مجلس از بازیگر حاشیه‌ای به بازیگر اصلی تبدیل شد

معین رضیئی، روزنامه‌نگار: رهبر انقلاب در ارتباطی تصویری با نمایندگان مجلس نکات مهمی را پیرامون عملکرد یک‌سال گذشته قوه‌مقننه و نقشه‌راه آینده مجلس یازدهم بیان کردند. درباره مجلس یازدهم و اقداماتی که در یک‌سال گذشته انجام داده است با محمدسعید احدیان، دستیار سیاسی و رسانه‌ای رئیس مجلس گفت‌و‌گو کردیم تا به بررسی نقاط‌ضعف و قوت قوه‌مقننه بپردازیم. متن این گفت‌وگو در ادامه از نظر شما می‌گذرد.

مجلس یازدهم با شعارهای انقلابی بر سر کار آمد و طبیعتا انتظار این بوده و هست که این شعار در عمل نیز تحقق پیدا کند. اکنون یک‌سال از عمر مجلس می‌گذرد، ارزیابی شما درخصوص نقاط‌قوت مجلس چیست؟

از فعالیت رسمی مجلس یک‌سال می‌گذرد ولی خروجی‌های مجلس در این مدت بیش از یک روند عادی بود. اولین نکته‌ای که می‌توان در نظر گرفت قوانین و خروجی‌های قابل‌توجه در این مدت بوده است. من قوانین مصوب را به دو دسته تقسیم می‌کنم؛ یک حوزه رفع تحریم‌ها و یک حوزه خنثی‌سازی تحریم‌ها. در حوزه رفع تحریم‌ها قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها را داشتیم که کاملا مسیر مذاکرات و ماجرای پرونده هسته‌ای را تغییر داد. این قانون ریل‌گذاری برنامه هسته‌ای ایران را با دولتی که می‌خواست مسیر نادرستی را طی کند، تغییر داد و دولت را مجبور کرد در مسیر دیگری قرار بگیرد. البته با وجود آنکه با قانون مخالفت‌های جدی شد اما در عمل دولت تنها با خروجی این قانون می‌تواند مذاکره کند و با کمک آن دنبال این است که تحریم‌ها را رفع کند. این قانون در برگرداندن مجلس به راس امور نیز نقش داشت و مجلس از یک بازیگر حاشیه‌ای به یک بازیگر اصلی در یکی از مسائل کلان این چند سال اخیر تبدیل شد.

اما قوانین مجلس در حوزه خنثی‌سازی تحریم‌ها؛ ما در چند حوزه مهم ورود جدی داشتیم و بعد به خروجی‌ رسیدیم که این خروجی‌ها درحال نتیجه دادن است. به‌عنوان مثال در حوزه مسکن، قانون مالیات بر خانه‌های خالی تصویب شد. مالیات بر خانه‌های خالی که به اذعان مسئولان وزارت مسکن و شهرسازی ازجمله وزیر محترم با وجود اینکه کامل اجرا نشده است، تاثیر مستقیمی بر بازار گذاشت و قیمت مسکن را در مقطعی که روبه‌رشد بود نه‌تنها متوقف کرد بلکه کاهش داد. به‌طور طبیعی وقتی این قانون به‌صورت کامل اجرایی شود در وارد کردن واحدهای خالی تولیدشده به بازار تاثیر مستقیم دارد و در قیمت مسکن، اجاره‌خانه و خرید آن کاملا نقش جدی می‌گذارد.

حوزه دیگر قانون جهش تولید مسکن است که هدف‌گذاری آن تولید یک‌میلیون واحد مسکونی در سال است. در این قانون سعی شده از منابع غیرتورم‌زا استفاده شود تا مردم با ایجاد صندوق‌های ملی مسکن و زمین بتوانند وارد عرصه بازار تولید مسکن شوند. مردم با پول‌های اندک خود می‌توانند در این بازار سهم داشته باشند و با بالا و پایین رفتن قیمت مسکن آنها نیز بتوانند عددی از مسکن را پرداخت کنند. با رونق این بازار چندصدهزار شغل نیز فعال می‌شود.

