سیامک خاجی، روزنامهنگار: حواشی جنجالی دیدار نیمهنهایی یورو2020 بین انگلیس و دانمارک همچنان ادامه دارد و همچنان نظرات مختلفی درباره پنالتی اعلامشده در این مسابقه بهسود شاگردان ساوتگیت منتشر میشود. برخی معتقدند خطایی روی استرلینگ صورت نگرفته و او با بزرگنمایی داور را مجبور به اعلام پنالتی کرد و حتی کمکداوران ویدئویی را نیز فریب داده است و برخی دیگر میگویند برخورد کوچکی در این صحنه اتفاق افتاده که داور براساس آن اعلام خطا کرده است. همین عقاید متفاوت سببشده حرفوحدیثهای زیادی درباره نخستین صعود انگلیس به فینال این مسابقات بهوجود بیاید. از شایعه حمایت یوفا از سهشیرها بهدلیل روابط خوبی که بوریس جانسون، نخستوزیر این کشور با این نهاد دارد تا جمعآوری امضا توسط دانمارکیها برای تکرار این مسابقه و همچنین اعتراضاتی که به تعداد زیاد میزبانی انگلیس در این مسابقات صورت گرفته همگی باعثشده فینال فرداشب تحتالشعاع این حواشی قرار گیرد.
ادامه اعتراضات به پنالتی انگلیس
اگرچه رقابتهای یورو از لحاظ داوری تا پیش از دومین دیدار نیمهنهایی با کمترین حاشیه همراه بود اما در وقتاضافه دیدار انگلیس مقابل دانمارک یکی از جنجالیترین اتفاقات این تورنمنت رخ داد. سرنگونی رحیم استرلینگ در محوطه جریمه دانمارک و برخوردی که او با یواکیم مهله داشت، دنی ماکل داور هلندی پنالتی تشخیص داد و البته VAR هم آن را تایید کرد. با این حال بهسرعت پس از پایان این دیدار اعتراضات بر سر این تصمیم بالا گرفت و همچنان نیز ادامه دارد.
اورس مهیر، داور بازنشسته سوئیسی با ابراز تعجب از اعلام این خطا گفت: «چه چیزی درباره این صحنه میتوان گفت؟ استرلینگ بهدنبال یک برخورد با مدافع حریف بود و البته مشخص بود که این صحنه برای اعلام پنالتی کافی نیست. وقتی ماکلی نقطه پنالتی را نشان داد کاملا متعجب شدم و در آن لحظه فکر کردم شاید واقعا برخوردی وجود داشته و من آن را بهدلیل سرعت بالای تصاویر ندیدم. با این حال در حرکت آهسته نیز مشخص بود که نظر اولیه من درست بود و خطایی صورت نگرفته بود. داور شاید بهدلیل حرکت پای مدافع دانمارکی دچار این اشتباه شده بود اما درحالیکه من انتظار داشتم VAR این اشتباه را تصحیح کند اما آنها هم پنالتی را تایید کردند. برایم قابل درک نبود که چرا آنها از داور مسابقه نخواستند از طریق مانیتور کنار زمین صحنه را دوباره چک کند و این خطا بازبینی شود.»
مهیر در ادامه درباره اینکه پیش از این خطا دو توپ در زمین مسابقه وجود داشت نیز گفت: «ماکلی اگر همان زمان سوت میزد و بازی را متوقف میکرد کار برایش بهمراتب راحتتر بود و هیچکس هم در این زمینه به او اعتراض نمیکرد. البته بهنظرم وجود این توپ در زمین باعث پرتشدن حواس هیچ بازیکنی نشد و همه آنها توپ درست را دنبال میکردند. به همین دلیل این اتفاق تاثیری در آنچه رخ داده بود نداشت.»
در شبکههای اجتماعی بحث زیادی برسر این پنالتی و صحت آن وجود داشت و البته اعتراضات زیادی هم دراینباره صورت گرفت. حتی برخی ستارههای سابق انگلیسی نیز نسبت به این تصمیم و درستی آن تردید داشتند. کریس وادل معتقد است این پنالتی پس از یک برخورد بسیار ناچیز گرفته شده و آلن شیرر نیز معترف است اگر چنین تصمیمی علیه تیم گرت ساوتگیت گرفته میشد بهشدت عصبانی و ناراحت میشد. میکا ریچارد، مدافع سابق انگلیس و کارشناس کنونی BBC درباره این صحنه گفت: «همه ما هوادار انگلیس هستیم اما نباید واقعیت را کتمان کنیم. بهنظر من تصمیمات داوری در این تورنمنت بسیار خوب و در بهترین سطح بود اما در این صحنه واقعا تعجب کردم که چرا VAR رای داور را برنگرداند. شاید هیاهوی هواداران نیز در این تصمیم تاثیر زیادی داشته باشد؛ چراکه آنها پس از به زمین افتادن استرلینگ سروصدای زیادی بهپا کردند. فکر میکنم داوران در تصمیم خود دچار اشتباه شدند و البته نباید از واکنش خوب کسپر اشمایکل در مهار ضربه نخست هری کین نیز غافل شد.»
