ببر کاغذی

فرهیختگان: آمریکا 4 ماه پس از خروج از افغانستان، از عراق نیز خارج خواهد شد. براساس توافق آمریکا با طالبان، نظامیان واشنگتن 11 سپتامبر (20 شهریور) از افغانستان و براساس توافق با عراق، نظامیان این کشور تا آخر دسامبر (10 دی) از عراق خارج خواهند شد. این موضوع هم در بیانیه مشترک دوطرف و هم در بیانیه پایانی جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق که بامداد سه‌شنبه منتشر شد، مورد تاکید قرار گرفته است. مهم‌ترین بخش این دیدار، دست‌نوشته‌ای بود که جو بایدن به عمد و با هدف انتشار آن در رسانه‌ها، به‌سمت خبرنگاران گرفت. در این نوشته دستنویس آمده بود که «آمریکا آماده است تا به حملات [علیه خود در خاک عراق] واکنش نشان دهد. ایران می‌بایست توقف حملات [به نیروهای آمریکایی در خاک عراق] را مدنظر قرار دهد.» با این حال در بیانیه سران دو کشور بر احترام «آمریکا به حاکمیت و قوانین عراق» تاکید شده است.  توافق برای خروج آمریکا از عراق، درقالب گفت‌وگوهای استراتژیک بین عراق و آمریکا از ژوئن سال گذشته زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده بود، آغاز شده است. چهارمین دور این گفت‌وگوها از سه‌شنبه هفته قبل و به ریاست فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا برگزار شد. در دور چهارم، طرفین پیرامون ابعاد مختلفی از روابط میان آمریکا و عراق در زمینه مسائل امنیتی، اقتصادی، بهداشتی، آموزشی و فرهنگی به بحث و گفت‌وگو پرداختند.  طبق بیانیه مشترک، دوطرف مجددا بر اهمیت این مباحث که بر تقویت مشارکت استراتژیک بلندمدت تعریف شده در توافقنامه چارچوب استراتژیک تاکید کرده و بر موضوعات کلیدی شامل ثبات منطقه، بهداشت، تغییرات آب و هوایی، بهره‌وری و استقلال انرژی، مسائل مربوط به کمک‌های بشردوستانه و حقوق بشر، همکاری اقتصادی، تبادل فرهنگی و آموزشی و سایر موضوعات تمرکز داشتند.  همچنین عراق بیانیه‌ای مفصل درباره تلاش‌های مستمر خود درجهت بازگشت ایمن و داوطلبانه آوارگان ارائه داد و ایالات‌متحده متعهد شد که به حمایت خود از این تلاش‌ها ادامه دهد.  ایالات‌متحده نیز بار دیگر «بر احترام به حاکمیت عراق و قوانین آن تاکید کرده و متعهد شد که همچنان به تامین منابع موردنیاز عراق برای حفظ تمامیت ارضی خود ادامه دهد.» طبق بیانیه مذکور دولت عراق بار دیگر تعهد خود را برای محافظت از اعضای ائتلاف بین‌المللی که به نیروهای امنیتی عراق مشاوره و آموزش می‌دهند، یادآور شد و تاکید کرد که همه نیروهای ائتلاف ضدداعش به دعوت دولت، در عراق کار می‌کنند.  علاوه‌بر این دو هیات توافق کردند پس از پایان بحث و گفت‌وگوهای تیم‌های فنی، روابط امنیتی کاملا به ارائه مشاوره، آموزش و همکاری اطلاعاتی محدود شود و تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱ نیروهای جنگی آمریکا از عراق خارج شوند. مطابق بیانیه نهایی، ایالات‌متحده قصد دارد به پشتیبانی خود از نیروهای امنیتی عراق از جمله نیروهای پیشمرگه ادامه دهد تا توانایی آنها در مقابله با تهدیدها را افزایش دهد.

بخشی از توافق دوطرف، در بیانیه پایانی بایدن و الکاظمی نیز مورد اشاره قرار گرفته است. الکاظمی پیش از سفر به واشنگتن، هدف اصلی از سفرش را تنظیم روابط آمریکایی‌-عراقی و پایان حضور نیروهای رزمی آمریکایی در عراق اعلام کرده بود. خروج نیروهای آمریکایی از عراق، پس از آن تبدیل به مطالبه عمومی شد که در 13 دی‌ماه سال 98، ارتش آمریکا، سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس را به‌وسیله پهپاد ترور کرد. کمتر از 2 روز بعد پارلمان عراق در نشستی اضطراری، خروج نیروهای نظامی ایالات‌متحده از خاک عراق را تصویب کرد. اما برخلاف این مصوبه پارلمان، نظامیان آمریکایی به بهانه‌های مختلف حضورشان در عراق را ادامه دادند. اکنون بنابر بیانیه پایانی بایدن-‌الکاظمی، «تا تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱، دیگر هیچ نیروی آمریکایی با نقش رزمی در عراق نخواهد بود.» با این حال اما حضور مستشاری و آموزشی آمریکایی‌ها در خاک عراق به شیوه دیگری ادامه خواهد داشت. بیانیه دو کشور نشان می‌دهد که «روابط امنیتی [دوکشور] به‌صورت کامل به نقش آموزشی، مستشاری، حمایتی و اطلاعاتی تبدیل می‌شود.» علاوه بر این، «دولت عراق بر تعهد خود برای محافظت از نیروهای ائتلاف بین‌المللی که مشغول مشاوره و آموزش [در این کشور هستند] تاکید کرد.» این حضور در اصل می‌تواند بخشی از سیاست‌های راهبردی آمریکا در منطقه خاورمیانه باشد؛ سیاستی که مورد تاکید دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور قبلی ایالات‌متحده هم بود. سال گذشته پس از اینکه الکاظمی با دونالد ترامپ در کاخ‌سفید دیدار کرد، در بیانیه پایانی این نشست هم به تداوم حضور نظامی آمریکا در عراق درقالب هماهنگی‌های امنیتی دوجانبه تاکیده شده بود. پیش‌تر نشریه «پولیتیکو» به نقل از یک مقام آمریکایی و دو فرد مطلع گزارش داده بود پایان ماموریت رزمی آمریکا از عراق به معنی خروج از این کشور نخواهد بود.  پولیتیکو به نقل از این منابع نوشته بود نظامیان آمریکایی از خاک عراق خارج نمی‌شوند و شماری از نظامیان آمریکایی به حضور خود ادامه خواهند داد.  به گفته این افراد، بخشی از نظامیان آمریکایی، به فراهم کردن حمایت لجستیک و مشاوره به نیروهای عراقی خواهند پرداخت و نیروی هوایی، اطلاعاتی و تجسسی به‌منظور آنچه مبارزه با داعش نامیدند، در خاک عراق باقی خواهند ماند.  گفته می‌شود بخشی از دلیل خروج آمریکا از عراق و افغانستان، تمرکز آمریکا بر چین و تلاش برای افزایش فشار بر پکن است.

در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید:

سیدمهدی طالبی، روزنامه‌نگار: / آیا هر مقاومتی در منطقه با ایران مرتبط است؟ (لینک)

نرگس چهرقانی، روزنامه‌نگار: /بایدن در موضع ضعف (لینک)

علی مزروعی، روزنامه‌نگار: /آمریکا از عراق خارج نمی‌شود (لینک)

سهیل سیدجمالی، روزنامه‌نگار: / دموکرات‌ها؛ طرفداران واقعی جنگ (لینک)