جلوه جدیدی از ستاره اکشن های کت و شلواری

فاطمه جباری: خشم مردانه Wrath of Man با نام قبلی «کامیون حمل‌ پول»، یک فیلم سینمایی اکشن آمریکایی- انگلیسی محصول سال ۲۰۲۱ به کارگردانی گای ریچی با بازی جیسون استاتهام است که درواقع بازسازی فیلمی فرانسوی به نام کامیون حمل پول (محصول ۲۰۰۴) به‌حساب می‌آید. فیلم فرانسوی کامیون حمل پول را نیکلاس بوخریف کارگردانی کرده بود؛ یک کارگردان 58 ساله فرانسوی با اصالتی الجزایری است که در حرفه نقد فیلم هم به‌طور جدی فعال است و تا اندازه‌ای در ساخت موزیک هم فعال است و حداقل موسیقی متن چهار فیلمش را خودش ساخته است. او غیر از کامیون حمل پول، فیلم‌های شاخص دیگری مثل آدم‌کش‌ها (۱۹۹۷)، ساخت فرانسه (۲۰۱۵) و سه روز و یک زندگی (۲۰۱۹) را هم کارگردانی کرده است. اما گای ریچی، فیلمساز انگلیسی‌تبار فعال در سینمای آمریکا که خشم مردانه را براساس بازسازی کامیون حمل پول ساخته، کارگردان بسیار مشهورتری به حساب می‌آید و در ادامه به‌طور مستقل درباره کارنامه او صحبت شده است.
درباره شهرت بیشتری که گای ریچی نسبت به کارگردان فرانسوی کامیون حمل پول دارد، توجه به نکاتی لازم است. اول اینکه ممکن است مقداری از این تناسب‌ها به دلیل فعالیت یک فیلمساز در سینمای آمریکا باشد که سال‌ها بزرگ‌ترین سینمای جهان به‌خصوص در شاخه‌های سرگرمی‌سازی را داشته است. پیش از این هم فیلم‌های شاخصی از کارگردان‌های بسیار مشهور سینمای آمریکا بازسازی آثاری از کشورهای دیگر بوده‌اند. مثلا «دختری با خالکوبی اژدها» به کارگردانی دیوید فینچر، بازسازی فیلمی به همین نام است که دو سال قبل در سوئد توسط نیلز آردن اوپلو ساخته شده بود اما طبیعتا نسخه آمریکایی‌اش بیشتر دیده شد یا فیلم «رفتگان» اثر مارتین اسکورسیزی بازسازی یک فیلم هنگ‌کنگی به نام «اعمال شیطانی» به کارگردانی اندرو لائو و سوفای ماک است که ۴ سال پیش از آن ساخته شده بود. نکته دوم این است که بازسازی‌ها این امکان را دارند تا از نسخه اصلی بهتر باشند؛ چون از تجربیات نسخه اولیه و بازخورد مخاطبان هم استفاده می‌شود و می‌توان کار را کامل‌تر انجام داد. به هر حال گای ریچی از یک فیلم فرانسوی نسخه‌برداری کرده و یکی از سرگرم‌کننده‌ترین فیلم‌های سال را ساخته است؛ همچنان که معمولا هر وقت فیلم می‌سازد، یکی از سرگرم‌کننده‌ترین آثار سال را خلق کرده است.
این فیلم داستان مردی مرموز به نام H را دنبال می‌کند که در یک شرکت حمل پول استخدام می‌شود و هر هفته وظیفه دارد صدها میلیون دلار را با یک کامیون حمل پول، در سطح لس‌آنجلس جابه‌جا کند. فیلم به چهار قسمت تقسیم شده است و هر فصل به یک واقعه اصلی بازمی‌گردد که یک واکنش زنجیره‌ای را ایجاد می‌کند. به‌طور کل با یک اکشن مردانه طرف هستیم که در آن ردپایی از زنان دیده نمی‌شود. خشم مردان به‌عنوان یک فیلم در ژانر اکشن، آنچنان پرحادثه نیست اما از مسیر اصلی هم جدا نمی‌شود. حضور استاتهام به خودی خود توانسته جذابیت بصری ویژه‌ای به قاب‌های ریچی بدهد و صحنه‌های سنگینی را شکل بدهد. شاید در نگاه اول به فیلم خشم مردانه، مهم‌تر و جالب توجه‌تر از هر چیزی، همکاری مجدد گای ریچی با جیسون استاتهام باشد که هنوز هم می‌تواند خوب جواب بدهد. در ادامه به یک بررسی کلی از کارنامه کاری هر کدام از این دو نفر پرداخته‌ایم و از آنجا که خشم مردانه بیشتر فیلمی دیدنی و سرگرم‌کننده است تا قابل تحلیل، در یک بخش کوتاه اشاره‌ای به نظر منتقدان خارجی درباره آن و جایگاهش در رتبه‌بندی‌های رسانه‌های مشهور شده است.

