زهرا دمزآبادی، روزنامه‌نگار: اسفندماه هزاروسیصدونودوهشت بود که شیوع ویروس کرونا انقلابی در صنعت سامانه‌های برخط ویدئوی درخواستی (VOD) در ایران رقم زد. شروع سراسری قرنطینه در جهان و ایران و تعطیلی مطلق سازوکارهای پیشین سرگرمی و تفریح موجب کوچ سراسری مخاطبان از بسترهای نمایشی گذشته در سینما به‌سمت تماشای فیلم در خانه شد؛ اتفاقی که هرچند مبتنی‌بر سیاستگذاری و نگرش فکری مشخصی در مدیریت فرهنگی ایران نبود، اما به‌یکباره صنعت نمایش خانگی را با موجی از درخواست برای تامین نیازهای نمایشی روبه‌رو کرد.

در این میان هرچند تولیدات متکثر محتوایی مطابق ذائقه جوانان و با اتکا بر ستاره‌های مطرح، فضای پلفترم‌ها را اشباع کرد، اما می‌شد پیش‌‌بینی کرد مخاطبان کودک‌ونوجوان بخش مغفول صنعت ویدئوی آنلاین در کشور باشند و با گذشت بیش از یک‌سال از شروع جدی جریان تولید در سامانه‌های VOD موضوعاتی که عموما تولیدات این صنعت روی آن دست گذاشته‌اند، مضامینی هستند که به‌جای تمرکز بر سرگرمی و نشاط همه عناصر خانواده‌ ایرانی، بر مضامین تلخ اجتماعی متمرکز هستند؛ آثاری که بیشتر همسو با جریان عمده سینمای ایران بوده و معدود محتواهای مفرح و خانوادگی این صنعت نیز کمتر توانسته‌اند اقبال مخاطبان را به‌همراه داشته باشند.

اما دیری نپایید که با تثبیت جایگاه پلتفرم‌های اینترنتی در میان مخاطبان و نیاز به تنوع در سبد محصولات این بستر، اشتیاق متولیان این عرصه برای ورود به عرصه تامین و تولید محتوای اختصاصی کودک‌ونوجوان به‌واسطه بازار داغ و جذاب آن بیش‌ازپیش شد. موسسه هنرهای تصویری سوره اسفندماه گذشته برای نخستین‌بار خبر از عرضه بیش از 15 عنوان سریال جدید انیمیشنی تولیدشده در مرکز انیمیشن حوزه هنری در بستر پلتفرم‌های اینترنتی به‌جای نمایش مستقیم در تلویزیون داد. این آثار منتشرنشده که از تولیدات سال‌های اخیر این مرکز به‌شمار رفته و از تنوع موضوعی و فرمی زیادی برخوردار بودند، زمینه شروع باکس تابستانه کودک و نوجوان پلتفرم‌ها را مهیا کرد.

به گفته عوامل آن، این مجموعه آثار در بیش از 850 اپیزود و 3500 دقیقه در ژانرها و تکنیک‌های مختلف با محوریت کودکان و نوجوانان تولید شده‌اند و در راستای تامین محتوای مفرح و آموزنده برای کودکان در ایام خانه‌نشینی کرونا پخش خود را از ابتدای تیرماه 1400 همزمان با شروع فصل تابستان در سامانه‌های VOD آغاز کردند. سریال‌های «زوزو»، «مزرعه شادی»، «بیگی و دوستان»، «دلقک‌ها»، «بابی‌لو»، «هوشان»، «لبخندهای خاکی»، «مانی و نقاشی‌های سرگردان»، «سال‌های طلایی» و... ازجمله این سریال‌ها هستند. همچنین سری جدیدی از مجموعه انیمیشن «شکرستان» در 12 قسمت آماده نمایش در این بستر است. کارگردانی این آثار را بابک نظری، مانی وطن‌دوست، نگار متولی، حمید برزویی، امید خوش‌نظر، علی درخشی، عباس جلالی، سعید ضامنی، اصغر صفار، رامین درمبخش، محمد جمال‌پور، سلمان خورشیدی، رسول شیری، بابک سبحانی، عبداله علیمراد و... برعهده داشته‌اند.

