۳۴ سال پیش از تولد فروید و در ۲۰ کیلومتری محلی که فروید در آن به دنیا آمد، گریگور مندل پیشاهنگ ژنتیک مدرن و کاشف قانون پایه‌ای توارث که بعدها نامش بر آن نهاده شد، به دنیا آمد. سه سال پیش از تولد فروید کتاب منشا انواع داروین و ۱۱ سال پس از تولدش کتاب سرمایه مارکس منتشر شد. هنگام تولد فروید 24 سال نیز از مرگ گوته می‌گذشت.
 در آن هنگام اتریش در آستانه صنعتی شدن بود. یک دهه پیش از تولد فروید، نخستین خط تلگراف افتتاح و دو دهه پیش از آن کشیدن خط آهن آغاز شده بود. سال‌ها باید می‌گذشت تا نخستین لامپ الکتریکی رسما در وین روشن شود: نه تلفن وجود داشت و نه اتومبیل. هنگامی که فروید ۸۳ سال بعد در لندن درگذشت، جنگ جهانی دوم سه هفته‌ای بود که آغاز شده بود. سراسر اروپا به کلی زیر و رو شده بود و خود فروید سهمی حیاتی در این تغییر انقلابی داشت. فروید که رابطه میان هیجان‌های انسان و محیط زندگی او را کشف کرد، عمیقا بر تمام حوزه‌های خلاقیت تاثیر گذاشت و آتش جدالی را برافروخت که هنوز فرو ننشسته و تفکر نسلی را دگرگون کرده است. او برداشت بشریت را از خویشتن به پرسش گرفت و روند ادبیات را دستخوش تغییر کرد. اصطلاحاتی که او وضع کرد چنان فراگیر شد که کارگران، بازرگانان و صنعتگران غربی در حرف‌هایشان از «عقده حقارت»، «سرکوبی»، «مکانیسم‌های دفاعی» و «لیبیدو» می‌گویند. فروید به دنبال آن بود که امکان رسوخ عمیق‌تری به درون ذهن بیماران فراهم کند. در 29 سالگی راه‌حلی یافت. او ادعا کرد توانسته است بیماران هیستریک را از راه هیپنوتیسم درمان کند. به این طریق که حین هیپنوتیسم بیماران را واداشته شرایط پیش از حمله‌ها را به یاد آورند.
آن عصر درمان جسمانی بود و طبیبان چیزی در مورد عوامل روانی بیماری‌ها نمی‌دانستند و همه چیز براساسی این فرمول قضاوت می‌شد که عقل سالم در بدن سالم است.
گام‌های نخستین در بنیانگذاری روانکاوی نسبتا ساده بود. فروید مدعی بود که هیستری و شاید دیگر تظاهرات نوروتیک، ریشه‌هایشان در برخی اتفاق‌های ناخوشایندی است که بیمار آنها را فراموش یا سرکوب کرده است. از آنجا که بیمار از شکل‌گیری بیماری‌اش آگاهی ندارد، فروید روشی برای دستیابی به محتویات مدفون شده و ناآگاه ذهن به وجود آورد.  فروید شناخت زنده‌ای از ارزش ادبیات داشت. حتی وقتی شاگرد مدرسه بود سبک ادبی ممتازش شناخته شده بود. در مجموعه آثار او ارجاع و اشاره به نوشته‌های گوته و شکسپیر بیش از اشاره به هر روانشناس و روانپزشکی است.
روانکاوی از همان آغاز پیدایش چهاردیواری اتاق معاینه بیماران را ترک گفت و به وسط میدان مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، ادبیات و علوم خفیه جست. اگر هم به یک نظام فلسفی بدل نشد دست‌کم به صورت یک جهان‌بینی درآمد و طرفه آنکه این گسترش خارق‌العاده برای روشی بود که در اصلی برای درمان بیماران نوروتیک (روان‌نژند) پدید آمده بود. طی سده بیستم روانکاوی اثر عمده‌ای بر ادبیات و هنر داشت.
مفهوم ناخودآگاه فرویدی، استفاده از تداعی آزاد و کشف دوباره اهمیت رویا سبب شد نقاشان، مجسمه‌سازان و نویسندگان دست به آزمایش‌های صدفه‌ای (تصادفی، الله‌بختکی) و غیر‌عقلانی در کار خود بزنند و بر جهان درونی خویش و رویا و خیالپردازی‌هایشان توجه کنند. به آن اندیشه‌ها و صور خیال که پیش از این به عنوان یاوه و پوچ و غیرمنطقی طردشان می‌کردند، روی آورند و برای آنها اهمیت قائل شوند. نهضت‌هایی مانند دادائیسم و سوررئالیسم بسیار به فروید مدیون هستند و نیز آثار ادبی‌ای مانند خیزاب‌ها اثر ویرجینیا وولف از تداعی آزاد فرویدی الهام گرفته‌اند. همچنین جویس، لارنس و یوجین اونیل از او تاثیر پذیرفته‌اند. نظریه‌های داروین توسط فروید کامل شده است. این فروید بود که انسان عاری از احساس و زیبایی‌شناسی و اساس با گنگ لاک و دیدگاه رفتار‌گرایانه و زیست‌شناختی صرف داروین را با وجودی عاطفی جایگزین کرده است؛ موجودی که جوهر اصلی‌اش شور و اشتیاق است. این انسانی است که از دیدی علمی بررسی شده و هنرها و مفاهیم احساسی و زیبایی‌شناختی موجب عملکردی عالی در او می‌شود. این کتاب که در مورد‌ زیگموند فروید در قاب عکس‌ها و لابه‌لای کلمات نوشته شده کتاب بدیعی است. کتابی است سراسر تصویر و در کنار هر تصویر قطعه‌ای از نامه‌ها و آثار فروید آورده شده است. این کتاب به نوعی زندگینامه مصور فروید است؛ البته به شیوه زندگینامه‌های معمولی فراهم نشده است. تصویرها و نوشته‌ها متنوعند؛ درباره همسر، خانواده، کارهای علمی، مشاهیر، دوستان و... مطالبی در کتاب هست. تهیه این کتاب را ارنست پسر فروید آغاز کرده بود که پیش از پایان آن درگذشت و کار با کمک همسر او فرجام یافت.
کتاب پیش‌گفتاری نزدیک به ۳۰ صفحه دارد که در واقع زندگینامه فشرده و دقیق فروید است. فروید در زندگینامه خودنوشتارش که منتشر شده، از زندگی شخصی خود تقریبا هیچ نمی‌گوید و عمدتا به پیدایش و تکامل روانکاوی می‌پردازد. مردی که همه عمرش را صرف بررسی رازهای محرمانه‌ای کرد که افراد می‌کوشند از دیگران و نیز از خود پنهان کنند، اکراه فراوان داشت که چیزی از رازهای خود را برملا کند. از این رو کتاب حاضر که توسط نزدیک‌ترین افراد به او فراهم شده، می‌تواند نکته‌هایی از زندگی او را روشن کند.
در ادامه این گفتار چند تصویر و نقل قولی که از کتاب انتخاب شده، می‌آید.