۱۴۰۰-۰۲-۲۶ - ۱۱:۰۳
۰
سارا چالاک عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران شرق با بررسی تاثیر فضای مجازی بر زبان و ادبیات در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «فضای مجازی با شیوه‌ها و ادبیات مخصوصش که می‌توان آن را شکسته‌نویسی هم نام نهاد یا رسم‌الخط انگلیسی که به جای زبان فارسی در این فضا استفاده می‌شود متاسفانه آسیب‌های زیادی به زبان فارسی و خط فارسی وارد می‌کند به گونه‌ای که حتی ممکن است ادامه این روند باعث شود نسل‌های آینده نتوانند بعدها با زبان و متون پیشینیان خودشان ارتباط برقرار کنند.»
چالاک تصریح کرد: «در حال حاضر هم در دانشگاه ما شاهد این موضوع هستیم که دانشجویان در برگه‌های امتحانی سرتاسر اشتباهات نوشتاری و نگارشی دارند و متاسفانه از این اشتباهات و شیوه‌های آسان‌گیری و سهل‌گیری دفاع هم می‌کنند. شاید یک تنبلی ذهنی بین مردم وجود دارد که این شیوه‌های سهل‌گیری رواج پیدا کرده و صرفا باعث می‌شود واژه‌ها زودتر به نتیجه برسند.»
حفظ زبان فارسی نیازمند پشتوانه‌های فکری و علمی است
وی ادامه داد: «زبان فارسی ما یک پیشینه چند هزار ساله دارد که توانسته از حوادث مختلف و حوادث فرهنگی که با آن مواجه شده است سربلند بیرون بیایید و همچنان بدون تغییر باقی بماند؛ البته حفظ این زبان نیازمند پشتوانه‌های عظیم فکری و علمی است تا بتوان به‌عنوان یک نیروی درونی زبان فارسی را حفظ کرد برای مثال چند قرن پیش در سرزمین‌هایی نظیر هندوستان، عثمانی و کشورهای اطراف ایران، زبان فارسی دارای قدرت بود و فارسی‌دانی یک امتیاز محسوب می‌شد.»
راهکارهای ایجاد پشتوانه علمی برای حفظ زبان
چالاک ادامه داد: «مهم‌ترین عامل حفظ زبان، پشتوانه علمی است اما متاسفانه امروزه می‌بینیم که یک‌سری از رشته‌های دانشگاهی به زبان انگلیسی در داخل کشور تدریس می‌شوند و زبان علم در این رشته‌ها خارجی است. حتی اساتید این رشته‌ها هم برایشان دشوار است که کتاب‌هایشان را به فارسی تالیف کنند. باید در نظر گرفت زبان فارسی قابلیت واژه‌سازی برای علوم مختلف را دارد بنابراین باید به سمتی حرکت کنیم که کتاب‌های علمی روز دنیا به فارسی تبدیل شوند.»
باید زبان فارسی را جهانی کنیم
عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه افزود: «البته برای ایجاد پشتوانه علمی راهکارهای دیگری نیز وجود دارد، به‌طور مثال در برخی دانشگاه‌ها ازجمله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق شورایی تحت‌عنوان شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی برای آموزش فارسی به غیر فارسی‌زبانان در حال فعالیت است که بسیار به تقویت زبان فارسی کمک می‌کند. ضمن اینکه با آموزش فارسی به دانشجویان غیرفارسی زبان علاوه‌بر سهولت جذب دانشجوی خارجی در دانشگاه، زبان فارسی هم قدرتمند می‌شود. در گام‌های بزرگ‌تر ما باید زبان فارسی را جهانی کنیم و تقویت آن زبان علم را هم تغییر بدهیم.»
گام‌های نخست تقویت زبان فارسی از مدارس آغاز می‌شود
وی با اشاره به اهمیت تقویت زبان فارسی در بین نسل جدید ایرانیان گفت: «باید اولین گام‌ها را در تقویت زبان فارسی از مدارس برداریم و با بالا بردن سطح سواد در مدارس به جای تست‌زنی باعث شویم به جای اهمیت داشتن تعداد تست‌های زده‌شده، تعداد کتاب‌ها و رمان‌های خوانده‌شده بین دانش‌آموزان اهمیت داشته باشد.»