حوزه کشاورزی حوزه دومی است که مجلس توانسته نقش مستقیم و جدی بگذارد. اولین قانون مجلس در این زمینه تعیین تعرفه محصولات کشاورزی است. پیش از این قیمت محصولات توسط دولت یک‌طرفه تعیین می‌شد اما الان نماینده کشاورزان و نماینده صنوف کشاورزی، در تصمیم‌گیری دخالت و مشارکت دارند و این موضوع باعث امکان مطالبه‌گری آنها در تعیین محصولات کشاورزی می‌شود و موازنه یک‌طرفه دولت را تغییر می‌دهد.

قانون امنیت غذایی کشور یکی دیگر از قوانین موثر در این زمینه است که کلیات آن تصویب شده و در مرحله شور دوم به‌دلیل حساسیت و تغییر اساسی در حوزه کشاورزی از نظر ساختاری، بحث کارشناسی آن در کمیسیون درحال انجام و پیگیری است. این قانون متولی حوزه کشاورزی را متمرکز و تعیین می‌کند، بازار محصولات کشاورزی را که الان بخشی دراختیار یک وزارتخانه و بخش دیگر دراختیار وزارتخانه دیگری است تنظیم می‌کند و به یکی از مشکلات مهم محصولات کشاورزی یعنی صادرات می‌پردازد. وقتی برای محصولات بازار تولید کنید تقویت بازار را خواهید داشت. بسیاری از کشورهای همسایه ما خواهان محصولات کشاورزی ما هستند اما در صادرات مشکل داریم چون متولی خاصی در این زمینه نداریم.  این قانون می‌تواند تاثیر مستقیمی بر عرضه بازار محصولات داشته باشد و ساختار حوزه کشاورزی را در امر اداری متحول کند. غیر از این موارد در بودجه نیز اتفاقات مهمی افتاد که فرصت نیست همه این مسائل را توضیح دهم، فقط اینکه شبیه حوزه مسکن و محصولات کشاورزی در حوزه‌های دیگر نیز اتفاقات مثبتی افتاده است. مانند مالیات عایدی سرمایه، مالیات سوداگری، در حوزه بانکداری اصلاح وظایف بانک مرکزی، در حوزه فرهنگ و خانواده قانون تعالی جمعیت و خانواده و... بخشی از این قوانین مهم هستند که باید زودتر از این به تصویب ادوار مجالس می‌رسید اما به‌دلیل تضاد منافع این امر رخ نداد، چون منافع عده‌ای را تحت‌الشعاع قرار می‌داد و اجازه نمی‌دادند این اتفاق رقم بخورد. این مجلس توانسته گام‌های بزرگی در سال ابتدایی بردارد که از این جهت حائز اهمیت است.

هر مجلسی که تشکیل می‌شود، رفتارش را باید براساس اولویت‌ها تعریف کند و در این زمینه نقاط‌قوت و ضعف داد. به‌نظر شما مهم‌ترین ضعف مجلس یازدهم چیست؟

برخی اقدامات فردی نماینده‌ها مخصوصا در رسانه یکی از نقاط‌ضعف مجلس بود. رسانه‌ای کردن برخی مواضع و اقدامات تعداد معدودی نماینده به‌دلیل فضای تخریبی که علیه مجلس وجود داشت هزینه‌زا بوده و تصویر نادرستی را از مجلس ایجاد کرده است. به‌عنوان مثال یک نماینده رفتاری اشتباه با یک سرباز دارد که کل مجلس را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. البته بخش مهمی از این اشتباهات در فضای رسانه ناشی از ناپختگی و کم‌تجربگی نماینده‌هاست و بخشی دیگری از اشتباهات هم به‌دلیل نظر و دیدگاه شخص نماینده است. این نقطه‌ضعف مجلس بود و در سال بعد قطعا کمتر می‌شود.

