زهرا رمضانی، روزنامه‌نگار: «من موافقم که کرسی‌های آزاداندیشی تشکیل بشود. ما که گفتیم کرسی آزاداندیشی، از اول نظرمان همین بود؛ کسی بیاید و نظر مخالف خودش را هم بگوید؛ منتها شما جوان دانشجوی انقلابی مسلمان ولایی،‌ آن قدرت منطق و قوت استدلال را پیدا کنید که بتوانید قشنگ بروید با خونسردی در مقابل او قرار بگیرید و استدلال او را باطل کنید؛ این خوب است، این درست است. و این امروز ممکن است؛ [شاید] 10 سال پیش، 12 سال پیش، 15 سال پیش این کار ممکن نبود، امروز ممکن است.» اینها بخشی از صحبت‌های مقام‌معظم‌رهبری درباره اهمیت برگزاری این کرسی‌هاست که در سال 94 در دیدار دانشجویی مطرح شد. کرسی‌هایی که درصورت نهادینه شدن در جامعه دانشگاهی می‌تواند دستاورد بزرگی را از حیث شنیدن و مهم‌تر از همه تحمل صداهای مخالف در موضوعات مختلف و طبیعتا تبدیل شدن مراکز آموزشی به محلی برای تضارب آرا تلقی شود. موضوعی که مقام‌معظم‌رهبری در طول بیش از یک دهه اخیر بارها به طرق مختلف به آن اشاره کرده‌اند، اما واقعیت این است که جامعه آکادمیک چندان به آن بها نداده است، تا جایی که شاید هنوز صحبت کردن درباره یک مساله با درنظر گرفتن نگاه‌های مختلف، در گعده‌های دانشجویی کار چندانی ساده‌ای نباشد. مغفول ماندن کرسی‌های آزاداندیشی باعث شده دانشگاه آزاد اسلامی برای اولین‌بار این مقوله را در سطح کشوری دنبال کند. رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی، برنامه‌ای است که مسئولان این دانشگاه برای تقویت این مهم در سطح واحدهای این دانشگاه در استان‌های مختلف درنظر گرفته‌اند تا از این طریق نه‌تنها جامعه دانشجویی با چگونگی نقد کردن یک موضوع بیش از پیش آشنا شوند، بلکه نحوه تعامل و تحمل نظرات مخالف را هم تجربه کرده و آن را فرابگیرند. رویدادی که درصورت تداوم می‌تواند نویدبخش اتفاقات و روزهای خوب برای دانشجویان دانشگاه آزادی باشد.

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی:

شرکت بیش از هزار تیم دانشجویی در رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی

سیدکاظم یکانی، مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با تاکید بر اینکه مقام‌معظم‌رهبری 12 سال است که در حوزه کرسی‌های آزاداندیشی ورود جدی داشته‌اند، گفت: «تاکید رهبری بر محقق شدن این کرسی‌ها به‌عنوان محلی برای تضارب آرای افراد دانشگاهی است. به‌خصوص ایشان در حوزه دانشجویی تاکید ویژه بر کرسی‌های آزاداندیشی داشتند تا طرفین بتوانند به دور از فضای هوچی‌گری حرف‌هایشان را پیرامون موضوعات مختلف مطرح کنند، درهمین راستا دانشگاه آزاد اسلامی امسال اهتمام ویژه‌ای به این مساله داشته و علی‌رغم اینکه کرونا همه امور دانشگاه و جامعه را به هم ریخته، تلاش‌مان این بود تا بتوانیم کرسی‌ها را در فضای مجازی برگزار کنیم.»

  داوری 800 عضو هیات‌علمی دانشگاه در مرحله استانی

او با اشاره به اولین اقدام دانشگاه آزاد اسلامی برای رونق‌بخشی به کرسی‌های آزاداندیشی اظهار داشت: «اولین گام‌ ابلاغ‌های جدید پیرامون کرسی‌ها به واحدهای مختلف بود؛ چراکه ما در دانشگاه نقص‌هایی از لحاظ آیین‌نامه‌ای در این زمینه داشتیم که در مهرماه سال گذشته، با ابلاغ مقررات جدید این مساله را برطرف کردیم. بعد از رفع این نواقص هدف‌مان این بود که دانشجویان از تمام واحدهای دانشگاهی بتوانند در کرسی‌های آزاداندیشی شرکت کنند و به همین دلیل اولین رویداد ملی کرسی‌ها را تعریف کردیم.»

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: «مبنای اولین رویداد ملی کرسی‌ها هم این بود که دانشجویان می‌توانستند موضوعات مدنظرشان را مطرح کرده و موافقان و مخالفان پیرامون آن به تبادل آرا بپردازند و برای اولین‌بار بود که این امکان به دانشجویان داده می‌شد تا خود موضوع مدنظرشان را پیشنهاد دهند.»

