مکانیزه شدن سیستم کشاورزی و مدیریت صحیح؛ راهکار برون‌رفت از تنش آبی

مهراد کوکبی، روزنامه‌نگار:  حسین قربانی‌زاده، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد واحد شوشتر در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اظهار کرد: «استان خوزستان با دارا بودن بیش از یک‌سوم آب‌های سطحی کل کشور و جاری بودن رودخانه‌های بسیار در این استان، قاعدتا نباید مشکل تامین آب داشته باشد اما مشکل از آنجا سرچشمه می‌گیرد که در مسیر روان‌آب‌های استان و رودخانه‌های منتهی به استان، صنایع و زمین‌های کشاورزی بیش از اندازه توسعه پیدا کردند و بخش عمده ای از منابع آبی در این بین تلف می‌شود.» وی ادامه داد: «بحث راندمان آبی در صنایع و کشاورزی نیز بسیار به منابع آبی استان تا حد بالای لطمه وارد کرده؛ بخش‌ کشاورزی و باغداری در کشور ما حدود 90 درصد از منابع آبی را در اختیار می‌گیرد که از این درصد، میزانی معادل دو‌سوم آن را به‌دلیل عدم بهره‌وری هدر می‌دهیم و همه اینها درکنار موضوع کیفیت آب نیز قرار می‌گیرند؛ چراکه به‌واسطه تولید فاضلاب‌‌های صنعتی و آب پسماند شده از بخش کشاورزی و فاضلاب‌‌های شهری، آب‌های زیرزمینی کل کشور و به‌خصوص استان خوزستان بسیار آلوده شدند و درحال‌حاضر می‌بینیم که همه این موضوعات باعث تنش‌های آبی در استان خوزستان شده است.»  او گفت: «موضوع سدسازی در دنیا همیشه به‌عنوان یک عامل کمک‌کننده در حل مشکل آب قلمداد می‌شود اما متاسفانه این موضوع در کشور ما تا حد بسیار زیادی به‌صورت غیرعلمی و غیرکارشناسی شده پیش‌رفته است، درواقع می‌توان موضوع کنترل بیش از اندازه آب‌های سطحی را یکی از عوامل مهم تنش‌های آبی اخیر دانست.» عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد واحد شوشتر خاطرنشان کرد: «البته در خود استان خوزستان نیز مدیریت آب به‌خوبی صورت نگرفته است؛ توسعه کشاورزی در این استان و افزایش کشت برنج در این منطقه که دچار مشکلات آبی فراوان است، به‌هیچ‌عنوان توجیه اقتصادی و محیط‌زیستی ندارد. درواقع وضعیت استان خوزستان مانند استان‌های شمالی نیست که بتوانیم برنجکاری گسترده داشته باشیم و از طرفی هم در مجموعه راندمان آبیاری کشاورزی بسیار پایین است. ما هنوز در سطح استان از سیستم‌های آبیاری سنتی استفاده می‌کنیم و سیستم‌های نوین کشاورزی مثل آبیاری قطره‌ای، آبیاری بارانی و آبیاری زیرزمینی که بسیار برای مناطق گرمسیری توصیه می‌شود، وجود ندارد و وقتی ما از آبیاری‌های سنتی استفاده می‌کنیم راندمان بهره‌وری از آب به‌شدت پایین می‌آید. درحال‌حاضر راندمان آبیاری در کشور 35 درصد است که با استفاده از آبیاری قطره‌ای می‌تواند به بیش از 90 درصد برسد اما این موضوع منوط به این است که ما باقی‌مانده آبی را که از صرفه‌جویی منابع به‌دست می‌آید، صرف توسعه کشاورزی نکنیم.»