سیدمهدی موسوی‌تبار، روزنامه‌نگار: «مجردها»، «عین، شین، قاف»، «پیچ تند» و حالا «زندگی زیباست»؛ اسم این سریال هم دچار تغییرات زیادی بوده است. صحبت از سریال این شب‌های شبکه دو با نام «زندگی زیباست» که توسط قاسم جعفری ساخته شده است. آخرین سریالی که از جعفری پخش شده، «از نفس‌افتاده» است که مربوط به سال 85 می‌شود و بعد از آن او دیگر در تلویزیون فعالیت نداشت و سراغ سینما رفت. اگر شما از مخاطبان جوان روزنامه ما هستید و ذهنیتی از آثار جعفری ندارید باید بگویم سریال‌های محبوب و موفق مانند «خط قرمز»، «مسافری از هند» و «کمکم‌کن» از ساخته‌های اوست و حالا بعد از نزدیک به 15 سال، سریالی از او برای اولین‌بار روی آنتن رفته است. در این سال‌ها شاهد بازپخش سریال‌های او از تلویزیون بوده‌ایم اما تا سال 97 خبری از کار تازه‌اش نبود. دی‌ماه 97 بود که علی حجازی‌مهر، تهیه‌کننده زندگی زیباست خبر داد که تصویربرداری سریال «مجردها» در شهرک راه‌آهن درحال انجام است. و تاکنون پنج قسمت از سریال تصویربرداری شده و تدوین هم‌زمان نیز درحال انجام است. او ادامه داده بود که سریال ۳۰قسمت دارد و قرار بود بتوانند تا اواخر اسفند و یا اوایل فروردین تصویربرداری آن را به پایان برسانند. ظاهرا قرار بوده این سریال در نوروز 98 پخش شود که بنا به دلایلی این اتفاق نمی‌افتد و تصویربرداری این سریال در تیرماه 98 به پایان می‌رسد و نزدیک به 25 قسمت از سریال به تلویزیون تحویل داده می‌شود. «زندگی زیباست» بنا به تصمیم مدیران سازمان صداوسیما نزدیک به دو سال توقیف می‌شود. اردیبهشت سال گذشته بود که جمعی از بازیگران جوان و تئاتری سریال که به‌عنوان بازیگران نقش‌های اصلی در این سریال حضور داشتند خطاب به رئیس رسانه ملی نامه‌ای نوشتند و در آن گفتند: «... ما ده نفر بودیم پر از شوق و امید از اینکه بالاخره هنوز هستند کسانی که به ما جوانان اعتماد کنند، با انگیزه‌ای که کوه را جابه‌جا می‌کرد شروع به ساختن کردیم. تمرین کردیم. ضبط کردیم. شد سریالی به نام «ع. شین. قاف». دو سال گذشت. الان پر از سرکوب و ناامیدی این نامه را می‌نویسیم که شاید بخوانید، شاید به دست‌تان برسد که بتوانیم حق‌مان را پس بگیریم. فیلمنامه‌ای که توسط سازمان صداوسیما تصویب می‌شود، ساخته می‌شود اما حاصلش توسط همان سازمان بلاتکلیف می‌ماند... ما بیگانه نیستیم، از اشرار نیستیم. ما که معاند نیستیم، بچه‌های همین‌جاییم. بزرگ‌شده دست پدران و مادران همین سرزمین. پس چطور به‌راحتی کنار گذاشته می‌شویم؟ کسی هم جواب‌مان را نمی‌دهد؟ نه از پخش سریال‌مان خبری است نه از دستمزد ناچیزمان. اصلا ما به کنار، بیت‌المال چه می‌شود؟...»

ظاهرا این نامه توسط رئیس سازمان دیده شده و نتیجه‌اش احتمالا پخش این سریال در تابستان 1400 می‌شود.

این خط قرمز کمرنگ

نگاهی به کارنامه قاسم جعفری نشان می‌دهد که او هم کار کردن با جوانان را دوست دارد و هم کار کردن درباره جوان‌ها. در اکثر سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی‌اش به چهره‌های تازه میدان می‌دهد و به مشکلات یا مسائل آنها می‌پردازد. این‌بار و در سریال تازه‌اش نیز سراغ جوان‌ها و روابط آنها رفته و از مشکلات‌شان می‌گوید. جوانانی که خیلی‌هاشان سابقه تئاتری دارند و این‌بار دور هم جمع شدند تا از مسائلی بگویند که به‌روز شده و البته اشتراکاتی هم با جوانان سریال «خط قرمز» دارند. وقتی از عشق و روابط عاطفی جوانان گفته می‌شود، قرار نیست رنگ کهنگی بگیرد و تنها ممکن است شرایط براساس اقتضائات زمانی، تغییر کند. «خط قرمز» نزدیک به دو دهه پیش روی آنتن شبکه سه رفت و البته دچار ممیزی‌هایی هم شد اما نسبت به «زندگی زیباست» به‌مراتب پیشروتر و جسورتر بود. حالا و بعد از دو دهه، معلوم نیست جعفری محتاط‌تر شده یا مدیران تلویزیون؟