جریان تولید سریال‌های انیمیشنی برای پلتفرم‌ها در ایران اما به همین‌جا خلاصه نمی‌شود. از دوسال پیش و قبل از شیوع کرونا در ایران، مجموعه هنرپویا به‌عنوان یکی از پرچمداران حوزه انیمیشن کودک برای مخاطبان ایرانی همزمان با تولید و برنامه‌ریزی انتشار تازه‌ترین اثر خود یعنی انیمیشن سینمایی «بچه‌زرنگ»، خبر از تولید سریال این انیمیشن برای یکی از پلتفرم‌های مطرح اینترنتی داد. این گروه در فرآیند مرچندایزینگ خود به این نتیجه رسید که برای تکمیل زنجیره شخصیت‌پردازی و ارائه بهتر اقلام جانبی اثر تازه خود، لازم است تولید سریال بچه‌زرنگ را نیز در دستورکار خود قرار دهد. حامد جعفری، تهیه‌کننده انیمیشن بچه‌زرنگ در این خصوص گفته بود: «ما می‌توانیم این نوید را به همه فرزندان سرزمین عزیزمان و والدین‌شان بدهیم که بعد از اکران این انیمیشن سینمایی، شاهد سریال انیمیشن‌ «بچه‌زرنگ» با کیفیت و محتوایی سالم و آموزنده خواهیم بود.»

همه اینها نشان می‌دهد حوزه سریال‌سازی انیمیشن برای مخاطبان شبکه خانگی وارد دوران تازه‌ای شده است و از امروز خانواده‌های ایرانی می‌توانند مبتنی‌بر خط‌مشی فکری و تربیتی خود همزمان با تماشای آثار شاخص انیمیشن جهان در فضای پلتفرم‌های اینترنتی، تولیدات جوانان ایرانی را نیز در کنداکتور فرهنگی کودکان خود قرار دهند؛ اتفاقی که می‌تواند مقدمه پایان سیطره کامل فرهنگی انیمیشن‌های خارجی بر بستر VOD ها باشد؛ به شرط آنکه مزیت رقابتی این سال‌های انیمیشن ما یعنی تولید محتوای سالم برای خانواده‌های ایرانی همچنان در این بستر تداوم یابد.

زوزو و دوستان

سریال انیمیشنی «زوزو و دوستان» به کارگردانی مانی وطن‌دوست و نگار متولی‌میدانشاه، به تهیه‌کنندگی مهرنوش روحانی و نویسندگی علی سیدآبادی در 208 اپیزود و زمان 5 دقیقه ساخته شده است. این انیمیشن مجموعه داستان‌های جوجه‌تیغی به اسم زوزو را روایت می‌کند که با پدر و مادرش زندگی می‌کند و در هر قسمت به‌همراه پدر و مادر و دوستان بازیگوش خود اتفاقات و داستان‌های جالبی را برای کودکان به وجود می‌آورد. این مجموعه ساده‌ترین نیازهای خردسالان را در قالب سرگرم‌کننده به آنها آموزش می‌دهد. «زوزو» با صدای راوی برنامه خاطره‌انگیز «شب‌بخیر کوچولو»، مریم نشیبا روایت می‌شود. برای تولید این پویانمایی از تکنیک Cut-Out بهره گرفته شده است. پخش سریال انیمیشنی «زوزو و دوستان» از ابتدای تیرماه در پلتفرم‌های اینترنتی آغاز شده است و هر هفته شنبه‌ها قسمت جدید آن روانه خانه‌ها می‌شود.

