حمید مجتهدی، مستندساز و تصویربردار حوزه مستند عصر سه‌شنبه اول تیرماه بر اثر عوارض ابتلا به سرطان درگذشت. ازجمله آثار مشهور این مستندساز فیلمبرداری و کارگردانی مستند «ایران» بود که در چند فصل از تلویزیون پخش شد.

حمید مجتهدی تا آخرین روزهای زندگی خود، خواهان این بود که ایران را مستند کند. او درحالی که در بیمارستان بستری بود، به این فکر می‌کرد که دوباره بازگردد و کارش را آغاز کند. ۲۰ سال قبل دوربین «GV grass valley» مسیر طولانی را از آمریکا، پاریس و دبی طی کرد و به دست حمید مجتهدی رسید. این دوربین و دوربین‌هایی که پیش از این حمید مجتهدی برای ساخت مستند «ایران» به دست گرفت، ۲۰ سال ایران را مستند کرد و در مسیر ساخت با حوادث و جذابیت‌هایی روبه‌رو شد؛ دوربینی که در طول این سال‌ها نارنجستان قوام، مسجد نصیرالملک، مسجد وکیل، حرم امام‌رضا(ع)، موزه پارس‌ و... را به خود دیده است. حمید مجتهدی که در زمره برترین فیلمبرداران هوایی دنیا قرار می‌گرفت و در خارج از کشور تحصیل کرده بود، حین ساخت مستند «ایران»، ذره‌ذره امکانات فنی را به وجود آورد و با عشق و نیت قلبی آن را ساخت. در این سال‌ها حمید مجتهدی چندین‌بار به جبر بیماری از تولید مستند «ایران» دست کشید اما با بهبود وضعیتش، بار دیگر سرکار برگشت تا قابی جدید را به مجموعه مستندش اضافه کند. آنچه در ادامه می‌خوانید بازنشر گفت‌وگوهایی است که خبرگزاری ایسنا منتشر کرده است. مجتهدی همواره می‌گفت تا زمانی که عمر از خداوند می‌گیرد، کل ایران را تصویر خواهد کرد. ساخت مجموعه مستند «ایران» که از سال ۱۳۸۰ تولید شد، همچنان در طول این سال‌ها ادامه داشت. تصویربردار و مستندساز فقید ایرانی، درباره دشواری‌های ساخت مستند «ایران» گفته بود: «درست است سر ساخت این برنامه پیر شدم، اما مستندی که ساخته شد مربوط به تاریخ، اقلیم، معماری، اجتماع، تمدن، سنت و مذاهب کشورمان ایران است؛ همه اینها فقط متعلق به هویت امروز ما نیست.» او با اشاره به مسائل و موانعی که بر سر راهش در ساخت مستند «ایران» وجود داشت، مطرح کرده بود:‌ «ما امکاناتی برای کار نداشتیم، من امکانات را خودم به وجود آوردم، امکانات فنی که باعث شد ذره‌ذره جلو بروم، آنها را خریدم و ساختم؛ آن چیزی که دوربین چگونه باید روی زمین خرامانه حرکت کند و... .»

حمید مجتهدی زمانی که ساخت مستند «ایران» را آغاز کرد، به‌عنوان هفتمین فیلمبردار هوایی در کانون فیلمبرداران دنیا شناخته می‌شد اما پس از ساخت، سومین فیلمبردار شد؛ می‌گفت، به این دلیل که یک شاتی را دور شاهچراغ شیراز در دودقیقه و ۴۵ ثانیه بدون کوچک‌ترین تکان گرفته و آن را برای کانون فیلمبرداران در لس‌آنجلس فرستاده و مقام سوم را کسب کرده است. مجتهدی همواره دغدغه ساخت مستندی برای خلیج فارس را داشت و تاکید می‌کرد همین حالا هم خیلی دیر شده است. او سال‌ها بخش‌های مختلف ایران را مستند کرد و خلیج فارس ناتمام ماند.

او با اشاره به برخی خاطرات خود درباره ساخت مستند «ایران» و فیلمبرداری در حرم امام‌رضا(ع) گفته بود: «در مشهد ناامید شدم؛ زمانی که به من گفتند با فیلمبرداری از حرم امام رضا(ع) موافقت نشده، حالم گرفته شده بود. خیلی ناامید روبه‌روی ضریح امام رضا(ع) ایستادم و به خود آقا گفتم: واقعا باید ناامید برگردم؟ و برگشتم. داشتم استراحت می‌کردم که تماس گرفتند و گفتند که...، باورم نمی‌شد، فکر کنم امام رضا(ع) دلش به حالم سوخته بود و نخواست مرا ناامید برگرداند.» مجتهدی عشق به کار حرفه‌ای‌اش را اینگونه توصیف می‌کرد: «من در این مدت عمری که از خداوند گرفته‌ام هیچ‌گاه کلمه «نه» را نپذیرفته‌ام. مشکلات زیاد است کارها به سختی روال خود را طی می‌کند اما به یک چیزی اعتقاد دارم و آن هم این است که زمانی که می‌خواهم جایی را فیلمبرداری کنم اگر نتوانم با آن ارتباط برقرار کنم نمی‌توانم کار فیلمبرداری را انجام دهم؛ به‌عنوان مثال در بیشاپور دو روز کار را تعطیل کردم و دو روز تمام در این محوطه قدم می‌زدم تا بتوانم با آنجا ارتباط برقرار کنم. به این دلیل که به اعتقاد من، هر نوع فعالیتی که می‌شود، محور یک اسم پنج حرفی به نام «ایران» است.»

این هنرمند فقید با اشاره به اینکه درمورد تمام لحظات مستند «ایران» فکر شده است، گفته بود: «روی هر شاتی که گرفته می‌شود فکر و بحث شده و سپس روی کاغذ آمده است. به‌عنوان مثال در شات هوایی مسجد جامع صرفا هواپیما را بلند نمی‌کنم که بنا را تصویر کنم. مسجد جامع باید از روی زمین حس شود. متد خودم را کار می‌کنم. من شش مرتبه محلی را که اسکندر شکست خورد رفتم و دیدم و هلی‌کوپتر را بالای سر آنجا بردم که مرز بین استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد است وگرنه برای چه هلی‌کوپتر را بالا ببرم. بنابراین تحقیقی که روی «مستند ایران» می‌شود اعم از تحقیقات میدانی و کتابخانه‌ای متفاوت است. موسیقی مستند ایران نیز موسیقی خاصی است به نوعی که آن ضرب گویش باید حس شود وگرنه خیلی‌ها درحال ساخت مستند به اسم ایران هستند.»