لیل چگونه ثروتمندان پاریسی را ناکام گذاشت

سیامک خاجی، روزنامه‌نگار: در ابتدای هر فصل لیگ فرانسه معمولا پیش‌بینی براین اساس است که قهرمانی به احتمال بسیار زیاد نصیب پاری‌سن‌ژرمن پرستاره می‌شود و سایر تیم‌ها باید برای کسب سهمیه و همچنین نیفتادن تلاش کنند. این روال معمول البته در سال‌های اخیر استثنائاتی داشته و امسال هم یک تیم شگفتی‌ساز موفق شد بالاتر از این تیم متمول و ثروتمند جام قهرمانی را بالای سر ببرد. برخلاف تصور اولیه که به نظر می‌رسید یکی از تیم‌های لیون، موناکو یا مارسی رقیب اصلی پاریسی‌ها در قهرمانی لیگ باشند این تیم لیل بود که تا هفته پایانی جنگید و با شایستگی جام قهرمانی را بالای سر برد. آخرین قهرمانی لیل به 10 سال قبل برمی‌گردد که در آن دوره با درخشش ادن آزارد و جروینیو جوان و گلزنی موسی ساو موفق شد سومین قهرمانی تاریخ خود را جشن بگیرد. لیل در این فصل بار دیگر ثابت کرد که تنها به لطف هزینه‌های فراوان و خرید ستاره‌ها نمی‌توان از قهرمانی مطمئن بود و با برنامه‌ریزی مناسب و ساختن تیمی هماهنگ و یکدست هم می‌توان به موفقیت رسید.

عملکرد عالی در خط دفاع

لیگ فرانسه همواره به‌عنوان یکی از 5 لیگ معتبر اروپایی مطرح بوده اما در سال‌های اخیر تردیدهای زیادی درباره اینکه واقعا فرانسوی‌ها می‌توانند لیگ خود را هم‌تراز 4 لیگ دیگر قرار دهند، وجود داشته است. به‌خصوص پس از اینکه پاری‌سن‌ژرمن و سایر باشگاه‌های بزرگ این کشور نتوانستند توفیقی در تورنمنت‌های اروپایی داشته باشند و معمولا خیلی زود از دور رقابت‌های کنار رفتند. با این حال در فصل گذشته صعود تیم پاریسی به فینال باعث شد تا کمی دیدگاه‌ها نسبت به این لیگ تغییر کند. در کنار این تیم، لیون، موناکو، مارسی و لیل هم پیشرفت‌های خوبی در این مدت داشته‌اند و حالا در این فصل نوبت به لیل رسید که پاری‌سن‌ژرمن را کنار زده و فاتح لوشامپیونه شود. یکی از ایراداتی که در این سال‌ها از لیگ فرانسه گرفته می‌شد نبود رقابت بین تیم‌های مدعی بود و فاصله ستاره‌های پاریسی با سایر تیم‌ها اینقدر زیاد است که به سختی می‌توان تیمی غیر از آنها را برای قهرمانی در لیگ متصور شد. لیل امسال با عملکردی عالی این روال را برهم زد و توانست ثابت کند که سایر تیم‌های فرانسوی هم می‌توانند بر بام فوتبال این کشور بایستند. آنها در راه این قهرمانی رکوردهای خوبی نیز از خود به جا گذاشتند. لیل در دیدارهای خارج از خانه عالی کار کرد و از 18 بازی در زمین حریفان 43 امتیاز به دست آورد. آنها همچنین از دو مصاف رفت‌وبرگشت برابر پاری‌سن‌ژرمن 4 امتیاز کسب کردند و قدرت خود را به رخ حریف کشیدند. لیل درحالی جام قهرمانی را به دست آورد که در طول فصل تنها 22 گل دریافت کرد و در این زمینه رکورد بهتری نسبت به منچسترسیتی، بایرن مونیخ و اینترمیلان به‌عنوان قهرمان‌های سه لیگ معتبر دیگر اروپایی داشت.