درخواستی که به آن توجهی نشد
این پنالتی البته حاشیه دیگری هم داشت و آنهم انداختن لیزر روی صورت اشمایکل در زمان ضربه بود که گلر دانمارکی بابت آن به داور مسابقه نیز اعتراض کرد. با این حال این توپ درنهایت به گل تبدیل شد و البته یوفا قرار است درباره این اتفاق تحقیقات جداگانهای انجام دهد. انتقادها به تصمیمات اخیر یوفا درمورد شیوه برگزاری این رقابتها و همچنین انجام دیدارهای نیمهنهایی و فینال در ورزشگاه ومبلی لندن همچنان ادامه دارد. درحالی که پیش از آغاز تورنمنت اخباری مبنیبر احتمال انتقال این دیدارها به کشوری دیگر بهدلیل محدودیتهای کرونایی شنیده میشد اما درنهایت این اتفاق رخ نداد و انگلیسیها توانستند میزبانی خود را حفظ کنند. استفان بالدرینی، ستوننویس گاتزتادلواسپورت ایتالیا دراینباره نوشت: «اتفاقات اخیر واقعا تاسفآور است؛ چراکه این تیم (انگلیس) نیاز به هیچگونه کمکی ندارد و پتانسیل بسیار بالایی دارد. با این حال موارد عجیبی در یکماه اخیر رخ داده است. درحالیکه دولتهای ایتالیا و آلمان درخواست تغییر میزبانی را داده بودند و سازمان جهانی بهداشت نیز هشدارهایی در این زمینه داده بود اما درنهایت یوفا توجهی به این درخواستها نکرد و هر سه دیدار را طبق برنامه قبلی در ومبلی برگزار میکند تا این شائبه بهوجود بیاید که شاید چیزی در این وسط وجود دارد.»
هورست سیهوفر، وزیر کشور آلمان نیز پیش از این، از تصمیم دولت بریتانیا در افزایش تعداد تماشاگران حاضر در مرحله حذفی یورو2020 انتقاد کرده و این اقدام را بسیار خطرناک توصیف کرده بود که میتواند موجی جدید از کرونا را در این کشور و حتی اروپا بهراه بیندازد.
در اسپانیا نیز روزنامه مارکا با انتقاد از پنالتی اعلامشده بهسود انگلیس، برتری این تیم در دیدار اخیر را زیرسوال برد و نوشت: «این اشتباه کاملا واضح بود و حتی نیازی به بازبینی نداشت. البته به یاد داشته باشید که آنها در 6بازی خود میزبان بودند و این برای تورنمنتی که یکی از بهترین یوروهای برگزارشده طی سالهای گذشته بود، شرمآور است.»
برنامهریزی برای برگزاری این مسابقات و تغییراتی که در این تورنمنت بهوجود آمد بیشترین انتقادها را بهوجود آورده درحالی که برخی تیمها مجبور بودند برای برگزاری دیدارهای خود مسافت زیادی را طی کنند، هر 4تیم حاضر در نیمهنهایی در دور گروهی مسابقات را در زمین خود انجام دادند و بهنظر میرسد بهخوبی از این فرصت برای رسیدن به موفقیت استفاده کردهاند. آرسن ونگر، سرمربی سابق آرسنال با انتقاد از این برنامهریزی گفت: «این جامملتها عملا برای موفقیت انگلیس برنامهریزی شده بود. آنها از 7مسابقه خود در این تورنمنت 6بازی را میزبان بودند و هر تیمی عاشق این است که چنین وضعیت خوبی در یک تورنمنت مهم داشته باشد.»
اگرچه یوفا تصمیم گرفته بود در این دوره میزبانی واحدی وجود نداشته باشد و بازیها در 12شهر مختلف اروپایی انجام شود اما بهنظر میرسد این ایده کمی بیعدالتی را در مسابقات ایجاد کرده است. مثلا دانمارک باید در گرمای شهر باکو دیدار یکچهارم نهایی خود را برابر جمهوری چک برگزار میکرد و سپس سفری 4هزار کیلومتری را برای دیدار با انگلیس در لندن انجام میداد. این شرایط مسلما باعث میشد این تیم با خستگی زیادی به مصاف سهشیرها برود.
