زهرا رمضانی، روزنامهنگار: شعر تنها زبانی است که میتواند با انسان در برهههای مختلف زمانی ارتباط برقرار کرده و حالوهوای مردمان هر برهه و شرایط اجتماعی و سیاسیشان را برای آیندگان بازگو کند. زبانی که به زیباترین شکل ممکن وقایع را بازگو میکند و ایرانزمین هم همیشه پر از شاعران نامی و جهانی بوده است. زیست شاعران مختلف در ایران باعث شده امروز حفظ این میراث و بالطبع تربیت شاعران جوان یکی از موضوعات مهم کشور باشد، موضوعی که چندسالی میشود برخی نهادهای فرهنگی پای کارش آمدهاند تا نسل جوان و جدیدی را به مخاطبان معرفی کنند و تا حدی هم موفق عمل کردهاند، اما نمیتوان این مساله را نادیده گرفت که دانشگاهها با توجه به پتانسیل ذاتیشان مهمترین مامن برای تربیت نیروی جوان در هر حوزه بوده و خواهند بود.
ازاینرو برگزاری جشنوارههای مختلف ادبی در این محیط هم یکی از برنامههای ثابت بخش معاونت فرهنگی دانشگاهها به شمار میرود. برنامهای که از حصارهای آهنی دانشگاهها فراتر نمیرفت، اما اینبار در دانشگاه آزاد اسلامی شکل دیگری به خود گرفته و از ابتدای امسال اولین دوره جشنواره شعر امید در استانهای مختلف برگزار شده تا از این طریق نهتنها کانونهای ادبی واحدهای مختلف آن هم در شرایط کرونایی به جنب و جوش بیفتند، بلکه با انتخاب نفرات برتر، شاعران گمنام این دانشگاه به کشور معرفی شوند. جشنوارهای که قرار نیست مختص بخشی از دانشگاه باشد، بلکه از دانشجو گرفته تا عضو هیاتعلمی و کارمند میتواند در آن حضور پیدا کرده تا موضوع مدنظرش را با زبان هنر به مخاطب منتقل کند، اما مساله اصلی این است که این جشنواره برای اولینبار به گستردگی تمام واحدها برگزار میشود و میتواند فرصت خوبی را نهتنها در اختیار این کانونها، بلکه برای جریان ادب و زبان فارسی دانشگاه آزاد اسلامی قرار دهد تا در آینده افراد بیشتری در این جشنواره شرکت کنند و نویدبخش روزهای خوبی برای شاعران ناشناخته امروز و مطرح آینده باشد. در این گزارش سراغ مسئولان مختلف جشنواره شعر امید رفتیم تا برایمان از چگونگی برگزاری این جشنواره، اهداف، تاثیرات و... بگویند که در ادامه میخوانید.
مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی:
درصورت مهیا بودن شرایط بخش کشوری جشنواره شعر امید حضوری برگزار میشود
سیدکاظم یکانی، مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی درباره جشنواره شعر امید به «فرهیختگان» گفت: «این جشنواره در سه سطح واحدی، استانی و ملی بین دانشگاهیان اعم از دانشجویان و کارکنان و اعضای هیاتعلمی برگزار میشود، بااینحال محوریت آن، دانشجویان کانونهای شعر و ادب و اساتید گروه زبان و ادبیات فارسی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در سراسر کشور بوده و برخی موضوعات که برای اولین دوره از این جشنواره پیشنهاد شدهاند عبارتند از انقلاب اسلامی، سردار شهید حاجقاسم سلیمانی، مکتب مقاومت، شهدای مدافع حرم، شهدای دفاعی هستهای، جهاد، ایثار و شهادت و در کنار آنها بخش آزاد را هم درنظر گرفتهایم تا شرکتکنندگان بتوانند در آن حضور داشته باشند.»
او با اشاره به نحوه برگزاری این جشنواره با توجه به شرایط کرونا و تعطیلی واحدها اظهار داشت: «در شرایط فعلی مجبور شدیم این جشنواره را بهصورت مجازی برگزار کنیم و در همین راستا همانند کلاسهای مجازی درسی، برای جشنواره هم در سطح واحدی و استانی کلاسی تعریف شده است و همه دانشگاهیان علاقهمند میتوانند در این کلاسها شرکت کنند، البته اطلاعرسانی دقیق پیرامون این مهم صورت گرفته تا مشکلی از این بابت ایجاد نشود. در سطح ملی هم اگر شرایط مناسب باشد و مجوز لازم جهت برگزاری حضوری از طرف ستاد کرونا داده شد، قطعا شاهد برگزاری حضوری شب شعر خواهیم بود و درغیر اینصورت همان وضعیت مجازی را در عرصه کشوری دنبال میکنیم.»
مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی درباره روند داوری این دوره از جشنواره بیان داشت: «هیاتداوران جشنواره اشعار را بررسی خواهند کرد و با توجه به ویژگیهای مختلف شعری، اشعاری که از قابلیتهای هنری بالایی برخوردار باشند، انتخاب خواهند شد. زیباییشناسی شعر، نوآوری و مضمون آن و ساختار درست و زبان آن جزء مهمترین مولفههای انتخاب یک اثر برگزیده به شمار میرود که هیاتداوران جشنواره قطعا این مولفهها را مدنظر خواهند داشت.»
یکانی با تاکید بر اینکه سرمایه انسانی بینظیر دانشگاه آزاد اسلامی میتواند مهد پرورش افراد برجستهای باشد، تصریح کرد: «بهمنظور شناسایی و پرورش شاعران همه دانشگاهیان اعم از کارکنان، دانشجویان و اساتید میتوانند در این جشنواره نقشآفرینی کنند و شرکت آنها در این دوره از جشنواره هیچگونه محدودیتی ندارد. هدف غایی و نهایی دانشگاه آزاد اسلامی از این جشنواره در مقطع اول شناسایی استعدادهای برجسته و نهایت امر ارائه دورههای پرورشی مناسب جهت حرفهای شدن شعرای دانشگاه و نهایتا نقشآفرینی در سطح جامعه خواهد بود.»
رئیس هیاتداوران مرحله کشوری جشنواره شعر امید:
جشنواره امید باید به فرآیند مستمر استعدادیابی در دانشگاه آزاد تبدیل شود
محمدمهدی سیار، رئیس هیاتداوران مرحله کشوری جشنواره شعر امید دانشگاه آزاد اسلامی درباره اثرگذاری این رویداد در استعدادیابی شاعران جوان گفت: «همه شاعران این دوره از دانشگاهها شناخته شدهاند و نباید این مساله را فراموش کرد که سن طلایی برای درخشش در حوزه ادبی هم همان سنین دانشجویی است؛ چراکه در دانشگاهها از یکسو، فضا با توجه به وجود انجمنهای ادبی برای همافزایی ادبی فراهم است و از طرف دیگر موقعیت برای استفاده از اساتید، کتاب و میراث ادبی نیز وجود دارد و همه این مسائل باعث میشود برگزاری چنین رویدادی از اهمیت بالایی در فضای دانشگاهی برخوردار باشد.»
او با تاکید بر اینکه همیشه پرشورترین و پویاترین جمعهای ادبی در دانشگاهها بوده است، ادامه داد: «امیدوارم مجازی شدن آموزش بهدلیل شرایط فعلی به انجمنهای ادبی دانشجویی ضربه نزند و این انجمنها بتوانند خودشان را در فضای فعلی بازیابی و بازبینی کنند. طبیعی است که برگزاری چنین جشنوارههایی لازم است تا از این طریق جنبش و ساماندهی تازهای در این حوزه شکل گرفته و بتوان استعدادهای جدید را شناسایی کرد.»
رئیس هیاتداوران مرحله کشوری جشنواره شعر امید دانشگاه آزاد اسلامی اظهار داشت: «این جشنواره نباید محدود به یک جشنواره باقی بماند و باید به یک فرآیند مستمر استعدادیابی و آموزش و نخبهپروری ادبی در دانشگاه تبدیل شود. در همین راستا معتقدم باید برای افرادی که در این جشنواره بهعنوان نفرات برتر و یا نفرات دارای استعداد برتر شناخته میشوند، تسهیلات حضور جدی در فضای ادبی مانند کارگاههای کوتاهمدت و بلندمدت را فراهم کرد و حتی میتوان برای چهرههای درخشان پیشنهاد بورسیه ادبی برای ادامه فعالیت در این حوزه را هم ارائه کرد.»
