انتخاب رئیس‌جمهور جدید ایران در عراق چگونه تفسیر شده است؟
شهاب نورانی‌فر، دبیرسرویس خبر و تحلیل کانال تحولات عراق: پیروزى سیدابراهیم رئیسى در انتخابات ریاست‌جمهورى ایران، در عراق نیز مانند خود ایران با واکنش‌هاى گسترده و درعین‌حال مختلفى مواجه شد. در کنار واکنش‌های مثبت فراوان نسبت به این مساله، واکنش‌هاى منفى نیز از طرف برخی از عراقى‌هاى منتقد جمهورى اسلامى ایران، تحت‌تاثیر فعالان و تحلیل‌گران فارسى‌زبان مخالف نظام جمهورى اسلامى، مشاهده شد. ازاین‌رو و به‌دلیل اهمیت این واکنش‌ها و تاثیر احتمالى منفى آن در موقعیت محور مقاومت در عراق به این مساله خواهیم پرداخت.
درواقع پس از انتخاب و پیروزى رئیسى، برخی از طرفداران حشدالشعبى و محور مقاومت در فضای رسانه‌ای در عراق این پیروزى را شروع کارى براى «انتقام سخت» عاجل و نزدیک در این کشور و نیز پیروزى او را تهدیدى براى برخى سیاستمداران عراقى دانستند! کار تا جایى پیش رفت که عده‌ای در تصوری غلط دعوت رئیسى از مصطفى الکاظمى براى سفر به تهران را به‌مثابه احضار وى براى بازخواست درخصوص دستگیرى عاملان همدست عراقى در موضوع حادثه ترور فرماندهان پیروزى تفسیر کردند! ضمن تقدیر از واکنش مثبت خیل کثیرى از مردم عراق از این اتفاق، اما نباید این موضوع چشم ما را بر برخى واکنش‌هاى شتاب زده که به وجهه ایران و محور مقاومت در عراق ضربه مى‌زند، ببندد.
دلیل این واکنش‌هاى احساسى
ریشه این واکنش احساسى را مى‌توان در عدم ضربه‌اى انتقامى و درخور توجه از طرف خود عراقى‌ها به عامل ترور فرماندهان پیروزى دانست، خصوصا که یکى از این فرماندهان بزرگوار چهره اول نظامى حشد و دیگرى نیز میهمان کشور عراق بوده‌اند. هدف اصلى برادران عراقى همچون جمهورى اسلامى ایران، تطهیر منطقه و خصوصا عراق از وجود اشغالگران آمریکایى است؛ اما گروه‌های عراقی پاسخ درخورى به آمریکا نداده و همکاران عراقی شریک در این اقدام را معرفی نکرده‌اند. ازاین‌رو چنین واکنش‌هاى هیجانى را مى‌توان نشانه‌ای از افزایش امید در میان طرفداران محور مقاومت در عراق دانست. خصوصا این که انتخابات در عراق نزدیک است و طرفداران محور مقاومت از سیاستمداران و نمایندگان خود ناامید هستند. لازم به ذکر است که این نوع رفتارهاى هیجانی براى اولین‌بار از سوی برخى اینفلوئنسرهاى طرفدار حشد و محور مقاومت در عراق مطرح شده است.
نقدهاى وارده به این نوع واکنش‌ها
1. دولت تنها عنصر تعیین سیاست خارجی در ایران نیست
تعیین سیاست خارجى جمهورى اسلامى ایران به‌طور کامل توسط دولت شکل نمی‌گیرد بلکه تصمیمات به‌صورت سیستمی و با حضور همه نهادهای دخیل در حوزه سیاست خارجی اتخاذ می‌شود. موضوع سیاست منطقه نیز با همکارى «دیپلماسى» و «میدان» بوده و موضوع انتقام سخت و پیگیرى مجازات همدستان عراقى در ترور فرماندهان پیروزى حتى در زمان دولت روحانى نیز چندین‌بار از سوی ایران در دیدارها با مقامات عراقى مطرح شده و بر تعقیب جنایتکاران آمریکایی نیز تاکید شده بود. این جواب قطعى جمهورى اسلامى ایران به آمریکا صرف‌نظر از دولت‌ها، ازجمله سیاست‌هاى کلى رأس نظام و پروژه‌اى بلندمدت است. لذا پررنگ کردن این موضوع، صرفا ایجاد انتظاری واهى از دولت رئیسى است که با فرض احتمال عدم تحقق آن، موجب وهن و موردتمسخر قرار گرفتن محور مقارمت در عراق و سرخوردگى برخى طرفداران آن خواهد شد.
2. ارائه وجهه‌اى به دور از واقعیت از نوع روابط ایران و عراق
این تفسیر نسبت به دعوت رئیسى از الکاظمى، ممکن است به غلط تقویت‌کننده این دیدگاه شود که ایران درحال سیطره بر عراق است. این موضوع مهر تأییدى بر تبلیغات ضدایرانى برخى رسانه‌ها در عراق خواهد بود که مى‌خواهند رابطه ایران و عراق را از رابطه‌اى میان دو کشور برادر، به رابطه‌اى میان کشورى مستعمره با کشورى استعمارگر نشان دهند.
از طرف دیگر، این تفسیر، نمایش تحقیر نخست‌وزیر عراق توسط ایران است که نتیجه آن، دوری اغلبیت شیعیان عراق - که به «الاغلبیه‌الصامته» (اکثریت خاموش / قشر خاکستری) معروفند و ایران را کشور دوست و برادر خود در عقیده مى‌دانند - از ایران و نزدیکی به طیف ضدایرانى است و نگاه آنان را از یک نگاه انتقادى به یک نگاه مخالف تبدیل می‌کند. این موضوع (نشان دادن روابط نامتوازن و از بالا به پایین میان ایران و عراق) از مهم‌ترین ابزارهاى رسانه‌هاى مخالف ایران در اعتراضات اکتبر، براى تخریب وجهه این کشور در عراق بود.
3. فرصتی برای تخریب رئیس‌جمهور منتخب
در شرایطى که دشمنان قصد دارند چهره‌اى جنگ‌طلب و خشن از ریاست‌جمهورى رئیسى و به تبع آن، ایران در دوره وى بسازند، انتشار چنین محتواهایی، صرفا باعث تخریب وجهه رئیس‌جمهور جدید ایران خواهد شد. درحالی‌که رئیسى در اولین کنفرانس خبرى خویش بر «تعامل متوازن» با تمام دنیا و بر سیاستى تعامل‌گرایانه با کشورهاى منطقه و همسایگان همراه با حفظ منافع جمهورى اسلامى ایران تأکید داشتند، نشر چنین چهره خشونت‌طلبى از ایشان، صرفا باعث دادن بهانه‌اى به رسانه‌هاى معاند جهت تخریب وجهه وی خواهد شد. این درحالی است که هنوز کابینه ایشان معرفی نشده و حتى معلوم نیست که وزراى کلیدى این کابینه، ازجمله وزیرخارجه ایشان چه کسى باشد.
نتیجه‌گیری
در پایان باید خاطرنشان کرد شکى وجود ندارد که روابط میان دولت ایران و محور مقاومت در کشورهاى مختلف در دوره ریاست‌جمهوری رئیسی شاهد پیشرفت‌هاى بیشترى خواهد شد اما این موضوع نباید ما را از واقع‌بینى دور کرده و باعث ایجاد توقعات و امیدهاى کاذب به دور از شرایط و اقتضائات و سیاست‌هاى بین‌المللى و منطقه‌اى شود.
مطالب پیشنهادی