البته لیل در طول فصل حواشی زیادی را در سطح باشگاه تجربه کرد. از تغییرات مالکان و مدیریت باشگاه گرفته تا جدایی لوئیس کامپوس، مدیر ورزشی تیم، اما کریستوف گالتیه و شاگردانش بدون توجه به این تغییرات تنها روی کار خود در زمین مسابقه تمرکز کردند و درنهایت مزد سختکوشی و تلاش خود را با قهرمانی گرفتند. درحالی‌که در بیشتر لیگ‌های اروپایی پیش از پایان مسابقات تکلیف قهرمان مشخص شده بود اما در فرانسه تا آخرین بازی رقابت برای قهرمانی وجود داشت و درنهایت این لیل بود که با برتری برابر آنژه توانست در رتبه نخست قرار گیرد. پاری‌سن‌ژرمن هم که پس از توقف هفته گذشته لیل امیدوار بود که در دیدار آخر بتواند ورق را برگرداند و قهرمانی را کسب کند اما لیل که می‌دانست نمی‌تواند روی امتیازگیری برست در حال سقوط از تیم پاریسی حسابی باز کند آنژه را برد تا خیالش از بابت قهرمانی راحت شود. در پایان دیدارهای این فصل، موناکو در رتبه سوم قرار گرفت و دیگر سهمیه لیگ قهرمانان را به دست آورد و دو تیم لیون و مارسی راهی لیگ اروپا شدند. لیون که فصل پیش و به دنبال تعطیلی مسابقات در میانه‌های فصل به دلیل کرونا نتوانسته بود راهی لیگ قهرمانان شود، امسال هم با وجود اینکه در طول فصل مدتی صدرنشینی را نیز تجربه کرد درنهایت رتبه‌ای بهتر از چهارمی کسب نکرد و نتوانست به معتبرترین تورنمنت اروپایی راه پیدا کند.

از موفقیت پل و گارسیا تا ناکامی بیلسا

لیل در سال 1944 و از ادغام دو باشگاه المپیک لیل و فایوز که هر دو متعلق به شهر لیل بودند تشکیل شد و در همان سال‌ها بهترین دوران خود را تجربه کرد. این دو باشگاه پس از شروع جنگ جهانی دوم به‌شدت تضعیف شدند و به همین دلیل در سال 1944 تصمیم گرفتند تا با ادغام هم تیمی قدرتمندتر را تشکیل دهند. این تیم در فاصله سال‌های 1946 تا 1956 دو بار قهرمان لیگ شد و موفقیت‌های زیادی را با جرج بری و آندره چوا، دو مربی آن زمانش تجربه کرد. آنها 4 بار نیز نایب‌قهرمان شدند تا مشخص شود که این تصمیم بسیار موفق بوده است. در جام حذفی فرانسه نیز آنها 7 بار به فینال رسیدند که 5 دوره قهرمان شدند و به نظر می‌رسید به سرعت درحال تبدیل شدن به قدرت اول فوتبال فرانسه هستند اما در سال 1956 برای نخستین بار در تاریخ خود به لیگ یک سقوط کردند و دوران افت تیم شروع شد. باشگاه منابع مالی و امکانات خود را تا حد زیادی از دست داد و ادامه این روند ممکن بود به محو لیل منجر شود. در همین شرایط چند لیدر جوان باشگاه ازجمله مکس پومرول به کمک باشگاه آمدند و تلاش کردند تیم را از این شرایط خارج کنند.

لیل در سال‌های بعد نیز بارها با مشکلات مالی و مدیریتی روبه‌رو شد اما به حیات خود ادامه داد تا اینکه درنهایت در سال 1993 با آمدن برنارد لکومت به‌عنوان رئیس جدید باشگاه، لیل در شرایط اقتصادی بهتری قرار گرفت و شروع به پیشرفت کرد. آخرین سقوط آنها به دسته پایین‌تر در سال 1997 رخ داد و پس از آن به سرعت با هدایت وحید هلیل‌هودزیچ بوسنیایی توانستند به سطح اول فوتبال فرانسه برگردند. در نخستین فصل بازگشت به لیگ دسته یک توانستند برای اولین بار در تاریخ خود جواز حضور در رقابت‌های اروپایی را کسب کنند و در فصل 2002-2001 راهی لیگ قهرمانان اروپا شدند.

لیل حالا وارد عصر جدیدی از تاریخ خود شده بود و با هدایت کلود پل در مسیر موفقیت گام برمی‌داشت. آنها دیگر به حضور در رقابت‌های اروپایی عادت کرده بودند و نتایج خوبی نیز در این مسابقات به دست آوردند. ازجمله برتری یک بر صفر برابر منچستریونایتد در ورزشگاه استاد دو فرانس که در سال 2005 به دست آمد و البته پیروزی 2 بر صفر مقابل میلان در سن‌سیرو که یک سال بعد اتفاق افتاد.

