نیلوفر هوشمند، روزنامهنگار: انتخابات ریاستجمهوری سال ۱۴۰۰ رقمزننده حضور مطلوب مردم در پای صندوقهای رای بود. چندی پیش از انتخابات جریانهای برانداز و ضدانقلاب موج تحریم انتخابات و رای ندادن را بهراه انداخته بودند اما با تمام مشکلات معیشتی و سختیهایی که مردم در دولتهای یازدهم و دوازدهم تحمل کردند باز هم راهحل مشکلات را در تغییر دیده و به پای صندوقهای رای آمدند. جنبش دانشجویی بهعنوان یکی از بازوهای محکم انقلاب اسلامی در تمام روزهای پیش از انتخابات محسوب میشود که توانست با حضور در کف میدان و گفتوگوی چهرهبهچهره با مردم، آنها را به آمدن به پای صندوقهای رای تشویق کند، به همین دلیل برای تحلیل مشارکت مردم در انتخابات سراغ برخی فعالان تشکلهای دانشجویی رفتیم. در این گفتوگو علی یزدی از بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی، علی بزرگخو دبیر سیاسی دفتر اتحادیه تحکیم وحدت، سعید نعیمی معاون سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه شریف، مبین لطفیزاده معاون سیاسی بسیج دانشگاه امیرکبیر و نراقی مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه تهران حضور پیدا کردند.
یزدی: مسکن یکی از حوزههایی است که دولت جدید باید به آن ورود جدی داشته باشد
علی یزدی پیرامون مشارکت بالای مردم در صندوقهای رای گفت: «واقعیت این است که توقع این مشارکت بالا از مردم نمیرفت و طبق نظرسنجیها مشارکت پایین دیده میشد و این موضوع نگرانیهایی را ایجاد کرد و جنبش دانشجویی به میان مردم رفت و به دیالوگ با مردم پرداخت و آنها را به مشارکت در انتخابات دعوت کرد. از یکسو زمزمههایی مبنیبر تشویق مردم به تحریم انتخابات شنیده میشد و از سوی دیگر مشکلات معیشتی بر مردم شرایط را سخت کرده بود اما با دعوتی که رهبری از مردم برای مشارکت در انتخابات داشتند و کمکهای جنبش دانشجویی، روز رایگیری آنچه رقم خورد برخلاف انتظار عموم بود و تا حد زیادی این تحریم انتخابات شکسته شد.»
وی افزود: «این مشارکت مردم چند نکته در بر داشت؛ یکی نوع رایآوری و شخصی که روی کار آمد نشان داد مردم نسبت به دولت قبلی و وضعیت قبلی نارضایتی دارند و میخواهند وضعیت قبلی را پایان بدهند اما یکسری آرای سفید و باطله نیز داشتیم که پیام آنها مشخص بود و آن هم اینکه ما نسبت به نظام دلبستگی داریم ولی از وضع موجود گلهمند هستیم و شاید بخشی از آن به عدم توان اقناع کاندیداها بود. یکسری هم مردود انتخابات بودند و نظام و مردم برای آنها هزینه زیادی دادند اما در چنین وضعیتی انتخابات را تحریم کردند، راه آنها مشخص شد و در این راه شکست هم خوردند.»
این عضو بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: «از نظر من هم کاندیداها و هم صداوسیما این موضوع را بهدرستی درک کردند که واقعا امروز چندمساله حیاتی بهعنوان دغدغه مردم وجود دارد که اگر در این حوزهها پیشرفت حس نشود، دولتی که روی کار آمده است دولت شکستخورده محسوب میشود. از مهمترین مصادیق این موضوع میتوان به سفره مردم اشاره کرد که این روزها بسیار کوچک شده و باید برای آن فکری شود، همچنین مسکن مردم و زوجین دچار مشکلات زیادی شده است و تهیه آن با سختیهای فراوانی همراه خواهد بود. متاسفانه اینروزها حتی اجارهنشینی هم برای جوانان آرزو شده، چه برسد به خرید مسکن. یکی دیگر از حوزههایی که دولت جدید باید به آن ورود کند ارائه راهکار برای سرمایه مردم است که دوباره اتفاقی مثل بورس رخ ندهد. همچنین مساله فساد از اهمیت زیادی برخوردار است که از نظر من فهم رئیسی از آن صحیح بود که فساد را محدود به چندنفر نمیدانست و میداند که با گرفتن چند نفر مساله فساد به تنهایی حل نمیشود. اینها برخی از مهمترین مسائلی بود که دولت جدید باید در آن کنشگری موفقی داشته باشد تا بتواند رضایت مردم را بهدست آورد.»
