B52» و جنگنده‌های «اف 18» در عملیات علیه طالبان شرکت دارند. با توجه به اقدامات آمریکا باید دید واشنگتن چه اهدافی را در پی خروج از افغانستان و بمباران‌های فعلی دنبال می‌کند؟

  فراری دادن مردم افغانستان

این احتمال وجود دارد که آمریکایی‌ها می‌خواهند با مهره طالبان بار دیگر دست به قمار سیاسی زده و با انجام بمباران‌های گسترده می‌خواهند ترس و هراس از ویرانی را برای مردم غیرنظامی افغانستان ایجاد کنند تا روستاییان و شهروندان این کشور زندگی خود را رها کرده و به سمت کشورهای همسایه به‌ویژه ایران رهسپار شوند. آمریکا از این موضوع می‌تواند در چند حالت بهره‌جویی کند.  اول: با تخلیه شهرها و مخصوصا روستاها جا برای طالبان باز خواهد شد و آنها به راحتی می‌توانند در این مناطق اسکان داده شوند. درنظر داشته باشیم که طالبان عمدتا در مناطق روستایی و حومه بسیار فعال‌تر هستند و این مناطق، شرایط محیطی خوبی را برای پنهان شدن و تجدید قوا و حتی عضوگیری و آموزش نیروهای جدید را در اختیار آنها می‌گذارد.  دوم: افغانستانی‌ها در دهه‌های گذشته به دو کشور بیشتر از همه پناهنده می‌شدند. اول ایران و بعد پاکستان. این دو کشور مقصد اصلی آنها خواهد بود. سیل عظمی از پناهجویان قانونی و عمدتا غیرقانونی از افغانستانی‌هایی که وارد ایران می‌شوند می‌تواند خود بر وضعیت ایران فشار مضاعفی وارد کند. ورود مهاجران غیرقانونی یکی از مشکلاتی خواهد بود که هر دولت و کشوری را از نظر اقتصادی، امنیتی و اجتماعی می‌تواند تحت‌الشعاع خود قرار دهد.

  ویران کردن افغانستان و ایجاد زمین سوخته برای پروژه جاده ابریشمِ چین

آمریکا از سال 2001 به دنبال اشغال افغانستان در این منطقه حضور دارد. اما پس از گذشت 20 سال از این حضور و ویرانی افغانستان، واشنگتن قصد دارد تا آخر تابستان سال جاری میلادی، سربازانش را به‌طور کامل از این کشور خارج کند. این خروج می‌تواند یک سرشکستگی برای ابرقدرت جهان باشد. 20 سال حضور، کشته شدن هزاران سربازان آمریکایی و زخمی شدن ده‌ها هزار تن دیگر از آنها، صرف هزاران میلیارد دلار پول و نهایتا یک خروج ضرب الاجلی از این کشور به معنای یک شکست برای هژمونی غرب است. پس با نابود کردن این کشور می‌تواند دست به نوعی قدرت‌نمایی زده و خروج خود را با یک هیاهوی خبری مصادف کند. نابودی تاسیسات و جاده‌های افغانستان و ویرانی بخشی از شهرها و روستاهای این کشور به همراه فرار مردم می‌تواند بحرانی اقتصادی در افغانستان ایجاد کند. چنین بحرانی هم زمینه‌ساز حضور سرمایه‌گذاران غربی برای بازسازی این کشور خواهد شد و هم از جهاتی می‌تواند یک کشور ویرانه را برجای گذارد که مسیر ترانزیتی پروژه «جاده ابریشم» چین را با مخاطره روبه‌رو کند. پروژه جاده ابریشم چین به‌عنوان یک مولفه اقتصادی برای آینده بازرگانی پکن است که افغانستان یک کریدور مهم برای این پروژه به حساب می‌آید. با ناامنی و ویرانی زیرساخت‌های افغانستان، طبیعتا چین برای گسترش جاده ابریشم با مشکل مواجه خواهد شد. آمریکایی‌ها توقع دارند با خروج غیرمسئولانه از افغانستان و ایجاد خلأ قدرت، این کشور را به منشأ نگرانی همسایگان تبدیل کند.