با حضور رودی گارسیا روی نیمکت لیل دوران جدیدی در این باشگاه شروع شد که به دبل این تیم در سال 2011 منجر شد. آنها برای نخستین بار به این افتخار رسیدند و فصلی رویایی را پشت‌سر گذاشتند. گارسیا دو سال بعد و پس از اینکه نتوانست تیمش را به لیگ قهرمانان برساند از این تیم جدا شد و به رم رفت و پس از او نفراتی چون رنه جیرار، هروه رنار، فردریک آنتونتی و مارچلو بیلسا هدایت این باشگاه را برعهده داشتند. در دسامبر 2017 کریستوف گالتیه هدایت تیم را برعهده گرفت تا پروژه‌ای تازه را در این باشگاه آغاز کند. در همان فصل لیل در آستانه سقوط بود و تنها به لطف برتری برابر تولوز در هفته پایانی توانست در لیگ بماند. فصل بعد این مربی موفق شد توانمندی خود را نشان داده و تیم را به مقام نایب‌قهرمانی برساند. به این ترتیب لیل دوباره و پس از 7 سال به لیگ قهرمانان برگشت.

اتکا به جوانان

اما سوال اصلی اینجاست که لیل چگونه در این فصل توانست پاری‌سن‌ژرمن که فصل پیش تا فینال لیگ قهرمانان پیش رفته بود و با ستاره‌هایی چون نیمار، امباپه و ایکاردی حداقل در فرانسه بی‌رقیب است را کنار زده و بر سکوی قهرمانی قرار گرفت. گالتیه به خوبی توانست از بودجه محدودی که باشگاه در اختیارش قرار داده بود استفاده کند و با چند خرید هوشمندانه و همچنین اتکا به محصولات آکادمی باشگاه تلفیقی از نفرات باتجربه و جوان را راهی رقابت‌های لیگ کرد که حاصل آن قهرمانی در این مسابقات بود.

این مربی توانست تیمی یکدست و همدل را گردهم جمع کند که به‌خوبی به حرف‌های او گوش می‌دادند و در هر بازی تلاش داشتند تا بهترین نمایش خود را در زمین ارائه کنند. حتی بازیکنان ذخیره تیم نیز به خوبی از عهده وظایف خود برمی‌آمدند و به نظر نمی‌رسید تفاوت زیادی بین نفرات اصلی و ذخیره وجود داشته باشد. در این میان نباید از نقش بوراک ییلماز، مهاجم ترکیه‌ای تیم به راحتی گذشت. 15 گلی که او در طول فصل به ثمر رساند نقشی بسیار مهم و سرنوشت‌ساز در قهرمانی لیل داشت و بی‌شک یکی از بهترین‌های تیم در طول مسابقات بود. او بهترین فصل فوتبالی خود را در لیل پشت سرگذاشت و با جنگندگی و تلاش زیاد خود در خط حمله این تیم بسیار موثر بود. جالب اینکه آنها در تابستان گذشته ویکتور اوسیسمن، یکی از بهترین مهاجمان خود را به ناپولی فروختند اما در غیاب این بازیکن هم موفق شدند بالاتر از پاریسی‌ها قرار بگیرند.  لیل در خط دفاعی نیز عملکرد بسیار خوبی در این فصل داشت که شاید نقش اصلی را در این موفقیت اسون بوتمن هلندی داشت که حالا مورد توجه منچستریونایتد و لیورپول نیز قرار گرفته است. این مدافع میانی 21 ساله حالا نامش را به‌عنوان یکی از بهترین مدافعان جوان فوتبال اروپا در این فصل مطرح کرده و احتمالا در تابستان با توجه به پیشنهادهایی که دارد راهی تیم جدیدی شود. او که در آکادمی آژاکس رشد کرده است از فیزیک بسیار خوبی برخوردار است و می‌تواند در سال‌های آینده خود را به‌عنوان یکی از بهترین مدافعان فوتبال جهان مطرح کند.