و نکته دیگر مربوط به رویه‌های نادرستی است که درطول سال‌های‌سال در مجلس وجود داشته و طبیعی است این رویه‌ها نمی‌تواند به‌یک‌باره درست شود. باید برای اصلاح این رویه‌ها نمایندگان از یکسو عجله نکنند و بپذیرند که همه‌چیز را نمی‌توان ناگهان اصلاح کرد و آرام‌آرام باید مسیر را پیش رفت. مثلا درباره ماجرای بودجه برخی نماینده‌ها این رویه‌های غلط را اصلاح کردند و به آنها برچسب دستکاری به دروغ زده شد. یا مثلا پیشنهاد اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس که تصویب آن دوسوم رای می‌خواست و رای نیاورد، یا بحث طرح شفافیت که دوسوم رای می‌خواست و 5رای کم داشت ازجمله موضوعاتی است که نمایندگان باید جدی‌تر همراهی می‌کردند تا کار ناقص نماند؛ ان‌شاءالله تلاش می‌شود در سال دوم این موارد نیز به سرانجام برسد. نکته دیگر این است که نمایندگان باید مراقب باشند بعضی‌ها منتظرند یک اشتباه کوچک مجلس را تبدیل به یک ضربه بزرگ کنند و فهم این نکته که باید خیلی مراقب تخریب جریان تحریف بود، نقطه‌ضعف دیگری در کارنامه سال گذشته مجلس بود که در آینده ان‌شاءالله درست خواهد شد.

در یک‌سری از رویدادهای حاشیه‌ساز مجلس اغناسازی کامل در افکارعمومی صورت نگرفته است. مثلا ماجرای دناپلاس که رسانه‌ای شد یا مساله برخورد نماینده سبزوار با سرباز راهور؛ ارزیابی شما چیست؟

در هر دو مورد حرف شما درست است. البته دو فرق جدی وجود دارد. درباره موضوع دناپلاس اگر نسبت به دوره‌های پیشین نگاه کنیم تصمیم مجلس یازدهم در این رابطه خیلی با ملاحظه بیشتری بود. در هر دوره مجلس این کار انجام می‌شد ولی با چه ماشین‌هایی بود؟ با خودروهای سانتافه و خودروهای گران‌قیمت. اما در این دوره خودروی ایرانی انتخاب شد افزایش ناگهانی قیمت دنا درطول چندماه نیز بر حاشیه‌های این تصمیم مجلس دامن زد. اگر بازار خودرو این میزان تغییر نکرده بود، این تصمیم چنین حساسیتی ایجاد نمی‌کرد، البته مجلس بعد از اینکه انتقادها انجام شد تصمیم خود را اصلاح کرد اما مردم متوجه آن نشدند زیرا خط تخریب اثر خودش را کرد و اتفاق اصلاح‌شده به گوش مردم نرسید. مجلس در اصلاح تصمیم خود مالکیت خودرو را به نماینده‌ها نداد؛ برخلاف دوره‌های پیشین که مالکیت خودرو برای نماینده‌ها بود. درمورد ماجرای عنابستانی هم هیات نظارت بر رفتار نمایندگان باید جدی‌تر عمل می‌کرد، البته آنها نیز محدودیت‌هایی دارند و مدعی هستند که در این امر اختیارات آنها کم است.

به هر حال اصل کار نماینده سبزوار مذموم است.

بله. اصل قضیه حتما خطاست و آقای قالبیاف هم در این امر موضع‌گیری کرد ولی سازوکار داخلی مجلس قضاوت در این مورد را به هیات نظارت بر رفتار نماینده‌ها واگذار می‌کند که به‌نظر می‌رسد این هیات می‌توانست سریع‌تر و روشن‌تر هر تصمیمی را که مصلحت است، بگیرد.