یکانی با تاکید بر اینکه در وهله اول این رویداد را از همان مهرماه سال گذشته در سطح استانی برگزار کردیم، افزود: «در این بخش هزار و 458 تیم حضور داشتند و در هر تیم 4 نفر که دو نفر سخنران و دو نفر دیگر به‌عنوان پژوهشگر و پشتیبان مباحث را دنبال می‌کردند. در مرحله استانی نیز 800 عضو هیات‌علمی دانشگاه به‌عنوان داور، این کرسی‌ها را داوری می‌کردند و درنهایت از مجموع این تیم‌ها، امروز 287 تیم به مرحله کشوری رسیده‌اند که به‌صورت موافق و منتقد در موضوعات مختلف به رقابت می‌پردازند.»

  اولویت انتخاب موضوعات با خود دانشجویان بود

او اظهار داشت: «در حوزه کشوری نیز اولویت انتخاب موضوعات با خود دانشجویان بوده است؛ بااین‌حال اگر تیمی موضوعی نداشت، ما لیستی از اولویت‌های مهم کشور را در همه حوزه‌ها تعیین کرده بودیم تا درصورت تمایل، تیم‌ها درباره آنها بحث کنند. این‌‌طور نیست که بگوییم تیم‌ها مجبور به ارائه موضوع بوده‌اند، بلکه دست‌شان در این زمینه کاملا باز بوده است.»

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه در مرحله کشوری 118 استاد داوری تیم‌های شرکت‌کننده را برعهده دارند، بیان داشت: «این کرسی‌ها در 6 محور اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، سلامت و هنر و معماری برگزار می‌شود، از این طریق می‌خواستیم تیم‌ها به‌سمت تخصصی شدن حرکت کنند. یعنی اگر تیمی می‌خواهد در حوزه سیاسی به رقابت بپردازد، بعد از انتخاب موضوع به‌صورت تخصصی درباره آن بحث و تبادل‌نظر داشته باشد. واقعیت این است که تا امروز چنین کاری با این حجم از تعداد تیم‌های شرکت‌کننده و کرسی‌ها برگزار نشده بود و دانشگاه آزاد اسلامی برای اولین‌بار چنین کاری را در کشور انجام داده است.»

  اولین هدف‌مان باز شدن فضای گفت‌وگو در داخل دانشگاه بود

یکانی گفت: «اولین و مهم‌ترین هدف‌مان از برگزاری این رویداد آن بود که فضای گفت‌وگو در داخل دانشگاه باز شود، متاسفانه در این حوزه در جامعه آکادمیک با ضعف‌هایی روبه‌رو هستیم، مساله مهم دیگر که باید به آن توجه شود این است که فضای کرسی‌های آزاداندیشی با مناظره متفاوت است‌؛ چراکه مناظره بیش‌تر جدل سیاسی است اما کرسی نه‌تنها داور دارد، بلکه بررسی علمی و گفتمانی مباحث است. ازاین‌رو ما تلاش می‌کنیم در جامعه گفتمانی‌مان این را نهادینه کنیم که هر منتقدی مخالف نیست. به‌عبارت دیگر ممکن است فردی به موضوع حجاب، اقتصاد، فضای مدیریتی جامعه و... نقد داشته باشد، اما مخالف ارکان نبوده و تنها تلاش می‌کند با نقد کردن وضعیت را اصلاح کند. ما نیز دراین رویداد بحث مخالف نداریم، بلکه تیم‌های موافق و منتقد داریم.»

  مرحله نهایی بخش کشوری درصورت امکان حضوری برگزار می‌شود

او درباره برگزاری اختتامیه رویداد ملی گفت: «مرحله کشوری از 8 اردیبهشت‌ماه شروع شده و با توجه به بیماری کرونا به‌‏صورت مجازی دنبال شده و تا 5 خردادماه ادامه دارد، مدل آن هم بدین‌صورت است که در بخش کشوری یک مرحله مقدماتی و نهایی داریم، ازاین‌رو در مرحله مقدماتی که تا دوم خردادماه ادامه دارد، 287 تیم به 64 تیم می‌رسد و بعد از آن یعنی در سوم، چهارم و پنجم خردادماه به مرحله نهایی می‌رسیم، البته درنظر داریم درصورت اجازه ستاد ملی مقابله با کرونا این مرحله به‌صورت حضوری و در تهران برگزار شود، اما درغیر این‌صورت این مرحله را نیز به‌صورت مجازی دنبال می‌کنیم.»