بابی لو

سریال انیمیشنی «بابی لو» به کارگردانی امید خوش‌نظر، تهیه‌کنندگی سیدمسعود صفوی و نویسندگی آرش کریمی در 26 اپیزود و زمان 11 دقیقه ساخته شده است. این مجموعه پویانمایی در فضایی اپیزودیک با استفاده از فضایی چالشی و درعین‌حال شاد و جذاب سعی در برآورده کردن کنجکاوی کودکانه دارد. بابی لو ماجراهای برادر و خواهری به نام‌های «بابی» و «لو» است که با اسباب‌‌بازی‌هایشان جهان را واقعیت می‌بخشند. این انیمیشن با زنده‌نمایی عروسک‌ها، تخیل کودک را تحریک و با قصه‌هایی ساده مخاطب را در زندگی روزمره‌اش کمک می‌کند. این مجموعه نیز همانند داستان‌های «زوزو» در گروه سنی «الف» قرار می‌گیرد. برای تولید این پویانمایی از تکنیک Full 3D بهره گرفته شده است. پخش سریال انیمیشنی «زوزو» از ابتدای تیرماه در پلتفرم‌های اینترنتی آغاز شده است و هر هفته دوشنبه‌ها قسمت جدید آن روانه خانه‌ها می‌شود.

مزرعه شادی

سریال انیمیشنی «مزرعه شادی» به کارگردانی سعید ضامنی‌آتنی و رسول شیری در 60 اپیزود و زمان 7 دقیقه ساخته شده و روایتگر زندگـی گاو، الاغ، گوسـفند، سـگ و مرغی است که در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. هر بار اتفاق غیرمنتظره‌ای نظم زندگی آنها را به هم می‌زند و باعث می‌شود ماجرای خنده‌دار یک قسمت از این مجموعه فراهم شود. در کنار انیمیشن «شکرستان» که نقطه‌عطفی در تاریخ انیمیشن ایران محسوب می‌شود، «مزرعه شادی» نیز توانسته انیمیشن ایران را در سطح کشورهای پیشرو این رشته قرار دهد. ضرباهنگ این مجموعه در هر لحظه مخاطب را با حادثه جدید روبه‌رو می‌کند. برای تولید این پویانمایی از تکنیک Full 3D بهره گرفته شده است. پخش سریال انیمیشنی «مزرعه شادی» به‌زودی در پلتفرم‌های اینترنتی آغاز خواهد شد.

الاغک

سریال پویانمایی «الاغک» به کارگردانی بابک سبحانی‌قیصری در 13 اپیزود و زمان 9 دقیقه ساخته شده و درباره دنیای کودکانه یک بچه 6ساله و تصورات او از دنیای اطراف است. قصه در شهر حیوانات روایت می‌شود و شخصیت‌های انسانی در قالب حیوانات به نمایش درمی‌آیند. شخصیت اول داستان یک کره‌الاغ به نام الاغک است که با دوستانش به جنگ موجودات خیالی می‌رود. این مجموعه برای مقابله با ترس در خردسالان طراحی شده است. برای تولید این پویانمایی از تکنیک 3D Cut-Out بهره گرفته شده است. پخش سریال انیمیشنی «الاغک» به‌زودی در پلتفرم‌های اینترنتی آغاز خواهد شد.

بچه‌زرنگ

سریال انیمیشن «بچه‌زرنگ» به کارگردانی هادی محمدیان و تهیه‌کنندگی حامد جعفری هم‌اکنون در مرحله ساخت قرار دارد. در خلاصه داستان این انیمیشن آمده است: «محسن پسربچه‌ای است که عاشق ابرقهرمان‌های فیلم‌هاست و همیشه تلاش می‌کند با وسایل ابرقهرمانی‌اش به هرکس و هر چیزی کمک کند. او در یک اتفاق نادر با حیوانی مواجه می‌شود که از گونه حیوانات منقرض‌شده ایران است. محسن تصمیم می‌گیرد به آن حیوان کمک کرده و او را به زادگاهش بازگرداند. اما سفر به دلِ جنگل، نبرد با شکارچیان و رویارویی با حیوانات منقرض‌شده دیگر، شروع یک ماجرای پیچیده برای محسن است... .» این سریال پس از اتمام اکران عمومی نسخه سینمایی آن عرضه خواهد شد.

در همین رابطه مطلب زیر را بخوانید:

بابک نکویی، کارگردان انیمیشن و استاد دانشگاه:

بُعد سوم (لینک)