امتیاز نابرابر در میزبانی
روبرتو مارتینز، سرمربی بلژیک یکی دیگر از افرادی است که بهشدت از این برنامهریزی شاکی است و آن را یکی از علل اصلی ناکامی تیمش و موفقیت انگلیس میداند. او گفت: «اگر ما هم میتوانستیم در بروکسل بازی کنیم با توجه به شناختی که از زمین ورزشگاهمان داشتیم و همچنین حمایت تماشاگران کار راحتتری برای رسیدن به مراحل پایانی داشتیم. حتی رعایت پروتکلهای بهداشتی هم راحتتر بود و ما با توجه به اینکه هر کشور قوانین سختگیرانه خود را دارد در این زمینه دچار مشکل نمیشدیم. طبیعی است که سفرهای زیاد ما به کشورهای مختلف برای برگزاری بازیها و اینکه بخواهیم با شرایط هر کشور تطبیق پیدا کنیم کارمان را سخت میکرد. از طرف دیگر با توجه به شرایط پاندمی کرونا، برای هواداران نیز این تعداد سفر در کل قاره اصلا منطقی نیست. وقتی شما در خانه بازی میکنید شرایط خیلیخیلی بهسود شماست. مثلا همین انگلیس که 6بازی خود را در خانه برگزار میکند و عملا میزبان مسابقات بوده، تاکنون سابقه نداشته که در یک تورنمنت مهم چنین امتیازی برای میزبانی به تیمی داده شود و شرایط برای آنها کاملا با بقیه متفاوت بود.»
درحالیکه ویروس کرونای دلتا در هفتههای اخیر به بریتانیا هم رسیده است اما دولتمردان این کشور و بهخصوص بوریس جانسون اصرار داشتند ورزشگاه ومبلی با حضور حدود 60هزار هوادار میزبان دیدارهای نیمهنهایی و فینال باشد. آنها با وجود مخالفتهایی که در این زمینه وجود داشت توانستهاند حرف خود را به کرسی نشانده و همین حمایتهای هواداران باعث شده فعلا نخستین فینال تاریخ خود را در این مسابقات تجربه کنند. البته بریتانیاییها خوششانس هم بودند که با دوم شدن اسپانیا و حذف هلند برابر جمهوری چک، در سمت آسان جدول مراحل حذفی قرار گرفته و توانستند حضور در دیدار نهایی را تجربه کنند.
با این حال اگرچه برنامهریزی مسابقات درکنار شانس و البته دراختیار داشتن نسلی درخشان از بازیکنان مستعد توانسته انگلیس را به فینال برساند اما برخی با این تئوری توطئه که یوفا بهدنبال قهرمانکردن انگلیس است، موفقیتهای این تیم را زیرسوال بردهاند. برنامه تلویزیونی و پرطرفدار الچرینگوئیتوی اسپانیا نیز بهتازگی این فرضیه را مطرح کرده که دستهای پشتپرده بهدنبال قهرمانکردن تیم ساوتگیت است. روبرتو مورالس، خبرنگار اسپانیایی در این برنامه با اشاره به اینکه با توجه به خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، میزبانی این رقابتها نباید به این کشور داده میشد، گفت این اتفاق طبیعی نیست. او در پاسخ به پرسش جوزپ پدررول، مجری این برنامه تلویزیونی که آیا معتقدید یوفا برای فینالیستشدن انگلیس برنامهریزی کرده بود، گفت: «این برای من شرمآورترین تورنمنتی است که پوشش دادهام و اتفاقاتی که در آن رخ داده تاسفبرانگیز است. میزبانی برخی مسابقات به شهرهایی سپرده شده که اصلا جزء اروپا نیستند. از طرف دیگر انگلیسیها بهجز یک بازی بقیه مسابقات را در خانه برگزار کردند و کاملا همهچیز برایشان مهیا شده بود. تنها چیزی که کم بود پنالتی بود که برای این تیم اعلام شد تا همهچیز کامل شود و به آنها کمک کنند تا در فینال حاضر شوند.»