جیسون استاتهام

خشم مردانه چهارمین همکاری گای ریچی، کارگردان شناخته شده آمریکایی با استاتهام بعد از فیلم Revolver بوده و همکاری موفقی از آب درآمده که توانسته جذابیت‌های خاص و همیشگی این بازیگر را با خودش به این فیلم هم بیاورد. استاتهام یکی از بازیگران شناخته شده در ژانر اکشن است که به ورزش‌های رزمی؛ کاراته، کیک بوکسینگ و وینگ چون کونگ فو تسلط دارد و به‌طور معمول صحنه‌های رزمی فیلم‌هایش را خود ایفای نقش می‌کند. او به مدت ۱۲ سال عضو تیم شیرجه بریتانیا بود و تجربیاتی هم در رشته ژیمناستیک دارد. حرفه بازیگری استاتهام به دلیل نداشتن عمق و تنوع مورد انتقاد قرار گرفته اما با این حال، او به دلیل پیش‌قراول بودن در تجدید حیات فیلم‌های اکشن از سال 2000 تا 2010 ستایش شده است. براساس گزارش بی‌بی‌سی نیوز فعالیت‌های سینمایی او از سال 2002 تا 2017 حدود 1/5 میلیارد دلار آمریکا (1/1 میلیارد پوند) فروش بلیت ایجاد کرده و او را به یکی از ستاره‌های بزرگ صنعت فیلم‌های اکشن تبدیل کرده است.
استاتهام در ابتدا در صنعت مد فعالیت داشت و از فروشندگان بازارهای سیاه بود. او درحالی که به‌عنوان مدل برای French Connection کار می‌کرد، با کارگردان تازه‌کار بریتانیایی به نام گای ریچی آشنا شد که درحال ساخت یک پروژه سینمایی بود. ریچی پس از اطلاع از گذشته استاتهام به‌عنوان یک فروشنده بازار سیاه، او را برای بازی در نقش «بیکن» در تریلر کمدی- جنایی خود در سال 1998 انتخاب و نخستین همکاری خود را با او آغاز کرد. این فیلم با استقبال خوب منتقدان و مخاطبان روبه‌رو شد و به پذیرش استاتهام در اذهان عمومی کمک کرد. دومین همکاری استاتهام با ریچی در سال 2000 در فیلم «قاپ» با بازی در نقش «ترکی» رقم خورد. استاتهام در کنار بازیگران محبوبی چون برد پیت، دنیس فارینا و بنیسیو دل تورو قرار گرفت و فیلمش توانست بیش از 80 میلیون دلار از گیشه درآمد کسب کند. او برای بازی در فیلم Snatch، مبلغ 15000 پوند (20760 دلار) را دریافت کرد که 3 برابر مبلغ اولین فیلمش بود. به تدریج و با شناخته شدن بیشتر او، استاتهام توانست به هالیوود راه یابد و در سال 2001 در دو فیلم سینمایی ظاهر شد: فیلم علمی- تخیلی اکشن ترسناک Ghosts of Mars و فیلم اکشن هنرهای رزمی علمی- تخیلی The One.
در سال 2005، استاتهام بار دیگر توسط ریچی انتخاب شد تا در پروژه جدید خود به نام Revolver بازی کند که یک شکست بزرگ گیشه‌ای به حساب می‌آمد. اما به فاصله 5 سال در سال 2010 رکورد امتیاز فیلم‌های خود را شکست و با بازی در فیلم اکشن The Expendables کنار ستارگان محبوبی چون سیلوستر استالونه، جت لی، دلف لوندگرن و میکی رورک و... ظاهر شد که از نظر تجاری موفقیت‌آمیز بود و در شماره یک باکس آفیس ایالات متحده، انگلستان، چین و هند افتتاح شد و در مجموع 274 میلیون دلار فروش جهانی داشت.
با گذشت زمان و جاافتادگی کامل استاتهام او به سوپراستار کم‌نظیری در اکشن بدل شد و نهایتا در سال 2018 با بازی در فیلم اکشن علمی- تخیلی The Meg با درآمد 527/8 میلیون دلاری در سراسر جهان روبه‌رو شد و به بالاترین میزان فروش مشترک ایالات متحده و چین در تمام دوران تبدیل شد.
فیلم بعدی استاتهام رکورد فیلم قبلی او را هم شکست. استاتهام با بازی مجدد در فیلم «سریع و خشن» در سال 2019 با فروش 758 میلیون دلار در سراسر جهان، دهمین فیلم پردرآمد سال 2019 شد که با تمجید از بازی استاتهام توانست از منتقدان نظرات مثبتی را بگیرد.
حالا و با اکران عمومی تازه‌ترین فیلم جیسون استاتهام Wrath of Man، طرفداران او منتظر 24 تیرماه مصادف با 21 آوریل 2021 و اکران سری نهم فیلم‌های سریع و خشن با بازی او در نقش Deckard Shaw هستند. او از آن تیپ بازیگران اکشن است که در اکثر فیلم‌ها شمایل یک مرد رسمی و سرد را نمایش می‌دهد و برای همین اصطلاحا جزء اکشن‌بازان کت‌وشلورای به حساب می‌آید هرچند لزوما در تمام فیلم‌ها کت‌وشلوار نپوشیده است.