رئیس هیات‌داوران گروه فرهنگی رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی:

رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی باید به یک جریان تبدیل شود

سینا کلهر، رئیس هیات‌داوران گروه فرهنگی اولین رویداد ملی رقابت تیم‌های دانشجویی در کرسی‌های آزاداندیشی، گفت: «این اتفاق از این حیث مهم است که رویدادی مبتنی‌بر اندیشه و با محوریت آزاداندیشی در کشور آن هم در یک فضای دانشگاهی و در سطح ملی شکل گرفته و جزء معدود اتفاقات اندیشه‌ای است که در این سطح برای مشارکت افراد آن هم با دیدگاه‌های مختلف انجام شده و از این حیث می‌توان گفت اتفاق ویژه‌ای رقم خورده است. فارغ از اینکه کیفیت این رویداد چگونه است، باید بگویم که خود برگزاری این رویداد باعث شده ما بحثی پیرامون اندیشه و آزاداندیشی درباره موضوعات مختلف به شکل گروهی و در محیط دانشگاهی داشته باشیم.»

  رویداد کرسی‌ها یک گفتمان در سطوح مختلف دانشگاهی شکل داد

او با بیان اینکه ویژگی دوم این رویداد آن است که عمدتا شرکت‌کنندگان در آن دانشجویانی هستند که در مقاطع مختلف تحصیل می‌کنند، گفت: «تعاطی افکار آن هم در دوره‌های مختلف دکتری، کارشناسی‌ارشد و کارشناسی موضوع بسیار مهمی است؛ چراکه عمدتا یک نوع طبقه‌بندی در دانشگاه‌های ما وجود دارد، مبنی‌بر اینکه مباحث هر سه دوره از یکدیگر تفکیک می‌شوند اما امروز می‌بینیم که این رویداد باعث شده یک گفتمان و مشارکت آن هم در سطوح مختلف دانشگاهی شکل بگیرد.»

 رئیس هیات‌داوران گروه فرهنگی رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی بیان داشت: «در یکی از داوری‌هایم تیم‌هایی متشکل از دانشجویان دکتری و کارشناسی‌ارشد در یک‌سو و تیمی از کارشناسی هم در سوی دیگر به رقابت پرداختند، هرچند درنهایت تیم دکتری برنده آن رقابت اعلام شد اما فاصله رقابت میان آنها بسیار کم بود. این مساله خودش اتفاق منحصربه‌فردی است و اگر این رویداد پیگیری و تداوم داشته باشد، می‌تواند اتفاق مهمی در حوزه آزاداندیشی و کرسی‌های نظریه‌پردازی و گفت‌وگوی غیرسیاسی و اندیشه‌ای در کشور رقم بزند و این پدیده خوش‌یمنی است.»

  مشارکت و تنوع؛ دو موضوع مهم رویداد نخست

کلهر با تاکید بر اینکه طبیعتا هر رویدادی که در نقطه شروع قرار می‌گیرد، به‌خصوص در سطح ملی با کمبودهایی هم همراه است، تصریح کرد: «معتقدم مهم‌ترین نقصی که در این رویداد وجود دارد، مشارکت پایین و تنوع کم دانشجویان است. به نظر می‌رسد عمدتا دانشجویانی که از لحاظ شخصی به کارهای فکری و تشکیلاتی علاقه‌مند بودند در این رویداد شرکت کرده‌اند و توده دانشجویان هنوز درگیر این رویداد نشده‌اند، البته نزدیک به 6 هزار نفر در این رویداد شرکت داشتند، اما این رقم در مقیاس کل دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی پایین است، درحالی‌که اگر این مشکل مشارکت بدنه اصلی دانشگاه برطرف می‌شد، قطعا این امکان به وجود می‌آمد که این رویداد به جریان تبدیل شود.»

  کرسی‌های آزاداندیشی باید به یک جریان تبدیل شود

او تصریح کرد: «ما هنوز در این مرحله هستیم که این رویداد در حاشیه اتفاقات دانشگاه قرار دارد، البته باز تاکید می‌کنم که در نقطه شروع کرسی‌های آزاداندیشی قرار داشته و نباید بیش از این توقع داشته باشیم؛ بااین‌حال باید تلاش شود این رویداد از حاشیه به متن اصلی دانشگاه بیاید و به‌تدریج به یک جریان تبدیل شود. درحالی‌که به‌دلیل تبدیل نشدن آن به جریان، هنوز نتیجه نهایی از برگزاری آن حاصل نشده است.»