لطفی: مشارکت مردم در انتخابات نشان داد تحریم انتخابات شکست خورده است
مبین لطفی با اشاره به مشارکت مطلوب مردم در انتخابات ریاستجمهوری گفت: «جریانی که خواهان تحریم انتخابات بود در کار خود شکست خورد و موفق نشد. وقتی جریانی از تحریم انتخابات سخن میگوید منظور آن کاهش حداکثری مشارکت است اما این میزان مشارکت مردم نشان داد که این تحریمها شکست خورده است. از طرفی نباید هم خیلی خوشحال بود؛ چراکه در دورههای قبلی ما مشارکت بالای ۷۰ الی ۸۰ درصد را داشتیم و باید این پیام عدم رصایتمندی مردم را دریافت کنیم و رئیسجمهور آینده این مساله را درک کند که افرادی که رای ندادند در پی تحریم انتخابات نبودند بلکه برای نشان دادن اعتراض خود به وضعیت معیشت فعلی کشور این کار را انجام دادند و رئیسجمهور جدید باید سعی کند تا با رفع این مشکلات بار دیگر نظر مردم را جلب کرده و رضایت آنها را به دست بیاورد.»
وی افزود: «از نظر من پیام مشارکت بالای ۵۰ درصد مردم در این انتخابات این بود که اگرچه نارضایتیهایی از وضعیت فعلی دارند اما درک و فهمی از مبنای انقلاب و نظام دارند و از آن دل نمیکنند اما برای تعدادی از مردم که شرکت نکردند باید ناراحت بود؛ چراکه دلزده شدهاند و رفتار و اعمال مسئولان بر آنها تاثیر گذاشته و این دولت باید بتواند اعتماد ضربه دیده مردم را بازگرداند و جبران کند. آنچه رئیسجمهور باید بداند این است که رئیسجمهور همه مردم است و این همهجانبگی را در برنامهها و رفتار خود اعمال کند. از نطر من دال مرکزی فعلی اوضاع معیشتی است. در کنار اینکه به سایر مسائل سیاست خارجی و... هم باید توجه ویژه شود اما مساله اقتصاد و معیشت باید در اولویت قرار بگیرد.»
معاون سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه امیرکبیر در ادامه اظهار کرد: «باید بهصورت کلی این موضوع را درنظر داشته باشیم که تشکلهای دانشجویی با هیچکس عهد اخوت نبستهاند و همیشه رویکرد انتقادی چه در گفتن نقاط مثبت و چه در گفتن نقاط منفی داشته باشند. گرچه ما به دولت رئیسی خوشبین هستیم اما این به معنای سکوت و عدم مطالبهگری و فضای بدون نقد نیست و در کنار اینها باید کارهای مثبت را تشویق کرده و کارهای منفی را مورد نقد قرار دهیم و دولت هم تشکلهای دانشجویی را بهعنوان یک بازوی کمکی بداند.»
نراقی: دولت جدید باید سفره مردم را بزرگ کند
محسن نراقی با اشاره به مشارکت مطلوب مردم در انتخابات ریاستجمهوری، گفت: «مشارکت مطلوب مردم در انتخابات ریاستجمهوری حاکی از آن بود که مردم هنوز پای آرمانها هستند و هنوز اعتقاد خود را نسبت به این آرمانها دارند و دراین میان متاسفانه ناکارآمدی دولت یازدهم و دوازدهم موجب شد تا برخی از مردم در این انتخابات شرکت نکنند و یک کاهش نسبی به نسبت دوره قبل داشته باشیم که دلیل آن ناکارآمدی دولت روحانی بود و برخی جریانها خواستار این بودند که مردم انتخابات را تحریم کنند اما مردم به این جوسازیها توجهی نکرده و با حضور خودشان این تحریمهای انتخابات را بیاثر کردند و ثابت کردند آمادگی این را دارند که تصمیمات کشور به دست خودشان گرفته شود.»
مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه تهران با اشاره به انتظارات مردم از دولت جدید گفت: «مردم از دولت جدید توقع دارند تا به وعدههای خود عمل کند و قبل از هر چیزی وضعیت اقتصادی و معیشت مردم را بهبود ببخشد. همچنین در مباحث دیگر مثل برقراری عدالت، رفع تبعیض و فساد بتواند به شعارهای خود پایبند باشد و آنها را اجرایی کند. گفتنی است که بدنه مخالف نظام تمام توان خود را برای تحریم انتخابات گذاشت ولی مردم بازهم پای کار آمدند؛ چراکه عدم مشارکت مردم در انتخابات درواقع راهحلی نبود که بتواند مسائل را حل کند بلکه رای دادن مردم به رئیسجمهوری که بتواند مشکلات را حل کند، برنامه دارد و برای کشور و توانمند است اقدامی صحیح بود و تحریم انتخابات جز تضعیف نظام چیز دیگری به بار نمیآورد که الحمدلله محقق نشد و حضور مردم نشان داد که نظام را قبول دارند و پای آن ایستادهاند.»
وی افزود: «متاسفانه در دوران ریاستجمهوری روحانی شاهد این بودیم که عملا به جمهور و مردم توجه نمیشد و او نماینده بخشی از جمهوری بود درحالیکه در رزومه عملکردی رئیسی میبینیم که مردمی بودن خودش را حفظ کرده و به برنامهها و وعدههایی که داده بود توانسته در مناصب مختلف عمل کند. انتظاری که از رئیسی میرود این است که بحث معیشت و اقتصاد را در اولویت قرار بدهد؛ چراکه مردم در سختی و گرانی گرفتار شدند و باید عمده تلاش دولت این باشد که سفره مردم را بزرگتر کند و بر مشکلات درآمدی و اقتصادی مردم غلبه و سایر وعدههایی که داده را عملی کند. از طرف دیگر باید تمام تلاش خود را بر این بگذارد که هویت ایران قوی را که به واسطه دیپلماسی ضعیف دولت سابق خدشهدار شد دوباره به جایگاه سابق خودش برگرداند.»
نراقی اظهار کرد: «ما و مردم از دولت جدید انتظار داریم که نیروهای جوان را روی کار بیاورند و مسئولان متخصص و توانمند را بر سر کار بگذارند. جناحبازیها را نادیده بگیرد و درنظر گرفتن سمت و سوی سیاسی افراد و کسانی که توانمند و مردمی و متخصص هستند را در تمام مشاغل و مسئولیتها به کار بگیرد.»
بزرگخو: سطح مطالبات جنبش دانشجویی از دولت جدید بالاتر خواهد بود
علی بزرگخو، دبیر سیاسی دفتر اتحادیه تحکیم وحدت با اشاره به مشارکت مطلوب مردم در انتخابات ریاستجمهوری، گفت: «مهمترین پیامی که مشارکت داشته این است که مردم ما از یک جامعه بسته غیرمتمایل به سمت ابراز وجود و ابراز نظر تبدیل به یک جامعه باز به لحاظ فرهنگی و اجتماعی شده و جامعهای است که از فرصت مشارکت با وجود تمام مشکلات و شرایط اقتصادی و سیاسی نمیگذرد و تصمیم میگیرد که در جایگاه مشارکت حاضر شود و این مشارکت را رقم بزند. این مهمترین پیامی بود که نشان داد امروز جامعه ایران یک جامعه کاملا باز و مشارکتجو است و دولت آینده باید از این ابراز مشارکت در مردم استفاده کند و آن را در جهت رشد و پیشرفت کشور جهتدهی کند. از نظر من مهمترین انتظار مردم این است که حالا که یک دولت جدید و همسو با ساختارهای مردمی شکلگرفته بیاید و ساختارهای مشارکتی در مباحثی مثل نظارت و اعتراض و... را شکل بدهد تا اینکه این مشارکت سیاسی بتواند به حیطههای دیگری مثل مشارکت فرهنگی، اجتماعی و امثالهم سرایت پیدا کند.»