جبران لطف جانسون؟
ظاهرا فینالیستشدن انگلیس برای اروپاییها اتفاق خوشایندی نبوده و در نظرسنجیای که روزنامه فرانسوی اکیپ انجام داده و بیش از 80هزار نفر در آن شرکت کردهاند، 69درصد پاسخدهندگان اعلام کردهاند در دیدار فینال طرفدار ایتالیا هستند و فقط 20درصد حامی انگلیس هستند. در عین حال ایتالیاییها هم پیش از شروع این فینال جنگ روانی را آغاز کردهاند و معتقدند یوفا با اعطای امتیازاتی به انگلیس درحال جبران لطفی است که بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا در جریان طرح جنجالی سوپرلیگ اروپا به آنها داشت.
چند هفته پیش ایده جنجالی سوپرلیگ اروپا که قرار بود با شرکت باشگاههای معتبر این قاره برگزار شود فوتبال جهان را تحتالشعاع قرار داد و بهنظر میرسید فصل تازهای در این ورزش آغاز شده است. اگرچه این ایده با حمایت اولیه 12باشگاه بزرگ اروپایی شکل گرفته بود اما تنها 48ساعت دوام آورد و کنارهگیری 6تیم بزرگ انگلیسی از این ایده عملا باعث شکست آن شد. در این راه بوریس جانسون نقش مهمی ایفا کرد و توانست با متقاعدکردن این باشگاهها به عقبنشینی از این طرح باعث شود یوفا از بحرانی بزرگ نجات پیدا کند. جانسون یکی از نخستین سیاستمدارانی بود که به این طرح واکنش نشان داد و گفت تمام تلاشش را بهکار خواهد گرفت تا مانع اجرای این ایده شود و درنهایت هم موفق شد.
حالا روزنامه گاتزتادلواسپورت معتقد است توافقاتی در پشتپرده انجام شده و اعلام پنالتی بهسود انگلیس در دیدار با دانمارک بهنوعی جبران لطف نخستوزیر بریتانیا بوده و مسائل سیاسی نقش مهمی در فینالیستشدن این تیم داشته است. این روزنامه به ملیپوشان کشورش هشدار داده مراقب باشند که در این دیدار اسیر چنین اتفاقاتی نشوند و باید در زمین مسابقه و از طریق ارائه نمایشی برتر در زمین کار را تمام کنند چون ممکن است اتفاقات بهضرر آنها رقم بخورد.
از طرف دیگر دانمارکیها هم که بهشدت از عملکرد داور هلندی دیدار تیمشان برابر انگلیس عصبانی هستند با جمعآوری امضا بهدنبال این هستند که این دیدار تکرار شود که البته مشخص است که این تلاش راه بهجایی نخواهد بود.
یورو2020 جدا از این اتفاقی که رخ داد از لحاظ داوری در سطح خوبی برگزار شد و بهنظر میرسد VAR و همچنین آموزشهای داوری باعثشده تا شاهد روند بهتری در زمین مسابقه باشیم. مارک کلاتنبرگ، داور سابق انگلیسی در تحلیلی از سطح داوریها در این مسابقات گفت: «اتفاقی که در دیدار نیمهنهایی افتاد موافقان و مخالفان زیادی داشت. داوری هلندی تصمیمش را گرفت و کمکداوران ویدئویی نیز آن را تایید کردند؛ چراکه نه کاملا درست بود و نه کاملا اشتباه. درمجموع در این جامملتها شاهد عملکرد قابلقبولی از طرف داوران بودیم و آنها نمره خوبی گرفتند. بهطور متوسط تا پیش از دیدار فینال در هر بازی 23خطا انجام شد که این کمترین میزان در تاریخ این مسابقات است. این آمار را با یورو2004 مقایسه کنید که در هر بازی بهطور متوسط 39خطا رخ داد. همین کاهش تعداد خطاها باعث شد اشتباهات داوری نیز کم شود و عملا صحنههای مشکوک نیز چندان زیاد نباشد. در این تورنمنت بهنسبت دوره قبل تعداد کارتهای زرد نیز کمتر شده است. در یورو2016 داوران 201اخطار به بازیکنان دادند که در این تورنمنت به 143مورد کاهش پیدا کرده است. این آمارها نشان میدهد مسابقات در سطحی بهمراتب بهتر برگزار شده و از جنجالهای قبلی خبری نیست. در جریان رقابتهای فصل گذشته لیگ برتر انگلیس شاهد بودیم دخالتهای اشتباه VAR باعث اشتباهاتی عجیب شد و نتایج برخی دیدارها هم عوض شد اما در این تورنمنت از چنین اتفاقاتی خبری نبود و هم داوران و هم VAR تا حد قابلقبولی کار خود را به بهترین نحو انجام دادند.»