چه کسی راست می‌گوید؟ خانم نویسنده یا آقای تهیه‌کننده

اواخر تیرماه بود که پریسا شمس، نویسنده «زندگی زیباست» در گفت‌وگو با ایسنا گفت: «روزی که قرار بود کار پخش شود دو ساعت قبل از پخش با من تماس گرفتند و اعلام کردند که امشب ساعت 9.5 کار روی آنتن می‌رود. با دیدن قسمت اول ابتدا فکر کردم دیر به من اطلاع‌رسانی شده و چهار قسمت کار پخش شده است. زمانی که پیگیری کردم متوجه شدم این قسمت اول است که روی آنتن می‌رود و شوکه شدم؛ چراکه سریال از قسمت پنجم شروع شده بود و معرفی شخصیت‌ها و داستان‌هایی که ساخته بودیم تا تماشاچی به‌خوبی شخصیت‌ها را بشناسد، حذف شد. با این نوع از حذف کردن و سانسور، بدیهی است که اثر دچار ضربه می‌شود. درحال‌حاضر هر قسمتی را که شب‌به‌شب می‌بینم واقعا از حذفیات کار دچار حیرت می‌شوم. من در پنج سال گذشته تقریبا سالی یک سریال روی آنتن داشته‌ام و با ممیزی‌ها کاملا آشنایی دارم اما خیلی جاها حذفیات سریال «زندگی زیباست» حیرت‌آور است و شخصا تجربه عجیب و غریبی به این صورت با مقوله سانسور نداشته‌ام.»   یک روز بعد علی حجازی‌مهر، تهیه‌کننده سریال در پاسخ به ادعاهای خانم نویسنده نظر خود را نسبت به تعداد قسمت‌های پخش‌شده از این مجموعه اعلام کرد و گفت: «ما ۴۰ قسمت برای این سریال ساخته‌ایم و اگر خدا بخواهد ۴۰ قسمت هم پخش خواهیم کرد.» این تهیه‌کننده همچنین درباره قسمت‌های پخش‌شده سریال و این‌که ممیزی داشته است یا خیر نیز عنوان کرد: «من از پخش سریال راضی هستم. این مجموعه ممیزی نداشته است، یکی دو مورد هم نسبت به آنها نکاتی مطرح بوده که طبیعی است.»  بررسی‌های «فرهیختگان» اما نشان می‌دهد این سریال در 50 قسمت تولید شده و قرار است در 38 یا 40 قسمت روی آنتن برود. 5 قسمت ابتدایی این سریال که در بیابان‌های طبس گذشته و به روند آشنایی جوانان این سریال با هم می‌پرداخته، به‌طورکلی حذف شده است. همچنین این بررسی‌ها نشان می‌دهد که اکثر قسمت‌ها یا سکانس‌هایی که حذف شده‌اند به روابط شخصیت‌های جوان سریال، قبل از ازدواج و طریقه آشنایی یا تعامل آنها با هم مربوط بوده و بخش کمی مربوط به دوران ازدواج‌شان بوده است. گفته می‌شود بین 450 تا 550 دقیقه از این سریال برای پخش حذف شده است که جای تعجب و تاسف دارد و خلأ نظارت بر روند ساخت سریال‌ها را به‌خوبی نشان می‌دهد.  گفته می‌شود حذفیات سریال به‌قدری بالا بوده که قاسم جعفری، خواستار حذف اسم خودش از تیتراژ می‌شود که درنهایت می‌پذیرد اسم او به‌عنوان کارگردان درج شود. این حذفیات البته درنهایت می‌تواند به نفع سازندگان تمام شود زیرا هر نقدی را به میزان حذفیات سریال ارجاع می‌دهند و ادعا می‌کنند که در این فضا نمی‌شود نقد صحیح کرد.  زندگی زیباست درمجموع سریال بدی نیست و در میان انبوه سریال‌های ساخته‌شده ضعیف این سال‌های تلویزیون، جایگاه خوبی بین مخاطبان و منتقدان دارد اما سوال اصلی‌تر این است که خانم نویسنده و آقای کارگردان، تا چه حد خود را به‌روز کرده‌اند. درست است که این سریال در سال 97 جلوی دوربین رفته اما در این سه سال، چقدر مشکلات و مسائل جوانان تغییر کرده است. عشق یک مساله ابدی و ازلی برای انسان است اما ‌ای‌کاش سازندگان این سریال، شناخت به‌روزتری از جوانان و مشکلات آنها داشتند و در حوزه‌های مختلف، خود را موظف به نصیحت کردن یا گاه شعار دادن نمی‌کردند.

شاید اگر این سریال با حذفیات کمتر و از شبکه سه سیما پخش می‌شد، هم برای شبکه سه فرصت مناسبی برای جذب مخاطبان گریخته‌اش بود و هم برای قاسم جعفری، فرصت تکرار «خط قرمز» پیش می‌آمد. حالا که با این سختی و افزایش هزینه‌ها، سریال‌ها ساخته می‌شود، بهتر است برای پخش‌شان نیز تصمیم دقیق و البته قاطع گرفته شود.

در همین رابطه مطلب زیر را بخوانید:

قرار نبود «شوکا» را من بازی کنم (لینک)