رئیس هیات‌داوران گروه فرهنگی رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی اظهار داشت: «پیش‌تر دانشجویان از شرکت در این‌گونه رویدادها واهمه داشتند، به‌دلیل اینکه تصور می‌شد اگر مخالفتی با موضوع اصلی و گذاره‌های اصلی صورت بگیرد، با آنها برخورد می‌شود، اما با برگزاری رویداد ملی این ترس از بین رفته است، به‌طوری‌که در یک روز از 5 تیم شرکت‌کننده، 4 تیم مخالف برنده شدند و این بازخوردهای زیادی دارد که در آینده شاهد آن خواهیم بود. معتقدم بازخورد این اتفاق و بازنشر نتایج داوری‌ها و موفقیت‌هایی که تیم‌های منتقد پیدا کرده و توانسته‌اند هم‌پای تیم‌های موافق بالا بیایند، اتفاقات خوبی را در آینده رقم می‌زند. همچنین باعث می‌شود این ترس دانشجویان از بین برود که نه‌تنها با مخالفان برخوردی نمی‌شود بلکه در مقابل تیم‌های موافق به‌دلیل شایستگی فنی‌وحرفه‌ای می‌توانند برنده باشند.»

  گفت‌وگوی علمی به کاهش دوقطبی‌ها کمک می‌کند

کلهر با اشاره به اثرگذاری این رویداد بر مدیران دانشگاهی بیان داشت: «طبیعتا این رویداد باعث می‌شود حساسیت‌های بی‌موردی که در گذشته وجود داشته، از بین رفته و مشخص شود اگر یک گفت‌وگوی علمی به دور از هیجانات سیاسی انجام شود، نه‌تنها خطری ندارد بلکه در اکثر مواقع به کاهش دوقطبی‌ها کمک می‌کند. در اصل این رویداد ثابت کرد نگاه امنیتی گذشته که تصور می‌کرد این کارها باعث آشوب در دانشگاه‌ها می‌شود، درست نبوده است.»

او خاطرنشان کرد: «گفت‌وگوی تیم‌های موافق و منتقد در موضوعات مختلف ذیل این رویداد باعث شد دانشجویان نیز به درک بهتری از یکدیگر برسند تا جایی‌که در بسیاری از رقابت‌ها درنهایت دیدگاه موافقان و منتقدان به یکدیگر نزدیک می‌شد و طبیعی است که این مساله به کاهش دوقطبی‌ها میان دانشجویان و ایجاد فضای باز فکری و آزاداندیشی میان این قشر کمک ویژه‌ای خواهد کرد.»

رئیس هیات‌داوران گروه سیاسی رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی:

کرسی‌های آزاداندیشی باید همانند کار دانشجویی تلقی شوند

اکبر اشرفی، رئیس هیات‌داوران گروه سیاسی اولین رویداد ملی رقابت تیم‌های دانشجویی در کرسی‌های آزاداندیشی گفت: «مهم‌ترین بعد این اتفاق آن است که جرات ابراز عقیده را به دانشجو می‌دهد و از خودسانسوری این قشر جلوگیری می‌کند. همچنین با توجه به فضای آزاد و رقابتی آن هم مقابل اساتید داوری که این رویداد را ارزیابی می‌کنند، این امر باعث ایجاد اعتمادبه‌نفس در دانشجو می‌شود تا آنها نیز به‌تدریج بتوانند وارد مباحثه شده و برای آینده علمی‌شان راه را هموار کنند.»

  حل مساله؛ خروجی تضارب آرا در دانشگاه

او با بیان اینکه کرسی‌های آزاداندیشی باعث به رسمیت شناخته شدن اختلافات فکری و نظری در صحنه دانشگاه می‌شود، اظهار داشت: «به جای اینکه در مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... اختلافات، دستمایه ایجاد فتنه‌ها و مشکلات خیابانی و سیاسی شود، آنها را با توسل به فکر و اندیشه در درون دانشگاه که صحنه تعارض افکار است، حل‌وفصل می‌کنیم و این مساله هم برای دانشجویان یک درس محسوب می‌شود که اختلافات را به روش علمی در صحنه علم دانشگاه رفع کنند و هم ترس از تضارب آرا و اندیشه‌ها ریخته می‌شود.»

اشرفی بیان داشت: «اگر تضارب آرا به‌درستی در دانشگاه مطرح شود، خروجی آن حل مساله خواهد بود و درنهایت به نفع کشور تمام می‌شود. بااین‌حال از آنجا که چنین رویدادهایی به اندازه کافی برگزار نشده و هنوز در مرحله مقدماتی قرار داریم، اگر رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی به‌طور مستمر برگزار شده و عمومیت بیشتری پیدا کند تا جایی که به کار دانشجویی و دانشگاهی تبدیل شود، می‌تواند اثرات زیادی داشته باشد. درحقیقت باید کاری کنیم تا این کرسی‌ها به‌عنوان یک کار باهویت دانشجویی تلقی شده تا از این طریق در بالا بردن سطح علمی، سیاسی و... دانشجویان و به‌طور کلی دانشگاه‌ها موثر باشد.»