سیار تصریح کرد: «این افراد باید بهگونهای بورسیه شوند تا بتوانند تماموقت خود را برای خواندن، آموختن، سرودن و فعالیت در عرصه شعر و ادبیات صرف کنند و این اتفاق جزء آرزوهایی است که سالهاست آن را دنبال میکنیم اما هنوز محقق نشده، بااینحال امیدوارم بهزودی ارگانی در کشور برنامهریزی دقیقتری برای آموزش ادبی داشته باشند.»
وی با اشاره به اثرگذاری این جشنواره در حوزه افزایش مهارتهای ادبی شرکتکنندگان خاطرنشان کرد: «قطعا این قبیل جشنوارهها میتوانند نقش انگیزهبخشی و جدی شدن فعالیت برای آنها در عرصه ادبیات را ایفا کنند، بهخصوص اگر این جشنواره با کارگاههای آموزشی همراه شده و برگزاری آنها هم بهصورت مستمر ادامه داشته باشد.»
دبیر کشوری اولین جشنواره شعر امید:
جشنواره شعر امید به پویا شدن کانونهای ادبی در واحدها میانجامد
گودرز شاطری، دبیر کشوری اولین دوره جشنواره شعر امید گفت: «این جشنواره باعث شد کانونهای شعر و ادب واحدهای مختلف و گروه ادبیات و زبان فارسی دانشگاه که در گذشته تا حدی مغفول مانده بودند، دوباره فعال شوند و جریانی تحتعنوان شعر و ادب در دانشگاه آزاد اسلامی به راه افتاده که نقطه بسیار مثبتی به شمار میرود. تصور میکنم در سالهای آینده اگر این جشنواره تقویم ثابتی داشته باشد، دانشجویان خود بهسمت این جشنواره حرکت کرده و خواهان شرکت در آن شوند. طبیعتا برگزاری این جشنواره از لحاظ فعال شدن کانونهای شعر و ادب و فعالیت گسترده اساتید این حوزه یک نیاز مهم در دانشگاه آزاد اسلامی به شمار میرفت.»
او با اشاره به استقبال از جشنواره بیان داشت: «بهطورکلی هزار و 117 اثر شعری از نزدیک به 750 شاعر اعم از دانشجو، عضو هیاتعلمی و کارمند به دستمان رسید که این آثار جزء استان تهران بوده و با توجه به برگزاری استانی این جشنواره در فروردینماه، باید بگویم که استقبال بسیار خوبی از جشنواره شعر امید داشتیم و استانهای فارس و خوزستان به ترتیب با 170 و 120 اثر بیشترین آثار را در این دوره از جشنواره داشتند، قطعا با توجه به پویا شدن کانونهای ادبی در سالهای آینده، میزان استقبال هم افزایش چشمگیری خواهد داشت.»
دبیر کشوری اولین جشنواره شعر امید تصریح کرد: «از میان هزار و 117 اثر، قریببه 350 اثر توسط هیاتداوران از سراسر استانها به مرحله کشوری راه پیدا کرد و میتوان گفت از هر استانی نزدیک به 10 اثر به مرحله کشوری رسید و در این مرحله هم تنها 100 اثری که قابلیت ارائه داشته باشند، توسط داوران انتخاب میشوند و قرار است در 5 شب شعر 20 نفره عرضه شوند تا درنهایت از میان 100 اثر، هم تعداد محدودی اثر بهعنوان برگزیده انتخاب و جوایزی هم به نفرات برتر ارائه شود. البته هنوز مشخص نیست شب شعرها بهصورت حضوری باشد و یا غیرحضوری، چراکه باید منتظر شرایط بمانیم.»
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با اشاره به مراحل مختلف این جشنواره، گفت: «شب شعرهای مراحل واحدی در اسفندماه پایان گرفت و مرحله استانی هم تا 31 فروردینماه برگزار شد و طبق تقویم تعیینشده، در هر استان یک شب شعر بهصورت مجازی برگزار شد که طی آن داوران 10 اثر برتر را به مرحله کشوری فرستادند که در ابتدای هفته جاری، 350 اثر رسیده را تجمیع و به سازمان مرکزی ارسال کردیم و قرار است داوری این مرحله نیز از هفته آینده آغاز شود و طبیعتا بعد از انتخاب آثار برگزیده، شب شعرهای مرحله کشوری هم از پایان اردیبهشت و اوایل خردادماه برگزار میشود.»