لیل درون دروازه هم مایک مایگنان را در اختیار داشت که رکورد عالی 21 کلین‌شیت را از خود به جای گذاشت و تاثیر زیادی در موفقیت تیمش در این فصل داشت. لیل درحالی که در تابستان قبل اورستیس کارنزیس، گلر اول تیم ملی یونان را به خدمت گرفت اما با نمایش نسبتا ضعیف او از مایگنان درون دروازه استفاده کرد و این گلر 26 ساله به خوبی جواب اعتماد مربیان خود را داد و فصلی بسیار خوب را پشت‌سر گذاشت.

باز هم حسرت قهرمانی برای پوچ

اگر چه لیل در این فصل عملکردی فراتر از انتظار داشت اما نباید از لغزش‌های پاری‌سن‌ژرمن هم غافل شد. توماس توخل حدود یک سال پیش پاریسی‌ها را به فینال لیگ قهرمانان رساند و البته در این دوره هم به همراه چلسی در این مسابقه حاضر خواهد بود. او 6 ماه قبل از نیمکت تیم فرانسوی اخراج شد و جالب اینکه حالا با چلسی که به نظر نمی‌رسید مدعی جدی در لیگ قهرمانان باشد دوباره به فینال رسیده است. مدیران پی‌اس‌جی روز 24 دسامبر و پس از اینکه تیم‌شان در آخرین دیدار پیش از تعطیلات نیم‌فصل توانست استراسبورگ را با 4 گل شکست دهد توخل را برکنار کردند. در آن زمان گفته می‌شد علت اصلی این تصمیم اختلافات این مربی آلمانی با لئوناردو، مدیر ورزشی باشگاه بوده است.

مائوریتسیو پوچتینو پس از مدتی خانه‌نشینی این بار به‌عنوان سرمربی پاری‌سن‌ژرمن به میادین فوتبال برگشت اما این تیم برای دومین بار در 9 سال اخیر نتوانست قهرمانی در لیگ را تصاحب کند. شرایط این تیم با فصل 2012-2011 که نبرد قهرمانی را به مون‌پلیه واگذار کردند بسیار متفاوت است. در آن فصل آنها تنها دو قهرمانی در ویترین افتخارات خود داشتند و هنوز پروژه پرسروصدا و گرانقیمت خود را آغاز نکرده بودند. این بار اما هواداران به کمتر از قهرمانی راضی نمی‌شوند و حتی در صورتی که یکی از دو جام حذفی یا اتحادیه نیز از دست برود، سرمربی تیم به نوعی ناکام تلقی می‌شود. با این حال پوچتینو که با تاتنهام به هیچ عنوانی نرسید در پاریس بالاخره توانست دو جام حذفی و اتحادیه را بالای سر ببرد و به حسرت خود پایان دهد. با این حال در لیگ باز هم یک مغلوب بزرگ لقب گرفت و نتوانست ستاره‌هایش را به قهرمانی برساند.

شاید یکی از دلایل اصلی ناکامی تیم در این فصل عدم استراحت در بین فصل باشد. آنها درحالی فینال لیگ قهرمانان سال قبل را برگزار کردند که 48 ساعت از شروع فصل جدید لیگ فرانسه گذشته بود و خیلی زود دوباره در لیگ به میدان رفتند تا عملا فرصتی برای استراحت و بدنسازی در اختیار نداشته باشند. کیلیان امباپه در این باره گفته بود: «برنامه‌ریزی مسابقات به‌گونه‌ای بود که انگار فصل اصلا به پایان نرسیده است و مسابقات همچنان برای ما ادامه داشت. ما اصلا حس نکردیم که فصل به پایان رسیده و دوره جدید آغاز شده است.» امباپه با این وجود در پایان فصل به‌عنوان بهترین بازیکن مسابقات انتخاب شد اما دستش از قهرمانی کوتاه ماند.

یکی دیگر از دلایلی که برای ناکامی پاریسی‌ها عنوان می‌شود عدم توجه لازم به محصولات آکادمی باشگاه بود. آنها بیشتر به خرید ستاره‌های گرانقیمت علاقه دارند و درنهایت کورس قهرمانی را به تیمی باختند که ارزش مجموع بازیکنان اصلی آن تنها 147 میلیون یورو است، درحالی که نفرات اصلی پاریسی‌ها 640 میلیون یورو ارزش‌گذاری شده‌اند. جالب اینکه لیل درحالی به مقام قهرمانی رسید که مایک کایگنان، بوباکاری سوماره، تیموتی وه‌آ و جاناتان ایکونه را در فهرست نفرات خود داشت که همگی محصولات آکادمی باشگاه پارسی هستند.