گای ریچی

گای استوارت ریچی (متولد 10 سپتامبر 1968) کارگردان، تهیه‌کننده، نویسنده و تاجر انگلیسی که کارگردانی فیلم‌هایی از قبیل قاپ‌زنی، قفل، انبار و دو بشکه باروت، راک‌ان‌رولا و شرلوک هلمز با بازی رابرت داونی جونیور را در کارنامه‌ هنری خود دارد. ریچی از کوئنتین ‌تارانتینو و سرجیولئونه به‌عنوان الهام‌بخش‌ترین افراد در حرفه‌اش یاد کرده و آنان را الگوی کارگردانی خود معرفی می‌کند. صحنه‌های اکشن سریع و پرانرژی به‌عنوان گزینه‌های اصلی او برای خلق یک اکشن سینمایی شمرده می‌شود تا بتواند کاراکترهای ماندگارتری را بیافریند.
ریچی در آخرین اثر خود شخصیت کاریزماتیک جدیدی را به سینمای اکشن هدیه کرده و از فضای سرد اکشن سال 2020 خارج شده است. این کارگردان تلاش کرده تا اثر متفاوت‌تری از سایر آثار خود ارائه کند و کسالت تکرار رویه‌ قدیم را به بار نیاورد. او با خلق شخصیت درونگرا، جدی، خونسرد و قدرتمند H گامی روبه جلو در ژانر اکشن برداشت و انتظارات مخاطبانش را از خود بالاتر برد. حالا هواداران او منتظر اکران عمومی فیلم بعدی ریچی یعنی Five Eyes در سال 2022 هستند. پنج چشم (Five Eyes) که در طبقه‌بندی فیلم‌های جاسوسی قرار می‌گیرد، همکاری مجدد او با استاتهام است و امید می‌رود که به مراتب جذاب‌تر از سایر آثار او باشد.
ریچی اولین کارگردانی خود را در سال 1995 و با ساخت فیلم کوتاه 20 دقیقه‌ای مورد سخت (The Hard Case) انجام داد و سه سال بعد یعنی در سال 1998 اولین اثر طولانی خود به نام «ضامن، قنداق و دو لوله تفنگ شلیک شده»
 (Lock, Stock and Two Smoking Barrels) را کارگردانی کرد. نویسندگی، تهیه‌کنندگی و کارگردانی این فیلم به‌طور کامل برعهده خود ریچی بود و اولین همکاری حرفه‌ای او با استاتهام هم شمرده می‌شود. این فیلم موفقیت و محبوبیت جهانی را برای ریچی به همراه داشت و او را به‌عنوان کارگردانی نوظهور به سینمای جهانی معرفی کرد. تماشاگران بسیاری در سراسر جهان برای اولین‌بار در این فیلم با وینی جونز، فوتبالیست سابق تیم ملی ولز و جیسون استاتهام آشنا شدند.
شروع بازیگری جیسون استاتهام و ورود او به دنیای سینما را می‌توان از همین نقطه دانست. به گواهی مجله توتال فیلم در سال ۲۰۰۴ اولین اثر ریچی در بین فیلم‌های برتر تاریخ سینما رتبه ۳۸ را به خود اختصاص داد و در سال ۲۰۰۰ نیز سریال تلویزیونی 7 قسمتی از روی این فیلم ساخته شد. ریچی در سال‌های 2009 و 2011 با دواثر نئونوآر معمایی- جنایی شرلوک هولمز با بازی رابرت داونی جونیور موفقیت جدیدی را از آن خود کرد. یکی از نقش‌های مهم داونی پس از مرد آهنی ایفای نقش شرلوک هولمز به کارگردانی ریچی بود. این فیلم توسط وارنر برادرز در ۲۵ دسامبر ۲۰۰۹ تولید شد و در گیشه فروش بسیار بالایی داشت. داونی به خاطر بازی در این فیلم برنده جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد موزیکال شد.