وی در ادامه گفت: «مهمترین رویکردی که این دولت باید داشته باشد رویکرد مردمیسازی ساختارها و ایجاد ساختارهای مردمسالار است. اگر این اتفاق بیفتد نارضایتیهای مردم کاهش پیدا میکند و در ابعاد مختلف و ابزارهای مختلف به مردم مراجعه میشود و مردم مجری میشوند و دولت هادی. ما امروز ظرفیتهای بسیار کلانی داریم که باید مردمسالاری دینی در آن توسعه پیدا کند و درواقع رویکرد این دولت هم باید همین باشد. از نظر من رئیسی باید در بخشهای مرتبط با مردم مثل مسکن و خودرو و... یک منشور اقتصاد مردمی منتشر کند و در این منشور ابزارهای مردمی توضیح داده شود که چطور مردم را در اقتصاد و کسبوکارهای کوچک و بزرگ یاری میدهد. چطور کسبوکارهای کوچک را گسترش میدهد و چطور اقتصاد را از انحصار چند نفر خاص بیرون میآورد و در اختیار عموم مردم قرار میدهد و چه ابزارهای نظارتیای برای این قضیه پیشبینی میکند و چه برنامههایی برای این موضوع درنظر دارد. اگر دولت بتواند این کار را انجام بدهد نسخه اجرایی آن تضمین اعتماد عمومی و آزادی اقتصادی را دربر خواهد داشت. در بحث آزادیهای اجتماعی هم باید یک منشور ارائه شود که منشور حقوق شهروندی باشد و در آن شیوههای اعتراض عمومی مطرح شود؛ چراکه روشهای اعتراض ما باید تغییر کند و وزارت کشور باید به اعتراضات مدنی و تجمعات آزاد فضای جدیدی بدهد. همینطور در فضای رسانهای نیز باید آزادیهای جدید داده شود.»
دبیر سیاسی دفتر اتحادیه تحکیم وحدت اظهارکرد: «جنبش دانشجویی و دفتر تحکیم با دولت جدید یک مناسبات کامل مطالبهگرایانه تنظیم خواهد کرد. اینکه ما در دفتر تحکیم مردم را ترغیب به مشارکت کردیم و تمام تلاش خود را به کار گرفتیم تا مردم پای صندوقهای رای بیایند یک پیام مهم دارد و آن هم این است که ما مردم را پای صندوقهای رای آوردیم تا بتوانیم قابلیت مطالبهگری خود و فضای جدید را حفظ کنیم. اینکه بگوییم دولت رئیسی روی کار آمده و تشکلهای انقلابی دیگر هیچگونه مطالبهای ندارند، صحیح نیست بلکه نظارت تشکلهای انقلابی بر دولت رئیسی بسیار بیشتر خواهد بود و همینطور سطح مطالبات ما بالاتر خواهد رفت؛ چراکه از دولت نزدیکتر به جریان انقلابی باید تخصصیتر مطالبه کرد و به سمت نقاطی که در آنها کمتر مطالبهگری شده خواهیم رفت.»
بزرگخو با اشاره به حضور مردم در پای صندوقهای رای گفت: «من احساس میکنم مردم ما یک تودهانی محکم به جریانهای تحریمکننده انتخابات زدهاند و این مهمترین بخش انتخابات ریاستجمهوری امسال فارغ از نتایج آن بود و مردم نشان دادند که در سختترین لحظات نظام را تنها نخواهند گذاشت و پای صندوقهای رای میآیند و برای تامین امنیت خودشان حاضر نیستند به خارجیها گوش بدهند.»
نعیمی: مردم با مشارکت خود نشان دادند که راهحل مشکلات در داخل است
سعید نعیمی با اشاره به مشارکت بالای مردم در انتخابات ریاستجمهوری، گفت: «عدد و رقم رسمی برای میزان مشارکت اعلام نشده اما حدودا بالای ۵۰ درصد مشارکت داشتیم که نسبت به پیشبینیها رقم بالایی داشت. بدون شک در شرایط فعلی این مقدار مشارکت به معنای اعتماد دوباره مردم به حاکمیت و دولت بود و درواقع یک فرصت دوبارهای به دولت دادند تا مشکلات را رفع و فسادها و تبعیضهای بهوجودآمده را رفع کند. بدون شک دولت جدید مسئولیت بزرگی دارد و یکی از اصلیترین کارهایی که باید دنبال کند این است که تلاش شود که مشارکت بیشتر مردم در صحنه حکمرانی کشور رقم بخورد و دوباره تا ۴سال بعد مردم را فراموش نکنیم و ارتباط مردم با رئیسجمهور، وزرای کابینه دولت و دیگر مسئولان نظام در طی این سالها همچنان برقرار بماند و اینگونه نباشد که فقط وقتی انتخابات داریم به یاد مردم بیفتیم.»
