باید هم واردات و هم تولید داخلی واکسن کرونا را جدی بگیریم

علیرضا ناجی، رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در ارتباط با مساله واکسن کرونا در ایران و واکسن‌های ایرانی به «فرهیختگان» گفت: درست است که الان در شرایطی هستیم که احتیاج زیادی به واکسن داریم و نسبت به همین موضوع با شرایطی که وجود داشته روی تولیدات داخلی حساب کرده‌ایم ولی با این موضوع مخالفم که از واکسن‌هایی که در ایران می‌خواهند تولید شوند تا وقتی کارآیی و ایمن بودن آنها به اثبات نرسیده است، بخواهیم ‌ به‌عنوان تنها واکسن موجود در ایران استفاده کنیم. این موضوع به‌نظر من خطرناک است و باید اجازه دهیم واکسن‌های داخلی فاز سوم خود را که اصلی‌ترین فاز شناخت عوارض و ایمن‌زایی است، پشت‌سر بگذارند و بعد براساس آن اطلاعات بگوییم چه کار کنیم. هم در گروه‌های سنی که داریم ببینیم ایمنی‌زایی به چه صورت است و هم کارآیی واکسن‌ها را بسنجیم. قبل از اینکه از این واکسن‌ها این موضوع و اطلاعات را نداشته باشیم، مطمئنا نمی‌توان از آنها استفاده کرد و به صرف اینکه در فشار باشیم و مردم طالب این موضوع باشند نباید سریع‌تر این کار را انجام دهیم؛ این روش سریع درستی نیست.

وی ادامه داد: بارها از همکارانی که در شرکت‌های مختلف واکسن می‌سازند، شنیده‌ام با انجام فازهای 1 و 2 از اثربخشی و کارآیی واکسن صحبت می‌کنند. کسانی که این حرف را بیان می‌کنند، علم این موضوع را ندارند یا اشتباه می‌کنند یا جوسازی می‌کنند. اثربخشی و کارآیی واکسن مرحله مهمی است که در فاز 3 و در تعداد بالا قابل اظهارنظر است. اینکه در فازهای 1 و 2 روی حدود 50 یا 200 نفر کار کنید و بعد بگوید کارآیی بالای 90 درصد دارید، حرف علمی و درستی نیست. به نظر من باید از این صحبت‌ها پرهیز کرد، چون بیشتر از اینکه باعث کمک به تولید واکسن کند، به تخریب وجهه آن می‌انجامد.

ناجی خاطرنشان کرد: در جلسه‌ای که با حضور حسن روحانی چند روز پیش برگزار شد و از من دعوت شد تا در آن شرکت کنم، نمکی و سایر شرکت‌های تولیدکننده واکسن داخلی گزارش‌هایی دادند. احساس من این است که دولت و وزارت بهداشت به‌عنوان متولی که واکسن را تولید می‌کند، بسیار مشوق این موضوع هستند. من دوگانگی نمی‌بینم. برداشت من این است که وزارت بهداشت و دولت خواهان این موضوع هستند که واکسن داخلی تولید شود و دلایل متعددی هم در این زمینه وجود دارد، ولیکن این دلیل نمی‌شود ما یکی را فدای دیگری کنیم. می‌دانیم هم باید واکسن را وارد کنیم و هم اینکه پیگیر انجام مراحل کارآزمایی بالینی و گرفتن اطلاعات مربوط به آنها ‌‌و در‌صورت کیفیت مناسب حمایت از تولید در داخل شویم تا بتوانیم ‌ طبق پیش‌بینی‌هایی که وزارت بهداشت کرده ‌‌نیمه تابستان سه گروه فاز اول واکسینه شوند و بعد به‌سمت واکسیناسیون عمومی برویم. این نشان می‌دهد باید هر دو فاز یعنی واردات واکسن و تولید داخلی را جدی بگیریم.

رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری در ارتباط با اثر‌گذاری جهش‌های جدید ویروس کرونا بر واکسن‌های خارجی و داخلی گفت: واکسن‌های خارجی کار می‌کنند و اطلاعات آنها موجود است و جدیدترین واریانت‌ها واریانت هندوستان است و واریانت جدیدی که در برزیل آمده و به‌نظر می‌رسد بسیار مرگ‌آورتر و مقاوم‌تر است. دیتاهای جدیدی درمورد واریانت‌های هندوستانی وجود دارد، مطالعه‌ای که انجام‌شده نشان می‌دهد این واریانتی است که نسبت به واکسن مقاومت بیشتری دارد و از ایمنی بیشتر فرار می‌کند ولی آن‌طور که فکر می‌کردیم مانند واریانت آفریقای جنوبی خطرناک نیست. در هر صورت واکسن‌ها ‌ کارآیی بالایی که به‌طور طبیعی دارند، نسبت به این واریانت‌ها ندارند، برای این واکسن درحال ساخت است و این امر نیز به ما گوشزد می‌کند که باید برنامه واکسیناسیون را خیلی سریع انجام دهیم تا گردش ویروس را از کار بندازیم و شاهد هرچه بیشتر رخداد و فرود این واریانت‌ها نباشیم. به‌طورکلی می‌توان گفت واریانت آفریقای جنوبی جزء دغدغه‌های اصلی و نگرانی بیشتر ماست و کلا واکسن‌هایی که تاکنون مجوز گرفته‌اند نشان می‌دهند که نسبت به این واریانت ضعف دارند ولی به ترتیب واریانت‌های برزیلی، هندی و بریتانیایی مقاومت کمتری دارند. درباره میزان اثرگذاری این واریانت‌ها بر واکسن ایرانی کرونا هم ابتدا باید ترایال انجام شود و بعد از سرم افرادی که واکسن را تزریق کردند، نمونه را دریافت کنیم و روی واریانت‌ها کار کنیم و ببینیم آن عملکرد خوب را دارند یا خیر. هنوز نمی‌توان درباره آن اظهارنظر کرد، چون گهگاه می‌بینیم اظهاراتی درباره اثربخشی خوب این واکسن‌ها روی واریانت‌های جدید می‌شود و اینها نظری هستند و باید به‌صورت عملی به اثبات برسند.