چالاک ادامه داد: «در گام‌های بعدی ما باید در دانشگاه با ایجاد کارگاه‌هایی برای دانشجویان با محوریت موضوعات مورد علاقه آنها، عاملی باشیم برای نوشتن‌شان و چه بهتر اینکه این کارگاه‌ها به دور از نمره یا پاس شدن واحد باشد تا دانشجویان بتوانند برحسب علاقه‌هایشان با مدل‌های مختلف طنز، داستان بلند یا داستان کوتاه وارد این کارگاه‌ها شوند و در کنار اساتید از نوشتارشان رفع ایراد شود. حتی به نظرم باید دانشجویان متن بخوانند، روخوانی کنند تا خوانش‌شان بهتر شود. ضمن اینکه بالا بردن نرخ سواد جامعه و سرانه مطالعه به خودی خود به حفظ زبان کمک می‌کند. البته راهکارهای دیگری هم برای حفظ زبان وجود دارد؛ مثل تقویت بنیادهای علمی با نگرش حفظ زبان فارسی و گسترش مجلات تخصصی در این زمینه که برای تقویت زبان فارسی گام‌های خوبی برداشته‌اند.»
ادبیات معاصر ارتباطات جوانان با زبان را تقویت می‌کند
وی درخصوص اهمیت تغییر سرفصل‌های این رشته برای جذب نسل جدید به ادبیات فارسی گفت: «در حال حاضر یک کهن‌گرایی خاصی در آموزش زبان فارسی وجود دارد که دانشجویان را از زبان معاصر کمی دور نگه می‌دارد و ممکن است دانشجویان یا مخاطبان این رشته بپرسند که مطالعه متون کهن به چه درد ما در جامعه امروز می‌خورد؟ من فکر می‌کنم باید سرفصل‌های دانشگاه به زبان امروز مردم کمی نزدیک شود، شاید اگر دانشجویان بیشتر متون ادبی معاصر و شعر معاصر بخوانند، بتوانند ارتباط بهتری با ادبیات پیدا کنند.»
وی ادامه داد: «متاسفانه امروزه می‌بینیم که وقتی در دانشگاه، دانشجویان درس ادبیات عمومی را اخذ می‌کنند از ابتدا به این درس با نگاه سهل و کم‌اهمیت برخورد می‌کنند، البته شاید این نگاه از جانب برخی روسای دانشگاه‌ها هم باشد که بعضا به اساتید ادبیات توصیه می‌کنند به دانشجویان سختگیری نکنید، اما به نظر من جا دارد روی نوشتن دانشجویان به صورت جدی کار کنیم و شاید بتوانیم با برگزاری کارگاه‌های تخصصی نوشتن و خواندن تا حد زیادی از زبان و ادبیات فارسی در این دوران حمایت کنیم.»
چالاک افزود: «امروزه مقدار کافی به علایق دانشجویان توجه نمی‌شود، ما باید به علایق دانشجویان در ادبیات و در زبان فارسی توجه کنیم. باید به دانشجویان نزدیک‌تر شویم، شاید اگر در دانشگاه به مایه‌های طنز در متون توجه بیشتری کنیم دانشجویان بیشتری به ادبیات علاقه‌مند شوند. ضمن اینکه در فضای مجازی هم می‌بینیم علاقه نسل جوان به طنز کاملا مشخص است. ما باید با زمینه‌سازی نوشتن و خواندن برای دانشجویان، آنها را به این فضا علاقه‌مند کنیم و به‌عنوان استاد در کنارشان باشیم، قطعا وقتی در کنارشان باشیم و به احساسات آنها نزدیک شویم، می‌توانیم بهتر در زبان و ادبیات‌شان نفوذ کنیم.»
نظرات کاربران
نظرسنجی
آخرین اخبار