وی افرود: «از نظر من مردم نشان دادند که با وجود تمام مشکلات و ناراحتیها و دلخوریها هنوز هم راه حل مشکلات را در داخل کشور و در اصلاح ساختار میبینند و معتقدند در همین چارچوبهای فعلی با ایجاد اصلاحاتی مشکلات حل میشوند و نیاز نیست همهچیز را از ریشه از بین ببریم بلکه با اصلاحات میتوان معضلات را حل کرد و چارهاندیشی کرد. البته مردم این فکر را نیز کردهاند که اگر قرار است این دولت در برابر مشکلات بایستد و در برابر کانونهای قدرت ثروتی که پشتوانه وضعیت ملی هستند ایستادگی کند نیاز به پشتیبانی ملت و رای بالای مردم دارد و با حضور پای صندوقهای رای این فرصت را در اختیار دولت قرار دادند.» معاون سیاسی بسیج دانشگاه شریف، ادامه داد: «حضور مردم پای صندوقهای رای یک پیام خارجی داشت و آن این بود که مردم با وجود تمام مشکلات پایه کار نظام جمهوری اسلامی هستند و مشکلات اقتصادی و سیاسی ما به خارج از کشور برده نشود و درواقع مثل یک خانواده باید این مشکلات را درون خود حل کنیم. از نظر من رئیسی مسئولیت بزرگی بر دوش دارد و باید بتواند با مسکنهایی فضای موجود را کنترل کنند. همچنین از نظر من یکی از مشکلات اصلی مردم فقط گرانی نیست بلکه وقتی میبینند که مردم عادی در تامین معیشت روزانه خود در سختی و مشکلات هستند و در همان زمان آقازادهها و مسئولان با ماشینها و خانههای لوکس و حقوقهای نجومی زندگی میکنند دچار نوعی دلزدگی و دلسردی نسبت به نظام و مسئولان میشوند و این برای مردم قابل تحمل نیست. رئیسی در این موضوع باید ورود جدی داشته باشد و حضور خود و وزرا و معاونان را در بین مردم پررنگ کنند تا این تصورات و تبعیضها را از بین ببرند و مردم حس کنند که اگر شرایط سخت است برای همه همینطور است، نهفقط مردم عادی.» نعیمی گفت: «رئیسی باید از همین روحیه مردمی خودش استفاده کند و مسائل مختلف را بهصورت شفاف با مردم درمیان بگذارد و به مردم توضیح بدهد که چرا این اتفاقات رخ داده و چنین شده است. از نظر من ما چند مساله در دوران ریاستجمهوری رئیسی در پیش خواهیم داشت. یکی اینکه بهعنوان سربازهای کف میدان باید شأن مطالبهگری خودمان و رساندن صدای مردم به مسئولان را بهخوبی نشان دهیم. در دوران روحانی جنبش دانشجویی از نظر دولت به حساب نمیآمد اما در دوران دولت رئیسی که چنین رویکردی به مسائل ندارد باید جنبش دانشجویی بتواند نقش خود را بهعنوان واسط میان مردم و دولت به خوبی ایفا کند و صدای مردم را به دولت برساند و مطالبات آنها را پیگیری کند. در کنار تمام اینها جنبش دانشجویی در ۴ سال پیش رو باید اولین منتقد به دولت باشد. جریان انقلابی در این دوران نباید توجیهی کار کند بلکه باید نگاه انتقادی و صادقانه داشته باشد و خلأها را مطالبه کند و خودش پرچم مطالبهگری را در دست بگیرد تا دغدغه حل مشکلات مردم به دست ضدانقلاب نیفتد بلکه در داخل حل شود. کارهای اشتباه و اتفاقات بدی که میافتد را مطرح کنیم و خواهان حل آنها شویم و از طرفی هم اقدامات درست دولت را برای مردم تبیین کنیم.»