ریچی در سال 2019 و با ساخت لایواکشن علاءالدین که اقتباس از انیمیشنی به همین نام در سال ۱۹۹۲ و براساس شخصیت‌های داستانی هزار و یک شب بود جایگاه ویژه‌ای را به دست آورد. علاءالدین یک میلیارد دلار در سراسر جهان فروخت؛ درحالی که بودجه ساخت آن ۱۸۳ میلیون دلار بود و آن را به نهمین فیلم پرفروش سال ۲۰۱۹ و سی‌وپنجمین فیلم پرفروش تاریخ سینما تبدیل کرد. علاءالدین همچنین پرفروش‌ترین فیلم ویل اسمیت و گای ریچی است که بعد از موفقیت در گیشه، دیزنی ساخت دنباله‌ای را براساس انیمیشن «بازگشت جعفر» در دستور کار قرار داد. بازگشت جعفر اولین انیمیشن بلند ویدئویی دیزنی و محصول سال ۱۹۹۴ است که دنباله انیمیشن علاءالدین (۱۹۹۲) بود. گفتنی است چند سال پیش که صحبت‌هایی درباره خروج سام مندس از کارگردانی مجموعه جیمز باند مطرح بود، نام گای ریچی به‌عنوان گزینه جایگزین او مطرح شد. گای ریچی هم مثل سام مندس، انگلیسی‌تبار است و به علاوه، کارگردان شاخصی در صنعت سرگرمی به‌حساب می‌آید که برای همین گزینه مناسبی جهت کارگردانی سری‌های بعدی جیمز باند نظر می‌رسید و حالا هنوز این گزینه در ذهن مخاطبان مامور ۰۰۷ مطرح است. اگر این اتفاق بیفتد، گای ریچی پس از شرلوک هلمز، یکی دیگر از شخصیت‌های شاخص ادبیات معمایی انگلستان که در سینما هم بسیار پراقبال بوده را کارگردانی کرده است.

پاسخ انتقادی به فیلم

در وبسایت Rotten Tomatoes، 66 درصد از 218 بررسی این فیلم مثبت بوده و میانگین امتیاز آن 6/3 از 10 است. در مورد جمع‌بندی نظر منتقدان سایت، خشم مردانه یک فیلم پر زدوخورد توصیف می‌شود که این زدوخوردها می‌خواهند از پیرنگ داستانی نازک و نحیف فیلمنامه مایه و‌ انگیزه بگیرند اما «گای ریچی و جیسون استاتهام برای یک سواری سرگرم‌کننده و پرتحرک متحد می‌شوند» که ظاهرا این نکته، مثبت تلقی شده است.
به گفته Metacritic که امتیاز متوسط خود را به فیلم اختصاص داده است. 57 نظر از 100 نظر 34 منتقدان سایت به فیلم متوسط بوده اما از میان اعضای عادی سایت که مخاطبان هستند، اکثرا به کار امتیاز مثبت داده‌اند؛ و 57 درصد گفتند قطعا آن را برای تماشا به بقیه توصیه می‌کنند.
در رسانه‌های دیگر هم عمده منتقدان توانایی گای ریچی در خلق صحنه‌های اکشن و ایجاد سرگرمی را ستوده‌اند و البته کسی چندان دفاع یا ستایشی نثار فیلمنامه نکرده است.