وی با تاکید بر اینکه در همه دانشگاهها کانونهای شعر و ادب باید بهصورت هفتگی در سطح واحدها جلسات شعرخوانی و نقد برگزار کنند، افزود: «قطعا با انتخاب نفرات برتر، دیگر دانشجویان هم انگیزه کافی برای فعالیت در این زمینه را پیدا میکنند و مساله مهم اینکه از افراد برگزیده اعم از دانشجو، کارمند و استاد بهعنوان نقاد و فردی که به اعتلای شعر و ادب در واحدها کمک میکند، بهره خواهیم گرفت. طبیعتا این جشنواره باعث میشود فعالیت کانونهای ادبی در واحدهای مختلف پویاتر شوند که این امر یکی از اثرات مثبت این جشنواره است.»
دبیر کشوری اولین جشنواره شعر امید گفت: «100 اثری که به مرحله کشوری رسیده در قالب یک کتاب منتشر میشوند تا از این طریق اثر ماندگار جشنواره شعر امید را هم داشته باشیم و این مولفه بسیار مهمی است که میتواند اثرگذاری خاص خود را داشته باشد. علاوه بر آن باید به این مهم توجه شود که ما برخی موضوعات مانند انقلاب اسلامی، شهید قاسم سلیمانی و... را به شرکتکنندگان پیشنهاد کردیم، اما این بدان معنی نبود که شرکتکننده صرفا مجبور باشد در قالبهای مطرحشده، شعر بگوید بلکه بخش آزاد باعث شد اشعاری در حوزههای دیگر به دستمان برسد.»
شاطری خاطرنشان کرد: «جشنواره شعر امید میتواند کانونهای شعر و ادب را در سطح واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی راه بیندازد و هدف اصلی برای ما این است که دانشجو در وسط جریان شعر دانشگاه قرار بگیرد و کانونهای ادبی را خود دست بگیرد و پیشبینیمان این است که سال آینده این جشنواره بعد از شناسایی نقاطضعف و قوت بهتر برگزار میشود و درصورت حضوری شدن دانشگاهها، وضعیت متفاوتتری را شاهد خواهیم بود، چراکه برگزاری جشنواره در بستر مجازی سختیهای خود را دارد.»
معاون فرهنگی و دانشجویی واحد همدان:
4 اثر به مرحله کشوری جشنواره شعر امید رسید
ابوالفضل یداللهیاصلان، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان با تاکید بر اینکه زبان شعر به زبان روزمره انسانها نزدیک بوده و آینه تمامنمای هر جامعهای محسوب میشود، گفت: «این حوزه بیشترین اثرگذاری و کنشگری در مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... را داراست، ازاینرو معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی با هدف تقویت هنر بهعنوان خمیرمایه فکری جامعه و شناسایی، جذب و معرفی استعدادهای دانشگاهیان در زمینه شعر و ادبیات اقدام به برگزاری جشنواره شعر امید در دو سطح استانی و کشوری کرده است.»
او ادامه داد: «این جشنواره میتواند محفل بسیار خوبی برای حضور علاقهمندان به شعر و بیان عواطف، انفعالات و احساسات ناب و تقویت قریحه و ذوق شعری قشر جوان دانشجویی باشد. متاسفانه شب شعر امید دانشگاه آزاد اسلامی استان همدان بهدلیل قرمز شدن رنگبندی کرونایی استان ۲۱ فروردینماه بهصورت وبینار با ثبتنام ۱۹ شاعر و شرکت تعدادی از دانشجویان، کارکنان و استادان واحدها و مراکز اعم از همدان، تویسرکان، ملایر، نهاوند و اسدآباد برگزار شد.»
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان بیان داشت: «در این نشست مجازی هیاتداوران و استادان گروه ادبیات فارسی این واحد بعد از شنیدن اشعار شرکتکنندگان با موضوعات سردار سلیمانی، دفاع مقدس، ایثار و شهادت، موضوعات آزاد و طنز، به بررسی و داوری آثار پرداختند و درمجموع ۴ اثر فاخر توسط هیاتداوران برای راهیابی به مرحله کشوری این جشنواره انتخاب شد.»
یداللهیاصلان خاطرنشان کرد: «علیرغم اینکه اولین شب شعر در محیط مجازی برگزار شد اما میتوانم بگویم از کیفیت و صمیمیت بسیار بالایی برخوردار بود و این موضوع موردتایید شرکتکنندگان و هیاتداوران هم قرار گرفته است.»